In Frankrijk – in Parijs om precies te zijn – is een kunstwerk verwijderd nadat vandalen de kabels waarmee het stond verankerd, hadden weggehaald. De reden voor de weerzin was dat de kerstboomachtige sculptuur teveel zou lijken op een seksattribuut.
Minister van cultuur Fleur Pellerin uitte felle kritiek op het vandalisme, zo meldt NU.nl, en sprak van een “ernstige aanval op het principe van artistieke vrijheid”.
Tja. Dat bekrompen kleinburgerlijke publiek toch.
Maar wat ik eens zou willen weten: is er een principe dat burgers garandeert dat ze gewoon van hun stad mogen genieten, zonder gedwongen te worden te kijken naar dingen die ze lelijk of aanstootgevend vinden?
Begrijp me niet verkeerd: wat de een lelijk vindt, vindt de ander mooi. Het is, zoals Cicero al schreef, niet zo zinvol over smaak te twisten. En ja, er bestaan inspraakcommissies. Ik kan me desondanks niet aan de indruk onttrekken dat de kunstdames en -heren nogal eens voor, over en zonder het publiek beslissen.
Kunst moet helemaal niet en deze priktol is onzin.
Ik bedoelde met “moeten” eigenlijk: omdat het je wordt opgedrongen.
Volgens mij bedoelt CM dat ook zo.
Zou Aristoteles’ Gulden Middenweg niet weer eens toegepast moeten worden? De kunstelite mag best zo af en toe iets opdringen. Het publiek mag best zo af en toe eens bepalen wat waar komt. Bedenk ook dat je alleen kan shockeren als er een publieke standaard is. Zodra shockeren de standaard wordt maakt het zichzelf onmogelijk.
Dit geval is er een voorbeeld van. Kabouter Buttplug was leuk. De herhaling ervan is al heel wat minder leuk.
Zonder een vergelijking te willen maken tussen kunstwerken, zou ik toch het volgende ter bedenking willen opwerpen: Toen Michelangelo de Sixtijnse kapel van de adembenemende fresco’s voorzag waar we vandaag terecht nog steeds voor in de rij staan (elke keer in Rome probeer ik er toch eens te passeren…), was de clerus geschockeerd door de naaktheid van de figuren; Paulus III veranderde er niets aan, doch één zijner opvolgers, Pius IV zou uiteindelijk aan een ‘schilder’, Daniele da Volterra, de opdracht geven deze ‘naakten te kleden’; de schilder is voor de rest haast niets bekend, alleen nog zijn spotnaam, ‘Il Braghettone, de ‘broekmaker’… Toen Caravaggio zijn heiligen, bvb Petrus, ging schilderen met vuile vinger- en teennagels, was een groot deel van zijn potentiële afnemers (lees: de clerus) hierover ook verontwaardigd; dat kunst dus raakt, ja, graag, wat is anders de functie van kunst in deze tijd? Dat het ook een discussie kan teweegbrengen over pakweg hoe het ‘beeld/imago’ van Petrus en andere hemelbewoners veranderde onder invloed van de reformatie en de contrareformatie (om terug te komen op Caravaggio) en hoe de visie ervoor op deze figuur toch heel verschillend was (Late middeleeuwen: een soort van Barbie-achtige, gesublimeerde Petrus zonder spatje vuil, gesublimeerd tot en met…) Iets wat ons vandaag onbenullig lijkt, maar toen een brandende kwestie kon zijn, die heel wat harten kon beroeren… Ik ken het werk van Paul McCarthy al een beetje en zag ooit een overzichtstentoonstelling van (een deel van zijn zeer verscheiden) oeuvre in het SMAK in Gent, en inderdaad, het was weird, maar meer dan dat: speciaal voor de tentoonstelling had men heel dit museum omgebouwd, vloeren verwijderd, muren doorbroken voor een grote ruimtelijke installatie die me overweldigde en nog dagen bezig hield en me een dieper inzicht in geweld en de weerloosheid van een individu had gegeven, dat tot op de dag vandaag ‘doorwerkt’…het toonde heel diepzinnig (zij het oppervlakkig op ‘het eerste zicht’) de vele gezichten van geweld en was vooral zo een pleidooi voor begrip en geweldloosheid…
Iets wat op het eerste zicht choquerend was, bracht me tot contemplatie, om het een beetje gewichtig te zeggen… Ik was dus oprecht blij, dat ik deze tentoonstelling had kunnen memaken, en dat ik mezelf een beeld heb kunnen vormen, zonder dat een eventuele zedenpolitie me dit op voorhand had onmogelijk gemaakt… En wie zou dan deze taak moeten behartigen? een commissie van wijzen? Een imam, Rabbijn en een priester? wordt dit beslist door een plebisciet? of hebben we hiervoor een speciaal soort ordehandhavers nodig? Ik denk dat rationeel denkend wezen dat kan wensen… We hoeven maar eens stil te staan bij gevogen daarvan in Iran, of Afghanistan, of wat Ai Weiwei meemaakt in China…
Laat ons dus onze ‘vrijheid om te worden gechoqueerd’ koesteren, en deze vrijheid niet in de handen van derden te leggen…
Toch moet me voorts nog volgende bedenking van het hart: als, laat me zeggen, naïeve kunstliefhebber vraag ik me af of iedereen hier automatisch een ‘anal plug’ of ‘buttplug’ in ziet; komt dit door mijn eigen ‘onervarenheid met dit speeltje’, of heeft het toch ook te maken met wat men in de psychologie een ’top-down’-beïnvloeding noemt, en ziet men dus vooral wat men wil zien??
Nog één klassiek voorbeeld, van hoe het vandaag misschien ‘andersom’ kan zijn… Op de prachtige tentoonstelling in het British Museum, “Pompeii, life and death in a Roman town” stond ook een beeldhouwwerk uit de tuin van de Villa dei Papyri in Herculaneum, voorstellende een geit die ‘verkracht’ wordt door de god Pan; net als de vele fallische symbolen, priapri en een tintinnabulum stond dit werk echter in een aparte kamer, gezien het ‘obscene’ karakter van ervan; er was dan ook enige controverse rond, waarop de makers van de tentoonstelling dus blijkbaar reeds geanticipeerd hadden; toch werd aan dit werk door contemporaine, ‘Romeinse’ bezoekers van deze villa-tuin in Herculaneum, blijkbaar geen aanstoot gegeven, het maakte deel uit van hun ‘wereldbeeld’… Ik zou hier willen besluiten met een citaat uit Cicero’s eerste Catilinarische Rede, zij het hier los van deze context gebruikt: “O tempora, O mores….”!
@Tommy Heyman en anderen. Het gaat hier om ‘kunst’, niet in een museum of particuliere tuin, maar in de openbare ruimte en op een zeer centrale en tot de verbeelding sprekende plaats (Place Vendome). Het past m.i. niet om op zo’n plaats een dergelijk weerzinwekkend ‘beeld’ neer te zetten. Ook in mijn omgeving zijn tot mijn grote genoegen dit soort beelden vernield. Ik wil niet elke dag tegen een stuitend beeld of installatie aan hoeven te kijken. E.e.a. heeft volgens mij niets met artistieke vrijheid, maar met de vraag over wat wel en niet kan in de openbare ruimte te maken. De boven ons gestelden zouden zich wat minder idolaat tegenover dit soort ‘kunstenaars’ mogen opstellen en dit soort beelden alleen op niet-openbare plekken toelaten.