In oktober was ik in Diyarbakır, een stad in het zuidoosten van Turkije. Er is een beroemde moskee (momenteel gesloten voor restauratie) en er zijn verschillende gebedshuizen voor diverse oosterse kerkgenootschappen. Eén daarvan is de Meryem Ana-kerk van de syrisch-orthodoxe christenen (die ook wel worden aangeduid als monofysieten of jacobieten). Het is een mooi, oud gebouw, gelegen aan een stil pleintje dat met een muur van de rumoerige buitenwereld is afgesloten.

Een vriendelijke heer heette ons welkom en legde ons het een en ander uit. Nu was in mijn gezelschap onder meer een emeritus hoogleraar die veel over het oosterse christendom wist. Onze gastheer keek wat verbaasd op toen mijn reisgenoot een van de getoonde heilige boeken kon identificeren en even later informeerde naar iemand die een gezamenlijke kennis moest zijn.

Onze gastheer kon niet verbergen dat hij verrast was, maar wonderlijk genoeg informeerde hij niet verder. Dat verraste mij weer. Zou iemand uit een ver land er blijk van geven Middelnederlands te kunnen lezen en vragen naar een van mijn kennissen, dan zou ik toch meteen vragen hoe hij die had ontmoet, informeren of het hem goed ging en verzoeken mijn groeten over te brengen. Maar alle Diyarbakırse vriendelijkheid ten spijt, bleven zulke vragen achterwege, hoewel we nog even op het pleintje bleven zitten om onze gastheer een gelegenheid te geven alsnog te komen informeren.

Het kan natuurlijk zijn dat de beste man gewoon niet gezegend was met grote pastorale kwaliteiten of niet heel empathisch was. Ik kan me voorstellen dat een religieuze leider in een politiek onrustig gebied wordt geselecteerd op andere vaardigheden.

Pas een paar uur later begreep ik dat mijn verwachtingen verkeerd waren geweest. Dat ik, in een van de rijkste en veiligste landen ter wereld, aangenaam verrast kan zijn en met openheid kan reageren als een vreemdeling meer over mijn cultuur en vrienden blijkt te weten dan ik verwacht, wil natuurlijk niet zeggen dat dit ook in Diyarbakır in oostelijk Turkije het geval is.

De syrische christenen zijn nog niet zo heel lang geleden zeer hard vervolgd, en nog altijd is de relatie tot de Koerden (de meerderheid in dit deel van Turkije) gespannen, zoals Marcel Kurpershoek beschrijft in Volg de wolken. De verrassing van onze vriendelijke gastheer was niet per se even aangenaam als ze voor mij zou zijn geweest, en dat er werd geïnformeerd naar iemand die hij kende, kan heel goed een reden zijn geweest om dubbel voorzichtig te zijn. Ik was naïef geweest door te onderschatten tot welk wantrouwen vervolging aanleiding kan zijn.