Ik ben deze dagen bezig met het voorbereiden van reizen naar Iran en Oezbekistan, heb daarnaast mijn normale bezigheden, werk me een slag in de rondte en heb derhalve nauwelijks tijd voor deze kleine blog. U houdt dus nog stukjes tegoed over de bekering van Constantijn de Grote, over de bediscussieerbaarheid van de criteria voor het Jezusonderzoek, over de mooie Karthago-expositie in het RMO en over een stapel boeken. Ik vergeet ze niet.
Omdat een origineel stukje er even niet inzit, verwijs ik u vandaag door naar dit artikel van de (mij niet persoonlijk bekende) historicus Jan Dirk Snel, die uithaalt naar de wijze waarop Trouw berichtte over de mythische Jezus. Dat je een fout maakt, kan gebeuren. Dat vervolgens op een redactie iemand een hoofdredactioneel commentaar schrijft en in de fout volhardt, is echter schokkend. Ik citeer Snel:
De eerste vraag is natuurlijk wel hoe men een zo ongeïnformeerde sukkel op de redactie heeft kunnen vinden. En de tweede is dan hoe dit als de officiële mening van de hoofdredactie in de krant terecht kon komen.
Bij wijze van antwoord aan Snel citeer ik uit eigen werk:
Oudhistorici leggen hun methode niet uit aan het grote publiek. U kunt het dus niet weten, Van der Kaaij kan het niet weten en ook de redactie van het Trouw-supplement “De Verdieping” kan het niet weten, zodat men Van der Kaaijs kwakgeschiedenis niet heeft herkend.
Dat geldt dus ook voor de voornoemde ongeïnformeerde sukkel. Zolang oudheidkundigen niet benadrukken dat ze wetenschappers zijn, maar naar buiten komen met herkenbare overdrijvingen (“de actualiteit van de Oudheid”), herkenbare onwaarheden (spectrografische datering van de Sapfo-papyri), herkenbaar politiek-gestuurde berichtgeving (de zionistische archeologie) en herkenbare trivialiteiten (topless gladiatoren), zal het publiek almaar kritischer worden en zal het de oudheidkundige wetenschappen steeds verder negeren. Of er zelfs openlijk agressief op reageren, zoals in de Nijmeegse aquaduct-affaire. Dat Trouw zelfs niet de moeite lijkt te hebben genomen een specialist om commentaar te vragen, hoewel het toch niet zo moeilijk is even het Groningse Qumran-instituut te bellen, viel inmiddels te verwachten.
Het zijn echter niet alleen de oudhistorici die niet weten hoe ze het grote publiek moeten informeren. Lees maar wat neerlandicus Marc van Oostendorp gisteren meldde over “de dolgedraaide nieuwsmachine en triviale onzin“. Het verschil tussen de oudheidkunde en de neerlandistiek is dat in het laatste vakgebied een academicus de zelftrivialisering aan de kaak stelt.
PS
De vaste lezers van deze kleine blog herkennen in dit stukje nogal wat stokpaardjes. Om ook hun wat nieuws te lezen te geven, heb ik nog deze link naar een stukje over de apathische reacties op een schokkende uitspraak van minister Schippers. Even lezenswaardig als het stuk van Snel.
Voor journalisten en nieuwsmedia is het verhaal van een wetenschapper ‘ook maar een mening’. En dan ook nog éen met te veel tekst, jargon en cijfers, dus niet geschikt voor hun uitzending. Wetenschappers worden alleen uitgenodigd om autoriteit aan een thema of een discussie te geven (‘dit programma/artikel is wetenschappelijk verantwoord’), het is niet de bedoeling dat ze zelf ook gaan meepraten want dan haakt de luisteraar/kijker/lezer af.
(En het PS-berichtje van Snel over Schippers snap ik ook niet. En al helemaal niet waarom hij niet wil uitleggen wat hij bedoelt. Het zal wel een Van Gaal-mentaliteit zijn: ‘Ben ik nou zo slim of zijn jullie zo dom?’)
Daar heeft Snel wel last van, ja. Zie onder.
De naam van Edith Schippers is blijkens de zoekfunctie op mijn huidige weblog nog nooit gevallen. Dat stuk waar Jona Lendering in het PS naar verwijst, is in ieder geval niet van mijn hand.
Sorry, Jan Dirk, ik had gezien dat Manfred hierboven aan jou toeschreef wat niet van jouw had was, maar ik zat toen in een trein zonder internet. Toen ik thuis was, was ik het vergeten en heb ik Manfred niet zelf verbeterd.
Misschien is er geen academicus die de tekortschietende oudheidkunde bekritiseert, maar hier gebeurt het toch wel? Tot mijn genoegen overigens.
Wat meer is, JL zelf is academicus. Hij jokt dus – door zichzelf niet mee te rekenen. Dat vind ik wel grappig.
Lendering is bij mijn weten afgestudeerd maar niet verbonden aan een universiteit of een andere instelling die de plicht heeft inzichten over te dragen.
Klopt en dit is toevallig iets waarover ik een stukje in de pen heb.
Mmmmmm ….. volgens mij heeft Livius .org de expliciete doelstelling precies dat te doen: inzichten over te dragen. Dat is voor mij goed genoeg.
Het punt is dat de aan de universiteit verbonden oudheidkundigen, die als groep een wettelijke plicht tot informatieoverdracht hebben, minder zelfkritiek hebben dan de neerlandici. Of je zo iemand academicus noemt is minder belangrijk.
“viel inmiddels te verwachten”
Inderdaad, een paar jaar geleden is ook de laatste Nederlandse krant die zich druk maakte om feiten afgegleden naar sensatiezucht – en in een rap tempo. Wie op internet een betrouwbare Nederlandstalige krant wil lezen kan ik De Ware Tijd aanbevelen. Dun, maar elke dag een genoegen.
JDS schrijft goed, ik heb hem een tijdje gevolgd. Helaas heeft hij een lage tolerantie jegens filosofische opvattingen die naar zijn zin teveel van de zijne afwijken – of zelfs maar vragen daarover. Kort gezegd: hij begon zich aan mij te ergeren en wijdde zelfs een heel stukje aan mij, zonder mijn naam zelfs maar te noemen trouwens. Het was ook verre van beledigend, maar wel nogal neerbuigend. Zoals Manfred zegt: een als Van Gaal – maar dan zonder diens aangebrande karakter.
een beetje als Van Gaal.
mnb0 – ik denk dat ik nu weet wat de volledige naam is – beweert dat ik ‘zelfs een heel stukje’ hem gewijd zu hebben, ‘zonder mijn naam zelfs maar te noemen trouwens’.
Dit moet op een misverstand berusten. Of ik moet last hebben van een ernstig falend geheugen. Ik kan me niet herinneren dat ik ook maar één weblogstuk aan hem gewijd heb. Ik ben benieuwd aan welk stuk hij dan denkt. (Als ik iets tegen iemand schrijf, noem ik gemeenlijk ook diens naam. Ik herinner me welgeteld één stuk waarbij ik de persoon op wie ik na een uitwisseling op Twitter reageerde, niet bij name genoemd heb, omdat ik een en ander voor de gelegenheid een wat bredere strekking wilde geven, ook voor wie die discussie niet gevolgd had. Maar die persoon was zeer zeker niet mnb0.)
Ik kan me trouwens ook niet herinneren dat ik me ooit aan mnb0’s reacties op mijn weblog geërgerd heb. Mogelijk heb ik wel eens te kort, zonder al te veel bijkomende vriendelijkheden, geantwoord en misschien ten onrechte ook wel eens niet. Dat mogelijk kortaffe was dan mijn fout. Ik kan me eigenlijk niet anders herinneren dan dat ik de reacties van mnb0 serieus nam en op prijs stelde.
Heb je zelf Trouw geschreven?
Ja. Ik heb heel vroeg aangeboden iets te schrijven à la mijn stuk op Sargasso. Een hoogleraar oude geschiedenis ondersteunde dat aanbod. Trouw heeft het genegeerd. En dat zint me helemaal niet. Niet omdat mijn naam nu niet in de krant staat, want dat kan me eigenlijk niet schelen. Ik heb het zo al druk genoeg. Wat me stoort is dat Trouw een hoogleraar oude geschiedenis negeert en de fout nog eens een tweede keer maakt. Hoe laag kan het prestige van de oude geschiedenis nog zinken?
Doe jezelf een lol en laat je mbt de Iraanse eetgewoonten zo veel mogelijk voorlichten door die Perzische vriendin! Er is in de wereld nu eenmaal geen verfijndere keuken dan die en het zou geweld aan jezelf zijn als je -eenmaal in Iran- je daar niet mateloos aan zou overgeven. Ik hoop voor je dat je er ook Nourouz zult kunnen vieren (Nieuwjaarsfeest, dit jaar op 20 maart, ’s avonds laat) en aan alle mooie gebruiken kunt meedoen. Wellicht vergeet die vriendin je kennis te laten maken met het ijs van Akbar Mashtee. Dat ga je echter omarmen als je van de smaak van roomijs, pistache, saffraan en rozenwater houdt! (Met een beetje mazzel kun je het ook in jouw dorp kopen, mits je daar ook een Perzische winkel kunt vinden) Het valt ook zelf te maken, maar trek daar maar gerust een flinke tijd voor uit