Het Mausoleum van keizer Augustus is een van de indrukwekkendste ruïnes van Rome. Mussolini liet het oude gebouw vrij leggen en er een vierkant plein omheen bouwen. Of het mooi is, laat ik in het midden, maar het is wat het moet zijn: een etalage voor de ruïne.
En een ruimte voor fascistische propaganda. Aan de noordzijde zijn reliëfs aangebracht waarin een parallel wordt getrokken tussen de tijd van Augustus en die van het fascisme. In oktober 1982 stond ik, tijdens het gymnasiumreisje, licht geschokt te kijken naar de moderne inscriptie die er was aangebracht: weliswaar had iemand met cement geprobeerd de tekst weg te werken, maar echt succesvol was hij daarbij niet geweest, zodat de naam “Mussolini” nog duidelijk zichtbaar was.
Mijn docent, meneer Johannesma, had een leuke kwinkslag: was dit niet een mooi symbool voor het naoorlogse Italië, dat zijn fascistische verleden wel had geprobeerd weg te werken, maar daarbij nou niet bepaald het vuur uit de sloffen had gelopen? Ik heb de grap later ook door andere gidsen horen maken, ik heb me er zelf ook wel eens aan bezondigd, en ik ben niet de enige die het jammer vindt dat ergens in de jaren negentig iemand het cement heeft weggehaald. De schoongemaakte inscriptie is een tekst waarvan er in Rome dertien in een dozijn gaan, de half-weggewerkte was uniek en symbolisch, en hoorde daarom eigenlijk – ik schrijf dit zonder ironie – op de monumentenlijst.
Het fascisme is in Italië nooit echt weg geweest. De postfascistische partij heeft deelgenomen aan verschillende kabinetten, het graf van de dictator trekt nog steeds bezoekers en ik heb ooit in Napels op de vlooienmarkt een curieuze verzameling Pensieri del Duce op de kop getikt. Een erg dun boekje overigens – de kale dictator dacht blijkbaar niet zo veel.
Iedereen die de krant leest, weet dat extreem rechts in Italië nooit helemaal vergeten is. Toen ik gisteren op de website van De Telegraaf las dat een joods echtpaar aanstoot had genomen aan een fles wijn met Adolf Hitler-etiket, was mijn eerste reactie “Hoe naïef kun je zijn?!”, maar die gedachte onderdrukte ik toen ik me mijn eigen naïviteit herinnerde, in oktober 1982, bij de inscriptie naast het Mausoleum van Augustus.
Flessen wijn, boeken, oude brochures, bustes: er wordt in Italië nog van alles verkocht. Afgezien van dat ene boekje heb ik het altijd netjes laten liggen, en zonder spijt. Behalve van die ene keer: een curieus product waarvan ik dacht dat ik het later nog wel eens zou kunnen kopen maar dat ik nooit meer ergens heb teruggezien. Een fles met Mussolini-shampoo.
Leuk blog. Die wijn is er inderdaad al jaren. Dat kan op zich als schokkend worden ervaren maar het is dus eigenlijk niets nieuws. Er is ook nog geregeld commotie rond politici die Mussolini helemaal niet zo´n verkeerd figuur vonden. Paar jaar geleden liet de burgemeester van Rome zich bijvoorbeeld nog gematigd uit over de leider http://historiek.net/nieuws/algemeen/830-italiaanse-politici-prijzen-fascistische-tijd-van-benito-mussolini
Wel een fascinerende figuur, die Mussolini. Ook diens schoonzoon Gian Galleazzo Ciano vind ik trouwens de moeite van het bestuderen waard. Een aardig boek over deze laatste is verschenen in 1999, van de hand van Ray Moseley: “Mussolini’s Shadow: The Double Life of Count Galeazzo Ciano”. Mussolini en de zijnen waren natuurlijk stuk voor stuk schurken, maar dat was Napoleon ook, en Julius Caesar ging niet voor minder….ik ben daarom geneigd om zulke figuren vooral als ‘historisch’ te beschouwen, en ze ook in hun context te bekijken.
Een aardige roman, waarin de Italiaanse waardering voor Mussolini tijdens diens leven goed wordt verwoord, is natuurlijk “Het Mussolinikanaal” van Antonio Pennacchi. Zeer leesbaar, en een mooi tijdsbeeld. Als je de streek kent waar het verhaal zich afspeelt (dat van de Pontijnse Moerassen, zuidelijk van Rome), dan kun je je heel goed voorstellen dat hier -in de ogen van tijdgenoten- een groot werk is verricht.
Dit voorjaar bezocht ik Mussolini’s graf in Predappio (bij Faenza), en merkte inderdaad een nog steeds voortdurende bewondering voor de man op, getuige de bloemen en de andere eerbewijzen die rondom dat graf liggen opgetast. Een echt bedevaartsoord is dat Predappio echter niet, ook al kun je er allerlei prullaria kopen waar de Duce op staat afgebeeld. Erg boeiend allemaal.
Ja, je hebt gelijk over de Pontijnse moerassen. Je moet in plaatsen als Latina nog altijd niet te veel onaardige dingen over Il Duce zeggen… Hier woont ook de aanhang van SS Lazio.
Ik. Tamelijk saai, net als het meeste van zijn werk.
Maar goed, één van de redenen dat ik iets van het Italiaanse Front afweet is dat mijn schaakheld er aan de andere kant vocht:
http://www.chess.com/article/view/rudolf-spielmann—master-of-the-sacrifice
MNb is een van de vaste reageerders en verwijst, volgens mij, niet naar uw romans maar naar Hemingway. Hij beantwoordt immers uw vraag en gebruikt de derde en niet de tweede persoon.
Ik ben een niemand, woonachtig in Suriname (ver weg van Nl), die volstrekt niet bekend is met het werk van Geerten Meijsing en ook niet of er lelijk over wordt gedaan. Mijn volledige naam is Mark Nieuweboer (absoluut geen geheim), maar dat is zo lang en wordt te vaak naar mijn zin verkeerd gespeld, vandaar MNb.
Inderdaad was mijn reactie een antwoord op Meijsing’s vraag; de rest heb ik met zoveel belangstelling gelezen dat ik het nodig vond uit te leggen waarom het Italiaanse Front mijn interesse heeft. Mussolini boeit me niet zo; daarom schreef ik niets over hem.
Zoals wel vaker is degene die “Why is everybody against me?!” roept, iemand die vooral kritiek WIL zien. Jammer, want de reacties hierboven waren alle de moeite waard.