Van 2005 tot 2020 vatte ik het online beschikbare oudheidkundige nieuws elke maand samen en mailde dat als de Livius Nieuwsbrief naar een groeiend publiek. Uiteindelijk waren er 7900 abonnees, maar de kwaliteit van de samengevatte berichten was abominabel. Rond 2014 constateerde ik dat 40% van de online-artikelen fouten bevatte die de betrokken wetenschappers herkend behoorden te hebben. Het duurde daarna nog zes jaar tot bij mij het kwartje viel: door die informatie te delen, zelfs als ik aangaf dat het onzin was, was ik medeplichtig aan de academisch desinformatie. Dus stopte ik ermee. De oudheidkunde gaat kapot, zeker, maar het hoeft niet door onze handen te gebeuren.
Hieronder vindt u een van de nieuwsbrieven. Veel links zijn inmiddels verouderd.
======================================
EIGEN NIEUWS
Uw redacteur schrijft over een Karthaagse scheepsram, Odysseus en Helios, Sint-Maarten en een Byzantijns mozaïek.
======================================
HET MOOISTE VAN DE MAAND
In onze erkend subjectief “het mooiste van de maand” genoemde rubriek dit keer het bericht dat in Nijmegen – of beter, in Ubbergen – de haven is gevonden van het voormalige Romeinse legioenkamp. Deel één, deel twee en deel nul. (En in Bonn bleven ze niet achter.)
======================================
EGYPTE
Een deel van de schade van de plundering van het museum in Malawi is ongedaan gemaakt.
Een mooie mummie met sieraden en een Koptisch boek met toverspreuken.
En verder: Giza (vervolg op eerdere berichtgeving), Deir el-Medina, Thebe – en ook deze nieuwsbrief zou incompleet zijn zonder vermelding van de onvermijdelijke doctor Zahi Hawass. En nog eens.
======================================
HET OUDE NABIJE OOSTEN
Vorige maand hadden we iets over Mesopotamische bescherming tegen hekserij. Deze maand is er meer.
Ook hadden we vorige maand iets over droogte en de ondergang van Assyrië. Deze maand een beter stuk.
Waarmee ISIS deze maand bezig is geweest. Meer plundering in Mari. De net hernomen opgravingen in Karchemish zijn weer onderbroken. Er zijn plannen om de handel in oudheden beter aan te pakken (zoals).
Hoe Babylon er momenteel bij ligt.
En verder: Persepolis, Gaza en een “Fenicische grot”(wat dat ook moge zijn) in Kawkaba.
======================================
DE OUDE GRIEKEN
Zoals verwacht maakte de tombe in Amfipolis de hype niet waar. Er zijn menselijke resten gevonden en er wordt over de identiteit van de overledene gespeculeerd, maar het graf was geplunderd. Niettemin nog wat ongetoetste claims en andere onzin.
Stiekem een beetje reclame / een bescheiden primeurtje: de Nederlandse papyroloog Klaas Worp heeft een verzameling papyri uit Spanje uitgegeven en daarbij zit een tot dusverre ongeïdentificeerd fragment van een nog onbekende Griekse geschiedschrijver over Alexander de Grote of Ptolemaios I Soter. Een boek van 384 bladzijden over de Oudheid voor maar 28 euro is trouwens een koopje.
Een mooie grafstèle uit Kerameikos (Athene).
Houdt het dan nooit op? Komt er dan geen einde aan?
En verder: Akrotiri, Halikarnassos, Aigai, Delos, Gela, de Derveni-papyrus, Alexandrië, Didyma, Lechaion en een Thracisch graf in Roemenië.
======================================
ROME EN ZIJN RIJK
Om helemaal blij van te worden: twee jaar geleden waren er Romeinse kralen in Japan, deze maand is het Romeins glaswerk.
Nieuwe mozaïeken in Zeugma. Zoek de verschillen tussen de Griekse en Turkse berichtgeving.
In de stad zelf: het Colosseum, en nog eens.
Pogingen de Oudheid actualiteit toe te kennen zijn doorgaans stompzinnig, maar dit geval is wel heel wanhopig.
En verder: Apulische vazen, Isparta, Barcelona (filmpje), jongerenclubs in Egypte, Doliche, Hisarya, Ostrava, Herculaneum, Burdur, wrakken bij de Eolische Eilanden, het einde van Berenike, Anazarva, Plotinopolis en een Byzantijnse cisterne in Istanbul.
======================================
BENOORDEN DE ALPEN
“Het klimaat speelde geen rol bij het einde van de Bronstijd”: gemakshalve vergeet de auteur dat er zo’n vier eeuwen zit tussen de overgang naar de IJzertijd in Noordwest-Europa (waarover hij schrijft) en het Middellandse Zee-gebied. De nuance bleef in alle daaropvolgende berichtgeving achterwege.
Fijne nieuwe website voor het tweeduizendjarig bestaan van Velsen.
Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: Barnham en Binchester.
En verder: Den Haag, Velzeke en Toebosch’ Eigen Tijdschrift bespreekt DOMunder.
======================================
ISRAËL, JODENDOM EN CHRISTENDOM
Het gebruikelijke gehannes rond de Tempelberg in Jeruzalem. Bis.
Ook dit jaar weer: alles wat u over de historische Nikolaas van Myra wilde weten maar te verlegen was om te vragen.
======================================
OVERIG
Hop, weer eens wat oudheden te koop op eBay.
En verder: een tof filmpje over het laatste Romeinenfestival in Nijmegen.
======================================
BOEKEN
De boekenrubriek in de Livius Nieuwsbrief wordt verzorgd door Roel Salemink van de Amsterdamse Athenaeumboekhandel, die u de boeken snel zal leveren als u gebruik maakt van de onderstaande links.
Bij de grootse Carthago-tentoonstelling in het Rijksmuseum voor Oudheden te Leiden is een fraai geïllustreerde catalogus verschenen. De geschiedenis van de stad Carthago wordt aan de hand van verschillende thema’s behandeld en laat zien dat het onderwerp zoveel meer is dan alleen de grootse overwinningen van de veldheer Hannibal in de 2e Punische Oorlog.
Emeritus hoogleraar Oude Geschiedenis H.J. Pleket schreef Altijd de beste: Sport in de Griekse Oudheid, een toegankelijk boek over een van zijn specialismen: de rol van sport in de Griekse oudheid van Homerus tot in de Romeinse tijd. Dat deze rol groot was wisten we misschien al, maar Pleket gaat in op alle aspecten van de antieke sport: de toernooien (waarvan de Olympische spelen er een was), de sporters, de prijzen, de sociale competitie en ook de rol van de vrouw.
In Between Thucydides and Polybius: The Golden Age of Greek Historiography gaan verschillende wetenschappers in op wat Griekse geschiedschrijvers uit de vierde eeuw en derde voor Christus hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van de historiografie. Het belang van schrijvers als Euphorus, Theopompus en Xenophon wordt benadrukt en zij worden bewust naast de ‘grote’ Thucydides en Polybius geplaatst.
Meer aandacht voor ondergewaardeerde schrijvers in The Space that Remains. Reading Latin Poetry in Late Antiquity, waarin Aaron Pelttari het belang van de vierde eeuwse dichters Ausonius, Claudianus en Prudentius onderstreept en bovendien laat zien dat er op dit vlak in de late oudheid geen sprake was van cultureel verval maar juist van een opleving.
In the Cambridge Companion to the Age of Attila staat de vijfde eeuw na Christus centraal, een eeuw waarin het West-Romeinse Rijk ten onder ging en werd vervangen door verschillende ‘barbaarse’ koninkrijken. Het Oost-Romeinse rijk hield daarentegen stand, zij het met grote moeite. De wereld en de machtsverhoudingen daarbinnen veranderden radicaal. Attila, koning der Hunnen, wordt in het boek beschouwd “as both an agent of change and a symbol of the wreck of the old world order”.
Van het goed ontvangen 1177 B.C. van Eric Cline (recensie) over het turbulente einde van de Bronstijd in de Mediterrane wereld is deze maand een Nederlandse vertaling verschenen.
En de maandelijkse top-5:
- Israel verdeeld, Jona Lendering
- Dodenlijst. Appianus en Cassius Dio over het bloedige verleden van keizer Augustus
- Onkwetsbaarheid, Seneca
- Altijd de beste, H.W. Pleket
- Constantijn, H. Singor
======================================
DWAASHEID
Een nieuwe maand, een nieuwe claim dat Jezus was getrouwd met Maria Magdalena. De Times Literary Supplement vloog er met open ogen in. Het aardige is dat er nu eindelijk eens wordt teruggeschreven: hier, en daar 1, 2, 3.
Belangrijker nog is deze all-out attack op Harvards schandalige omgang met het zogenaamde Evangelie van de vrouw van Jezus. De must-read van de maand.
======================================
INTERNET
De makkelijk toegankelijke Bijbelwebsite Biblija.net is geblokkeerd en de nieuwe website DeBijbel.nl is geen vervanging.
======================================
EN TOT SLOT
Het moet niet gekker worden: tien theorieën over de piramiden – en ze gaan niet eens over aliens!
Het stuk van Richard Kroes is voortreffelijk.
Ik ken zijn blog via jou.
Assyrië: “On a more global scale, they conclude, modern societies can take note of”
Beweer je nog steeds dat oudheidkunde irrelevant is? Want met de laatste alinea van het stuk ben ik het volstrekt eens.
Ja, dat zal ik nog steeds beweren. Enkele uitzonderingen daargelaten zijn wij het die betekenis toekennen aan het verre verleden. We worden er niet door gevormd.
Ah, ik ben het oneens. Iets hoeft ons niet te vormen om relevant te zijn. Een rechtstreeks verband is genoeg. In die zin is de invloed van klimaatverandering op de ondergang van Assyrië mi zeer relevant. Onderzoek daarnaar is dan ook populair – mbt de Maya’s zoeken wetenschappers het in dezelfde richting.
Wel ben ik het met je eens dat onderzoek niet per se relevant hoeft te zijn om gefinancierd te worden.