Ooit bestond er een puike rijksdienst die bekendstond als PTT. Ze had een wat stoffig imago maar deed haar werk naar behoren. De post werd zes dagen per week bezorgd, de telefoon werkte en telegrammen kwamen aan.
Toen kwam de mobiele telefonie.
Om het kapitaal aan te trekken dat nodig was om een dekkend netwerk op te zetten, werd besloten de afdeling telefonie te privatiseren en de markt te liberaliseren. Waarom de overheid niet zelf investeerde en er niet voor zorgde dat, als er dan zo nodig winst op de infrastructuur gemaakt moest worden, deze naar de schatkist vloeide – dat wil zeggen: naar de gemeenschap, naar u en mij – is me nooit bevredigend uitgelegd, ook niet toen ik eind jaren negentig in Den Haag werkte bij het directoraat-generaal voor de telecommunicatie en post.
Vervolgens werd de postbezorging gecommercialiseerd. Van rijksambtenaar werden de postbodes “gewone” werknemers en ze hebben sindsdien het ene loonoffer na het andere moeten brengen. Vroeger kon een rijksambtenaar der derde klasse van zijn inkomen een gezin onderhouden, momenteel is het loon van een briefbesteller nauwelijks voldoende om één persoon de eindjes aan elkaar te laten knopen. Wat de minister van Verkeer en Waterstaat heeft bewogen de postbezorging over te laten aan de markt, terwijl er steeds minder brieven worden verstuurd en er dus minder geld binnenkomt, is een ander raadsel.
Wat de verklaring ook zij, de kwaliteit is ernaar. Al jaren krijg ik aanmaningen van rekeningen die ik nooit heb ontvangen. Er zijn zoveel oproepen om naar de tandarts te gaan zoekgeraakt, dat de tandartsenpraktijk me heeft uitgeschreven. Ik weet van een postbezorger die het briefgeheim schond. Ik ben ooit naar Nederland teruggekomen om te kunnen stemmen en bleek geen oproep te hebben ontvangen. De boeken die ik bestelde bij de Wissenschaftliche Buchgesellschaft raakten standaard kwijt.
Het grapje dat ik in elk geval belezen postbodes had, was niet langer grappig toen ik hoorde dat er inderdaad mensen zijn betrapt op (en ontslagen wegens) diefstal. De postbezorging is mijn buurt de facto opgeheven en ik heb, ten einde raad, een postbus genomen. Het postkantoor is inmiddels ook opgeheven en hoewel de postbussen er nog zijn, vrees ik wat de toekomst brengt.
En dan zijn er de bankafschriften. Inmiddels gaat het beter, maar ik heb ze in 2010-2011 vaker niet dan wel ontvangen. Vanmorgen moest ik iets opzoeken over 2011 en ik stelde vast dat ik over de eerste acht maanden niet een afschrift heb gekregen. De bank levert ze niet langer.
Ik mopper natuurlijk over niets dat u nog niet weet. Ik heb vandaag ook niet de pretentie iets origineels te schrijven. De frustratie is echter niet minder diepgevoeld. En ik ben niet de enige die zich herinnert dat het ook wél goed kan. Lees voor de aardigheid de reacties op dit stuk van De Speld eens (hier), en stel voor uzelf vast dat de woede in feite nauwelijks onderdrukt meer is.
Mag ik een voorstel doen? Nu we banken aan het nationaliseren zijn, neem ook de posterijen mee. Wat verlang ik naar een wél functionerend rijkspostbedrijf. Stoffig imago geen bezwaar.
Ik heb alle begrip voor de grieven richting de post hoewel ze mijn postbode hart pijn doen. Toen ik daar begon was het nog de PTT maar al snel TPG, TNT en de werksfeer volkomen verziekt. Zo erg dat ik vorig jaar de kont tegen de krib heb gegooid en ben opgestapt in de hoop op ander werk. Niet dus, dus terug bij wat nu Postnl heet voor de helft van het salaris, minder uren en gode zij dank niet meer “binnen”. In al die jaren heb ik mijn werk naar eer en geweten uitgevoerd. Ook brieven die niet goed geadresseerd waren kwamen aan! Nog steeds doe ik mijn werk nauwgezet zij het wel met een stuk minder plezier. Ik weet uit ervaring dat de motivatie van een hoop werknemers ver te zoeken is maar wat wil je als je elke dag te horen krijgt dat je beter naar wat anders kunt uitkijken omdat je te “duur”bent. Intimidatie is onderdeel van het wegpestplan en ik ben er ingetuind. En o ja ik heb nog nooit ook maar 1 brief zoek gemaakt.;)
Er is nooit een open postmarkt geweest. Deze liberalisering is een fictie. De Nederlandse Posterijen hebben altijd vastgezeten aan de bezorgingsplicht over het gehele land, terwijl andere postbedrijven die niet hadden. Dat is natuurlijk geen vrije concurrentie.
Als ex-postbode weet ik dat de privatisering niet alleen maar nadelen heeft gehad; sommige (meest onzichtbare) misstanden zijn verholpen zonder dat de kwaliteit (officiële term) in gedrang kwam. In feite functioneerde het bedrijf in 2000 nog uitstekend, maar de voortekenen waren al slecht. Op een gegeven moment kon het nog maar op twee manieren kosten besparen: lonen omlaag en kwaliteit omlaag.
Toen ik een paar jaar later een ex-collega sprak vertelde hij me dat de toen nog gehanteerde kwaliteitsnormen (minstens 98% binnen een dag bezorgd en minstens 99% in de juiste brievenbus plus allerlei goede klachtenprocedures; ik heb ook wel eens een middagje thee moeten drinken om klachten aan te horen) inmiddels volledig overboord waren gegooid.
Het had denk ik wel gekund, goed functionerende concurrentie op de postmarkt, maar de overheid heeft vriendelijk gezegd niet de juiste randvoorwaarden geschapen. Onvriendelijk gezegd hebben vele achtereenvolgende regeringen de boel vakkundig verklooid.
Het is triest, want zoals Christine al aangeeft hadden vele postbodes hart voor hun werk en stelden er eer in.
“zorgde dat de winsten vloeiden naar de schatkist”
De Nederlandse Posterijen hebben als staatsbedrijf nooit winst gemaakt.
Dank voor jullie reacties.
En inderdaad, de PTT heeft nooit winst gemaakt. Mijn punt was dat als er winst gemaakt moest worden, die beter naar de schatkist dan naar aandeelhouders zou gaan. Ik zal dat verbeteren.
Bij de verkiezingen van 2007 schijnen hele straten geen oproep te hebben ontvangen. In Amsterdam bijvoorbeeld de Lauriergracht.
Jona, echt, ik meen het, je woont in een horror-buurt. Ik weet zeker (bijna 100%) dat er bij mij nog nooit iets in de post zoekgeraakt is. Ik krijg ook nooit aanmaningen over niet-ontvangen rekening en dat soort ongein.
Wat ik wel ken zijn de trieste verhalen van (ex-)medewerkers van tante post. Twee collega’s zijn getrouwd met wegbezuinigde postbodes. In hun plaats springen er nu ‘postvrijwilligers’ (zo noem ik ze maar) door de tuin.