In het kader van de schaamteloze zelfpromotie: De klad in de klassieken is vanaf vandaag leverbaar. Het is in feite de toetsing van een bepaling uit de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek:
Universiteiten zijn gericht op het verzorgen van wetenschappelijk onderwijs en het verrichten van wetenschappelijk onderzoek. … In elk geval dragen zij kennis over ten behoeve van de maatschappij.
Dat laat weinig aan duidelijkheid te wensen over, maar de overdracht van kennis is totaal ongecontroleerd, zodat veel onjuiste informatie in omloop kan komen. De verspreiding daarvan gaat, met het internet als katalysator, sneller dan ooit en wordt nauwelijks gepareerd. De correcte informatie ligt namelijk achter slot en grendel op wetenschappelijke betaalsites.
Tegelijkertijd krijgen studenten minder tijd om hun vak te leren, worden onderzoekers gedwongen tot een ongezond specialisme en is er meer informatie dan ooit. Niemand heeft overzicht. Als er dan ook verwaarloosde onderzoeksvragen zijn, kan een vakgebied in grote problemen raken. Dat is gebeurd met de oudheidkunde.
Wat te doen?
Ik denk dat het in elk geval zinvol is om eens uit te leggen waaruit het werk van classici, archeologen en oudhistorici bestaat. Niet alleen het grote publiek, ook de betrokkenen zelf weten het vaak niet. Er zou al een wereld zijn gewonnen als archeologen opnieuw leerden hoe ze met bronnen moesten omgaan, als classici voorzichtiger oordeelden over geschiedenis en als historici eens serieus werk maakten van de archeologie. Kortom, in zeven hoofdstukken leg ik uit wat oudheidkundigen nu eigenlijk doen.
In de laatste drie hoofdstukken leg ik uit welke problemen er zijn. Het ernstigste daarvan is, zoals gezegd, dat de samenleving niet adequaat wordt geïnformeerd. De klad zit echter niet alleen in de klassieken. Ook andere vakgebieden kunnen in de problemen raken doordat de controlemechanismen tekortschieten. Ik hoop met dit boek te bereiken dat er een discussie komt over de vraag of de gebureaucratiseerde universiteiten, die vijandig staan tegenover de geesteswetenschappen, nog de juiste institutionele inbedding zijn van deze disciplines.
Synopsis hier, conclusies daar; errata eerste druk. Bestellen kunt u daar.
Een prachtig boek! Ook de uitweidingen over filhellenisme e.d. zijn heel boeiend. Een van de beste boeken die ik dit jaar las, misschien wel hét beste.