Grafsteen uit Mesambria
Nog maar eens een plaatje uit Bulgarije. Dit reliëf komt uit het Archeologisch Museum in Burgas, wat een beetje raar is omdat het is opgegraven in Nessabar, dat een eigen archeologisch museum heeft. Soit. Te zien is een jonge vrouw, overleden in de derde eeuw na Chr., die muziek maakt met castagnetten. Let op het linkerbeen (voor u rechts): dit is iemand die niet stil kan blijven staan. Haar naam was Agasikleia.
Het is een grafreliëf waarvan er dertien in een dozijn gaan, maar er is toch iets bijzonders mee aan de hand – althans, iets dat wij bijzonder vinden. Haar vader heette Noë ofwel Noach. Hij was vrijwel zeker joods. De enige anderen die zo’n naam zouden kunnen hebben waren christenen, en die waren niet bijster geïnteresseerd in de held van het Zondvloedverhaal.
Dit soort klassieke reliëfs associëren wij niet meteen met de joodse cultuur, en dat is onze fout. In de Oudheid bedienden de joodse bewoners van het Romeinse Rijk zich van tijd tot tijd van een beeldentaal die door-en-door klassiek was en waarbij heidense motieven niet werden geschuwd. Bekend is hoe synagogen werden gedecoreerd met objecten van de cultus voor de wijngod Dionysos. Een zodiac met middenin de zonnegod is ook niet uniek.
Zoveel joden, zoveel zinnen, en dus moet je niet opkijken van een “gewoon” klassiek reliëfje als het bovenstaande. Ik vind het overigens ook heel erg mooi.
[Dit was de vijfenzestigste aflevering in mijn reeks museumstukken; een overzicht is hier. Morgen trakteer ik u op een van de mooiste stukken Nederlands dat u ooit las. Dat u het alvast maar weet.]
Ik vind het ook mooi. Wat zijn de afmetingen hiervan?
Dertig centimeter hoog ongeveer. Met wat krullen en letters er boven. Samen iets kleiner dan een A3-tje,