De kop van deze blog is gezet in een “fette Fraktur”. Ik weet niet veel van typografie, maar wel dat deze behoort tot de familie die in het Nederlands wordt aangeduid als “gotische letters”. Dat is een wat hoekig schrift, in tegenstelling tot de rondere letters waaraan wij zijn gewend.
We associëren de gotische letters met Duitsland, en niet helemaal ten onrechte, want terwijl men in de loop van de zeventiende, achttiende eeuw in heel Europa steeds meer overschakelde op “normale letters”, hield men in de staatjes van het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie hardnekkig vast aan dit schrift.
In de negentiende eeuw, nadat de Duitsers door Napoleon waren verslagen, probeerde men steeds duidelijker te definiëren wat het inhield Duits te zijn. Dat leidde tot het opstellen van canons, en één van de dingen die een echte Duitser deed, was schrijven in gotische letters, die dichter zouden staan bij de Duitse gothiek, de verondersteld perfecte belichaming te zijn van het Germanendom. Iemand als Bismarck vertikte het boeken te lezen in andere dan Duitse letters (“Deutsche Bücher in lateinischen Buchstaben versteh’ ich nicht!”).
De Nazi’s waren aanvankelijk een groot voorstander van de gotische letters, waarbij ze erop wezen dat de letter compactheid paart aan leesbaarheid: je kunt meer informatie op één bladzijde kwijt en neemt die sneller tot je. (Wij zijn niet meer aan gotische letters gewend, maar het schijnt waar te zijn.) In 1941 ontdekten de Nazi’s echter dat de letters door Joden waren ontworpen, en volgde een verbod op het gotische schrift: het Schrifterlass. De fette Fraktur van de kop van deze blog, heeft dus de zeldzame onderscheiding te zijn gezet in een door de Nazi’s verboden letter. Een grotere eer kan een letter niet ten deel vallen.
De ware reden dat de Nazi’s afstapten van gotisch schrift was pragmatisch: Er was veel te weinig gotisch zetsel, met name in de bezette gebieden zoals Franrijk en Nederland, waardoor het aanvankelijk verplichte gebruik van gotische fonts niet vol te houden was.