XIII Gemina (2)

Grafsteen van een soldaat van XIII Germina (Nationaal Museum, Ljubljana)

Keizer Domitianus (r.81-96) plaatste XIII Gemina, waarover ik zojuist blogde, in 89 over naar de nieuw gestichte basis Vindobona, het huidige Wenen. De Daciërs waren in 86 het Romeinse Rijk binnengevallen en hadden de legioenen verslagen die het Beneden-Donau-gebied hadden moeten verdedigen. In 88 was een groot Romeins leger Dacië binnengevallen, waar generaal Tettius Julianus de Dacische koning Decebalus had verslagen. Het Dertiende was een van de negen betrokken legioenen geweest. Helaas had de opstand van de gouverneur van Germania Superior, Lucius Antonius Saturninus, het uiteindelijke succes verhinderd. De overplaatsing naar Wenen was een manier om niet alleen Dacië maar ook het Rijnland in de gaten te houden.

En de Boven-Donau. Want ook daar was de situatie gespannen. In 92-93 nam het Dertiende deel aan Domitianus’ oorlog tegen de Sueben en Sarmaten. Het is in deze context dat we de operatie moeten plaatsen van Velius Rufus, die met een groot leger trok door het gebied benoorden de Donau, van Roemenië naar Tsjechië.

Lees verder “XIII Gemina (2)”

Tyrannenmoord (6)

Septimius Severus (Archeologisch Museum Thessaloniki)

Didius Julianus heeft altijd de schijn tegen gehad dat hij het keizerschap als in een veiling heeft gekocht. Zijn eigen visie zal zijn geweest dat hij, doordat zijn rivaal Sulpicianus had willen nemen wat Pertinax aan Julianus had toegezegd, veel geld was kwijt geraakt om de wil van de vermoorde keizer uit te voeren. Dat hij de macht bij opbod had gekocht, is hoe zijn rivalen het in de weken erna definieerden. Die laster klinkt nog steeds door.

Toch valt tussen de regels door te lezen dat Julianus geen slechte keizer was. Hij ontsloeg het hoofd van de keizerlijke garde, Laetus: niet alleen had hij Commodus opgeofferd, hij was ook niet in staat geweest Pertinax te beschermen. Aan het hoofd van de garde stonden vanaf nu twee commandanten, die elkaar in de gaten konden houden. Julianus hield het hoofd koel toen de stedelijke bevolking de volgende dag rellen begon te trappen en ondernam geen actie tegen zijn persoonlijke vijanden, zoals Cassius Dio. Julianus’ probleem was dat hij geen leger had: alleen de keizerlijke garde steunde hem. En de garde had al twaalf jaar niet meer hoeven vechten.

Lees verder “Tyrannenmoord (6)”

Tyrannenmoord (5)

Didius Julianus
Didius Julianus

Ik blogde op oudejaarsdag over de staatsgreep waarmee de Romeinse keizer Commodus werd afgezet en Pertinax aan de macht kwam. Alles was zorgvuldig gepland: de keizer zou met gif worden gedood en als dat niet werkte, dan stond er een worstelaar klaar om korte metten te maken. Er was dus een plan-B. Een en ander gebeurde op oudejaarsdag, waarop de soldaten maar half zo waaks waren als anders. In de voorgaande tijd waren betrouwbare mensen benoemd op sleutelposities, met bijvoorbeeld Plautianus als hoofd van de vigiles en – mocht er toch militair geweld nodig zijn – met Geta en Lucius Septimius Severus als commandanten van de Donaulegers. Er was dus zelfs een plan-C. Door de zorgvuldige voorbereiding bleef het bloedvergieten beperkt tot één dode: de keizer.

Pertinax’ regering begon rustig en er waren eigenlijk maar twee wolkjes aan de hemel. Het ene was dat hij al oud was en er geen natuurlijke opvolger was: zijn zoon was pas twaalf en hoewel de Senaat hem alvast als caesar, kroonprins, wilde aanwijzen, vond de vader dat prematuur. Eerbewijzen kon de jongen krijgen als hij ze had verdiend. Er waren verschillende volwassen mannen die eveneens in aanmerking kwamen, zoals Didius Julianus, met wie Pertinax in het verleden had samengewerkt en die hem in verschillende functies was opgevolgd. Een andere kandidaat was de nieuwe burgemeester van Rome, Sulpicianus, die ook Pertinax’ schoonvader was. Omdat de keizer in goede gezondheid verkeerde, was er geen reden aan te nemen dat dit probleem acuut zou worden.

Lees verder “Tyrannenmoord (5)”