Ik blogde gisteren over historische films, en verzuchtte dat er vaak fouten in zaten die konden worden vermeden zonder dat de plot gevaar liep. Ik vergeleek het met films waarin andere wetenschappen een rol speelden. Waarom controleerde de historisch adviseur van Oliver Stone’s Alexander de recente publicaties niet en waarom controleerde hij niet alles wat er op de set gebeurde? Nu kan dit gewoon duiden op luiheid, maar het wordt wat moeilijk om aan te nemen dat álle adviseurs van álle historische films er áltijd de kantjes vanaf lopen.
Een aardige reactie kreeg ik van David L. Reinke uit Californië, die een boek kende dat over dit onderwerp ging, Past Imperfect, en filmmaker John Sayles citeerde:
If historical accuracy were the thing people went to the movies for, historians would be the vice presidents of studios. Every studio would have two or three historians.
Ik denk dat dat klopt, maar waarom is er dan zo weinig belangstelling voor geschiedenis? Mijn persoonlijke theorie is dat het komt omdat oudheidkundigen uitstralen dat het hun zelf ook niet veel kan schelen. Ik heb al vaker gewezen op de boeken van kwakhistoricus Tom Holland, die gemakzuchtig allerlei continuïteiten postuleert die hij niet bewijst. De enige correcte reactie die je als oudhistoricus mag hebben, is de mensen uitleggen waar de fouten zitten. In plaats daarvan zijn er oudhistorici die deze rommel aanbevelen.
Ze zeggen, met andere woorden, dat een wetenschappelijke opleiding tot historicus geen zin heeft omdat een amateurhistoricus acceptabel werk kan leveren. Als je zó denkt over je eigen werk, moet je niet verwachten dat het publiek je nog serieus zal nemen.
De vraag resteert hoe we het wél goed doen.
Ik denk dat de meeste historici al blij zijn met de belangstelling voor het onderwerp.
De correctie (nuance) komt later wel. In Nova Zembla gaat de deur van het Behouden Huis eerst naar buiten open (rookvergiftiging) en even later naar binnen (Ijsbeer op de stoep). Er valt zelfs een ijsbeer door de schoorsteen (volgens Gerrits dagboek was het een vos). De romantische onzin over Gerrit en de dood van Barentsz neem ik op de koop toe: http://bit.ly/vXbDN4
Over kwakhistorici gesproken, brand eens los over Stephen Dando-Collins ! Daar waar Tom Holland, ookal is het een kwakhistoricus, nog enigzins noten placht te gebruiken, schrijft voornoemde zogenaamde historicus de grootste onzin die er bestaat !
Er is een verschil. Holland trekt conclusies over de huidige tijd. Hij geeft het advies (zo geciteerd in Het Parool, ik weet even niet welke dag) dat we harder over de islam moeten zijn, omdat die inherent gewelddadig zou zijn, en hij meent dat die gewelddadigheid zou stammen uit de Oudheid. Hij pretendeert dat hij dit zegt met een zekere wetenschappelijke onderbouwing, aangezien hij historicus zou zijn. Ondertussen schiet zijn analyse tekort, want hij heeft die continuïteit niet bewezen.
Dat maakt hem veel gevaarlijker dan Dando-Collins, die in feite, met zijn militaire belangstelling, een klassieke antiquariër is. Een slechte. Maar wel iemand die (voor zover mij bekend) geen politieke adviezen verbindt aan zijn onbewezenheden.
De allergevaarlijkste kwakhistorici zijn overigens classici die, zonder kennis van de geschiedtheoretische grondslagen, maar mét een officiële titel, geschiedenisboeken denken te kunnen schrijven. Ik lees momenteel iets waarvan je koude rillingen krijgt. Dat we anders naar mannen kijken dan naar vrouwen, wat volgens wat ik denk te weten over bloemetjes en bijtjes een biologisch gegeven is, danken we aan de Grieken. Van die dingen.
Maar Jona toch ! Iedereen weet toch dat de hersenen er zijn om het lichaam koel te houden ! 😉
Ik herhaal mijn oproep. Creëer een account op Imdb en wijs alle missers aan. Voorbeeld:
http://www.imdb.com/title/tt0346491/trivia?tab=gf
Blijkbaar zijn er nog wel meer mensen die het wél kan schelen.
Alexander heeft trouwens de matige waardering van 5,4.
Ik heb het wel eens geprobeerd, maar het aanmaken van een account lukte niet.