“Over het lijden zaten ze er nooit naast, de Oude Meesters”, zoals Auden schreef over een van ’s werelds mooiste schilderijen. Maar museumconservatoren kunnen er behoorlijk naast zitten: ik lees net dat is gebleken dat “De Val van Icarus” niet is geschilderd door Pieter Bruegel. Dat hebben onderzoekers vastgesteld, maar veel details worden niet gegeven. Het berichtje in De Morgen bevat alleen de conclusie: “Materiaalonderzoek toont onder meer aan dat … het originele doek van rond 1600 dateert. Bruegel stierf in 1569.”

Gek genoeg verandert dat iets, zoals het ook uitmaakt dat “De Man met de Gouden Helm” niet is geschilderd door Rembrandt. Welbeschouwd zou het met schilderijen zo moeten zijn als met romans, dat het niet uitmaakt wie de maker is, maar ik voor mij ervaar dat anders. Bizar.

Ondertussen is het berichtje zelf een wonder van onduidelijkheid. Wat van materiaalonderzoek is er uitgevoerd? Waaruit blijkt dat het doek dateert van rond 1600? Ik vraag me bij dit soort nieuws altijd af of het bericht nu is bedoeld als teaser voor een groter bericht dat nog moet komen (zoals in de archeologie wel eens gebeurt) of dat men onderschat hoeveel belangstelling het grote publiek heeft voor de details (zoals in de oude geschiedenis vaak voorkomt). Wie het weet mag het zeggen.

Naschrift:

Ik liep weer eens achter de feiten aan. Uit Patrick De Ryncks Dit is België:

Tijd voor een anticlimax: deze Val van Icarus is lang beschouwd als een meesterwerk van Pieter Bruegel de Oude maar vermoedelijk is het een kopie. Er waren al langer twijfels op technische gronden, zoals de zeldzaamheid van een Bruegelschilderij op doek, maar recent wees kenner Manfred Sellink overtuigend op tekortkomingen die die je bij een echte Bruegel niet verwacht, zoals de povere uitvoering van de ploegende boer en zijn paard, en het gebrekkig geschilderde schip. Er is een troost voor de vele fans van dit werk: waarschijnlijk schilderde Bruegel zelf ook een Icarus-voorstelling. Dat moet dan zijn enige mythologische schilderij zijn geweest.