Een tijdje geleden blogde ik over het Gilgameš-epos, het verhaal over een koning van de Mesopotamische stad Uruk die met zijn vriend Enkidu enkele avonturen beleeft, radeloos is als zijn metgezel sterft, op zoek gaat naar de onsterfelijkheid en langzaam ontdekt dat het leven zijn waarde ontleent aan wijsheid. Het eerste grote avontuur is de strijd die Gilgameš en Enkidu leveren tegen Humbaba, het monsterlijke gedrocht dat in het Libanongebergte de ceders der goden bewaakt. Tijdens het gevecht krijgt het tweetal de steun van de zonnegod Šamaš.
Ik kreeg vandaag van een vriend het bovenstaande plaatje. Het gaat om een reliëf uit de achttiende of zeventiende eeuw v.Chr. en is te zien in het Pergamonmuseum in Berlijn, waar momenteel een expositie is over de grote stad Uruk. Gilgameš en Enkidu, met links Šamaš staan op het punt met een knots en een dolk Humbaba te doden. Het is onbekend waar dit reliëf is gevonden: het is door archeologen op de markt aangekocht. Ik houd niet zo van de kunst van Babylonië maar vind dit wel mooi en krachtig.
Overigens vraag ik me eerlijk gezegd af of de figuur links Šamaš wel is, maar dat terzijde.
[Dit was de zevenendertigste aflevering in mijn reeks museumstukken; een overzicht is hier.]
Ik ben eigenlijk wel benieuwd naar jouw criteria voor mooi. Wat maakt dat je niet houd van de Babylonische kunst?
Daarvoor heb ik geen criteria. Ik heb me ook voorgenomen daarover nooit na te denken. Het denken zelf blokkeert de ervaring van de esthetiek.
Gets,doet me weer denken aan gymnasium. Bizar net als je een bepaalde geur ruikt en dat herinneringen oproept, krijg ik bij het Gilgamesh epos weer die schoolgangen, klaslokalen en monotone leraren.
Dan heb je een verdraaid ruimdenkende school gehad. Meestal begint de geschiedenis met de Grieken, die dan alles uitvinden, en is er geen aandacht voor het oude Nabije Oosten.
hugo grotius in delft
Ik vind het Epos van Gilgamesj prachtig. De held die zich meet met de goden om onsterfelijk te willen worden. Wereldliteratuur van de eerste orde!
Joop Keesmaat heeft het epos 2 jaar gelden in Paradiso voorgedragen en ik wist…dit is heeeeel mooi.
Ja, je vertelde het. Ik heb dat toen helaas gemist.
Dat Medusa iconografisch is afgeleid van Humbaba is op deze afbeelding opnieuw onmiskenbaar. Interessant!
Zonder kennis van het Gilgameš-epos blijven deze gestalten voor de museumbezoeker anonieme figuren. Degene die ’t gelezen heeft begroet met vreugde twee oude bekenden. Merkwaardig hoe kennis van een verhaal je beleving van een voorwerp verrijkt.