[Vandaag geef ik het woord aan Edwin de Vries, een van de medewerkers van Livius maar momenteel als archeoloog actief in Soedan. Het eerste stukje is hier; dit keer – in een stukje geschreven op 11 december – vertelt hij over zijn aankomst op de opgraving en het project zelf.]
We hebben nu een paar dagen reizen achter de rug. Vanaf Khartoum zijn we als konvooi van drie Landrovers de Nijl overgestoken naar Omdurman. Na de chaos die Omdurman heet, zijn we dwars door de Libische woestijn overgestoken richting Kareima. Gelukkig is dat hele stuk nu geasfalteerd, wat de reis prima te doen maakte. Zeven jaar geleden was het niets dan woestijn en daardoor een stuk vervelender. We hadden vertraging opgelopen door enige administratieve rompslomp, zodat we wisten dat we niet voor zonsondergang Kawa zouden bereiken.
Omdat rijden in het donker simpelweg te gevaarlijk is (het aantal aangereden ezels en geiten langs de weg is werkelijk schrikbarend), waren we noodgedwongen te overnachten in de woestijn. Het is een bijzondere ervaring, slapen in de woestijn, maar niet echt prettig. De sterren zijn prachtig, en het maanlicht eveneens, maar de kou, de wind, en vooral dat stoffige zand zijn erg vervelend. Goed slapen zat er dus niet in die nacht.
De volgende dag kwamen we redelijk vroeg aan in Kawa, nadat we in Dongola wederom de Nijl waren overgestoken. Daar kon het gros van de mensen onmiddellijk helpen om het opgravingshuis bewoonbaar te maken, terwijl een kleinere club zich bezigde met het kopen van materiaal voor het nieuwe opgravingshuis.
Het wordt nu echt tijd om iets te vertellen over het project. Al heel wat jaren voert het British Museum, o.l.v. Derek Welsby, veldonderzoek uit in de buurt van Dongola. In feite heeft het project als doel om de gehele Dongola Reach (het gebied tussen het Derde en het Vierde cataract) archeologisch in kaart te brengen en daarop aanvullend opgravingen uit te voeren. Op dit moment richt dit onderzoek zich op opgravingen in Kawa (Google Earth).
Het project waar ik aan meedoe is een soort spin-off van dit grotere project, en betreft opgravingen op een vindplaats met de spannende naam H25. Dit is de 25e site die ontdekt is in de Wadi Howei. Dit project wordt gesponsord vanuit Qatar en wordt geleid door Ross Thomas, van het British Museum. Een klein, internationaal team (4 Britten, 2 Italianen, en 1 Amsterdammer), zal een groep lokale werkmannen begeleiden bij de opgravingen, en zal al het vondstmateriaal en de ontdekkingen documenteren. In een volgend stuk hoop ik meer te vertellen over de eerste ontdekkingen. Nu zal ik een zeer bondige geschiedenis van de regio geven.
De Dongola Reach is lange tijd het hart geweest van het Koninkrijk Kush, de directe zuiderbuur van het Oude Egypte. De levensloop van dit Koninkrijk wordt door archeologen onderverdeeld in een aantal perioden. De eerste periode is de Kerma-periode (als Kerma de hoofdstad is), die de Bronstijd beslaat. Tijdens het Nieuwe Koninkrijk van Egypte (Late Bronstijd) wordt Kush ingelijfd door Egypte.
Echter, de heersers van Kush weten de macht te grijpen in de vroege IJzertijd en veroveren zelfs Egypte tot en met de Levant. Hierdoor staan de farao’s van de 25e dynastie van Egypte ook bekend als de Nubische farao’s (8e – 7e eeuw v.Chr.). Deze farao’s worden echter uit Egypte verdreven door de Assyriërs in de zevende eeuw, maar handhaven zich in Kush.
De hoofdstad van Kush wordt verplaatst naar het zuiden, naar Napata, en aldus wordt de derde periode ook wel de Napata-periode genoemd (7e – 4e/3e eeuw v.Chr.). Later verplaatst de hoofdstad zich wederom naar het zuiden, naar het beroemde Meroe, dat uiteindelijk in de 4e eeuw na Chr. het onderspit delft.
Op de vindplaats H25 verwachten we resten uit het Nieuwe Koninkrijk tot en met de Napata-periode. In een volgend stuk hoop ik meer details te kunnen geven.
“naar het beroemde Meroe, dat uiteindelijk in de 4e eeuw na Chr. het onderspit delft.”
Nou maakt u dat ik me dom voel, want ik had nog nooit van Meroe (of is het Meroë?) gehoord. Het Kushrijk heeft het blijkbaar lang volgehouden. Volgens Wikipedia is de oorzaak van de ondergang onbekend. Is daar inmiddels meer over te zeggen?