In de negende eeuw v.Chr. breidde het Assyrische Rijk zich uit naar het westen. Ik heb er al eens over geblogd (1, 2, 3, 4, 5). Het grotere rijk stelde andere administratieve eisen. De oude hoofdstad Assur voldeed niet langer en Aššurnasirpal II bouwde een nieuwe residentie, Kalhu, die werd voltooid door zijn zoon Šalmanasser III. De stad is bekender onder de naam “Nimrud”, naar de grote jager die in het Bijbelboek Genesis wordt genoemd: de christenen uit de Oudheid en later de moslims hebben nogal wat ruïnes naar deze legendarische held vernoemd.
De stad is in de negentiende eeuw opgegraven door westerse archeologen en enkele prachtige reliëfs zijn terechtgekomen in het British Museum. Het bovenstaande reliëf is er een van: het zou een Assyrische kikvorsman voorstellen, die de blaas van een dier gebruikt als luchtfles en eruit inademt door een soort slangetje. Zolang hij buiten die zak uitademt, is het een risicoloze methode.
Dit moet een getrainde zwemmer zijn, want het is lastig om onder water te blijven met zo’n zak vol lucht, die een opwaartse kracht heeft. De man heeft zichzelf verzwaard met een helm, maar ik neem aan dat hij meer voorwerpen zal hebben meegenomen onder water: een zwaard bijvoorbeeld.
We hebben enkele beschrijvingen van het werk van antieke kikvorsmannen, maar die zijn bij mijn weten allemaal Grieks. Ik beken dat ik daarom wat aarzelingen heb bij de identificatie van de zwemmer. Niet dat de Assyriërs geen professioneel leger hadden, niet dat de techniek in de Oudheid niet zou kunnen bestaan, maar het is typisch zo’n plaatje dat lijkt op iets dat je kent en dat je dus ook zo identificeert, hoewel je eigenlijk niet zeker weet of het klopt.
[Dit was de negentigste aflevering in mijn reeks museumstukken; een overzicht is hier.]
Het moet dan een leger van ‘kikvorsmannen’ (duikers?) zijn en dat lijkt mij wat vergezocht. Een wat ‘normalere’ interpretatie zou zijn dat hier een soldaat een rivier oversteekt met behulp van een zak met lucht als boei. Dit is vaker beschreven in klassieke bronnen. Mijn interpretatie van de helm zou zijn dat ófwel de kunstenaar hiermee aan wil geven dat het een soldaat betreft, ófwel dat de man (wiens hoofd boven water uitsteekt) dit deel van zijn bescherming niet wilde afleggen.
“want het is lastig om onder water te blijven met zo’n zak vol lucht”
Valt wel mee, zolang hij de zak onder zijn lichaam houdt. Het reliëf geeft duidelijk aan dat hij dat doet.
Aardig idee om langer onder water te kunnen blijven, zo’n zak met lucht en uitademen in het water, anders adem je je eigen koolzuur in. Zou Leeghwater ook op dit idee zijn gekomen om onder anderen Maurits te verbluffen? Henk Ras.
Had je dit onderzoek al tegengekomen? Had wel mooi gestaan in “Oorlogsmist”.
http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/wetenschap/1.2217888
Ja, dat zou interessant zijn geweest. Er is veel om dat onderzoek te doen, maar het fijne weet ik er niet van.