Het is vandaag 11 juni. Volgens een kleitablet dat nu in het British Museum ligt, overleed Alexander de Grote op deze datum in het jaar 323 v.Chr. Hij werd net geen drieëndertig jaar oud, maar had het hele Midden-Oosten opengelegd voor de Griekse cultuur en zou, als hij niet was overleden, via Jemen naar Egypte zijn gevaren, om daarvandaan op te rukken naar Karthago en Italië. Ik laat het aan uw fantasie over te speculeren wat er zou zijn gebeurd als hij ook die gebieden had kunnen veroveren.
De bovenstaande buste van de jonge veroveraar staat in het Louvre in Parijs. Ze staat bekend als de “Azara-herme” en lijkt terug te gaan op een portret dat is gemaakt door de beeldhouwer Lysippos. Het is het enige portret waarvan we weten dat de koning ervoor heeft geposeerd.
Literatuur
Leo Depuydt, “The Time of Death of Alexander the Great: 11 June 323 BC, ca. 4:00–5:00 pm”, in: Die Welt des Orients 28 (1997) 117-135
[Dit was de achttiende aflevering in mijn reeks museumstukken; een overzicht is hier.]
“speculeren wat er zou zijn gebeurd”
Daartoe ben ik altijd bereid.
Alexander’s rijk zou na zijn latere dood evengoed uit elkaar gevallen zijn en de Romeinen zouden in Italië alsnog het heft in handen hebben gekregen. Mogelijk zou de Romeinse cultuur eerder zijn beïnvloed door de Griekse, met ongeveer hetzelfde resultaat. Of de Romeinse elite in pakweg 313 de Griekse bezetters had uitgemoord of met hen was versmolten maakt daarvoor niet veel uit op de lange duur.
Behalve voor India heeft Alexander immers niet zo’n grote politieke invloed gehad. Schreef jijzelf niet ergens dat de Seleuciden de politieke opvolgers van de Perzen waren?
Ik denk dat ik een eind met je mee ga.
Ik weet het niet zo net. Als je inderdaad naar de invloed van Alexander in India kijkt, zou je dit ook voor het oostelijk Middellandse zeegebied moeten invullen. Het uitschakelen van Carthago zou waarschijnlijk heel andere uitvloesels hebben voor de expansie van Rome, dat voor dit gebied voornamelijk werd gestuurd door de scherpe rivaliteit met Carthago. ook denk ik dat de rivalen in Italië van een hoger kaliber zouden zijn geweest als Alexander hier een langere tijd basiswerk gedaan zou hebben. Ik vermoed dat Napels en Sicilië een onafhankelijke macht waren geworden, of zelfs een verenigde tegenstander die Rome veel meer tegenstand hadden geboden. Rome’s aandacht zou waarschijnlijk minder of niet naar Spanje zijn uitgegaan, en dit gemis zou weer negatieve gevolgen hebben voor de Romeinse schatkist. En zonder geld geen legioenen.
Ik schat de geveolgen zo in dat er een kans bestaat dat een zuid-Italisch koninkrijk Rome veroverd zou hebben, en nooit benoorden de Alpen zou zijn gekomen.
Is dit een eufemisme? Hij werd net geen drieëndertig jaar oud, maar had het hele Midden-Oosten opengelegd voor de Griekse cultuur
Ik weet niet of het een eufemisme is. Eerder een beoogde tegenstelling.