Mashhad. Ik sta, genietend van het voorjaarszonnetje, op iemand te wachten bij een van de poorten van het mausoleum van Imam Reza, het grootste islamitische heiligdom van Iran (volgens Iraniërs: van de hele wereld). Er heerst een gezellige drukte, waarin er zelfs bij de geestelijken, die meestal lijken te doen wie het ernstigst kan kijken, een ontspannen glimlach vanaf kan. Er klinkt mooie muziek, die bizar contrasteert met het boek dat ik aan het lezen ben: Lobotomy, de autobiografie van Dee Dee Ramone. Ondertitel: Surviving the Ramones.

Het is een alleszins lezenswaardig boek, maar je moet niet alles geloven wat Dee Dee vertelt. Zo herinnert hij zich van zijn solo-elpee Standing in the Spotlight dat de pers het een “great party album” noemde en constateerde dat Dee Dee de Beastie Boys het nakijken gaf. Dit is, zo het al werkelijk is geschreven, niet representatief voor wat andere recensenten schreven: ze kraakten het af als wanproduct.

Ik wil hiermee niet zeggen dat Dee Dee liegt. Hij is meestal ontluisterend eerlijk over zijn bestaan als junkie en alcoholist. Ik beweer alleen dat de eerste bassist van de Ramones zijn lezers nogal selectief informeert. Meer in het bijzonder selecteert hij de gegevens zo dat zijn leven past in een vertrouwd romantisch model: de poète maudit, die verlossing zoekt uit zijn hel en uiteindelijk wordt gered door een jonge geliefde. Het is het enige cliché niet. Zoals wel meer muzikanten vindt ook Dee Dee dat de muziek hem “a sense of my own identity” gaf. Tja. Beethoven zei het al. Het is bovendien te merken dat Dee Dee de nodige psychotherapie achter de rug heeft. Al aan het begin van het boek vertelt hij dat hij, omdat hij komt uit een gewelddadig gezin, “een negatief zelfbeeld” heeft.

Ondanks de wat sjabloonachtige zelfpresentatie is Lobotomy een interessant boek. In feite is alles wat Dee Dee Ramone deed, mislukt: zittenblijver op de lagere school, sociaal deviant, niet in staat een vriendschap of relatie te onderhouden, verslaafd aan heroïne en drank, niet bij machte af te kicken. Nog zo’n mislukking: hij had kapper willen worden, maar in plaats daarvan kreeg de band succes.

I can see now how it was only natural that I would gravitate toward Tommy, Joey, and Johnny Ramone. They were the obvious creeps in the neighborhood.

En even later:

No one else was exactly welcoming us with open arms in the musical community. They said we couldn’t play.

Dat laatste was waar:

Eventually Johnny would show me the bass parts to my own songs, because I had absolutely no idea how they went on the bass. All I knew was the E.

Maar toen de muziek eenmaal liep, gebeurde er iets verbazingwekkends. Er was een publiek dat het waardeerde dat rock ’n’ roll weer werd teruggebracht tot de essentie. Simpel, zonder opsmuk, recht voor z’n raap. Het eerste concert:

We played about fifteen minutes and were immediately a success. People were just dying to hear what we did. We had a four-way chemistry that was insane.

Ondertussen was die vierzijdige chemie behoorlijk complex. Joey en Dee Dee schreven liedjes maar wisten niets van akkoorden, zelfs niet van het onderscheid tussen intro, couplet en refrein. Als ze eenmaal iets hadden, ramde een van de twee de nieuwste compositie op twee snaren van een gitaar, waarna Johnny zijn best deed er iets van te maken. Zo vreemd is het dus niet dat de credits voor de liedjes op de eerste LPs collectief zijn.

Het eerste clubsucces kwam en dat betekende dat er getourd moest worden. Voor Dee Dee was het een verademing: de Ramones waren aanvankelijk een substituutfamilie. Helemaal perfect was het echter niet, want

it got too hard for me to keep up a dope habit, so I switched to booze.

Uiteindelijk bleek de substituutfamilie een schijnfamilie, want Johnny, Joey en Tommy hadden een echt gezinsleven gekend en waren emotioneel volwassener. Dee Dee hield de indruk een buitenbeentje te zijn en voelde zich vaak bekritiseerd.

As far as the people around me were concerned, if I died it would only serve to make the group bigger. Not one person said, “you ought to get yourself together”. I could’ve used some help instead of just criticism.

Ik schreef zojuist dat Dee Dee zich bekritiseerd voelde, omdat noch de autobiografie van Johnny Ramone, Commando, noch de biografie van Joey, I Slept With Joey Ramone, aanwijzingen bieden dat de andere bandleden Dee Dee minachtten. Natuurlijk, de bassist stal om zijn drugs te bekostigen, kende zijn partijen vaak niet of verscheen te laat, maar de anderen konden niet zonder hem en waren verbijsterd toen Dee Dee zijn vertrek aankondigde.

De beschrijving van dat vertrek. “Road to Ruin”, is het beste deel van Lobotomy. Eerst is er Dee Dee’s inzicht dat de Ramones nooit de erkenning zouden krijgen die ze verdienden, vervolgens is er een desastreuze promotietour naar Londen (“my life felt as empty as the trail of beer cans I left behind me wherever I went”), dan is er het inzicht dat de zaken niet goed gaan en tot slot volgen in snelle successie psychotherapie, een drugsoverladen Braziliaanse tournee en de dood van Dee Dee’s ex Connie, waarop hij geen enkele emotionele respons heeft. Het aangrijpende verhaal van zijn instorting is gelukkig verteld met oog voor het belachelijke, zoals de scène dat hij naar de AA gaat om cocaïne te snuiven.

Of de psychotherapie vruchten afwierp, blijft onduidelijk. Dee Dee lepelt wat vaagpraat op die vreemd genoeg ontroert (“it took me a long time to become myself”) en vertelt van aandoenlijke pogingen de zaken anders aan te pakken, zoals pianoles, opnieuw luisteren naar oude muziek en het al genoemde solo-project, waarin hij de hiphop verkende. Uiteindelijk is er dan het simpele inzicht dat hij moest breken met het mentaal ongezonde leven van de Ramones.

De eeuwige ruzies komen in Lobotomy aan bod, maar de belangrijkste, toen Johnny Joeys geliefde Linda had ingepalmd, blijft onvermeld. De financiële conflicten komen ook niet aan de orde. Het boek bevat wel meer opvallende lacunes: van de onheilige drie-eenheid van seks, drugs en rock ’n’ roll komt de derde er wat bekaaid vanaf terwijl ik van de schrijver van het roemruchte “53rd & 3rd” (een autobiografisch liedje over homoprostitutie) ook wat minder preutsheid zou hebben verwacht. Uiteraard staat het elke autobiograaf vrij terughoudend te zijn over n’importe welk deel van zijn of haar leven dan ook, maar het is wat jammer dat het boek vooral over drugs gaat.

De laatste hoofdstukken bieden een overzicht van Dee Dee’s pogingen na zijn breuk met de Ramones in het reine te komen met zichzelf. Hij probeert een band op te richten, leeft in Londen, Venlo, Amsterdam, Den Haag, Mechelen, New York en Argentinië. Er zijn perioden van afkicken, terugval en opnieuw afkicken – dit keer schrijvend aan zijn autobiografie. Hij presenteert het alsof hij met zijn vrouw Barbara uiteindelijk rust heeft gevonden, maar het feit dat hij na publicatie van Lobotomy is overleden aan een overdosis heroïne, bewijst dat die rust schijn was en dat de autobiograaf zichzelf voor de gek houdt.

Wat een rotleven. Al is dat natuurlijk niet verbazingwekkend.

A Ramones story can’t really have a happy ending. I’m just glad it’s over with, although some of it was fun.

Ondertussen was Dee Dee Ramone – om er ook zelf eens een cliché tegenaan te gooien – wel een van de zeldzame mensen die erin zijn geslaagd persoonlijke frustraties om te zetten in muziek, en daarmee tienduizenden, honderdduizenden een plezier te doen. Het is bovendien helemaal bijzonder dat hij er een verdraaid leesbaar boek over heeft weten te schrijven. Wonderlijk toch dat die man zo’n negatief zelfbeeld had.

Deze blog is gratis, maar als u me wil steunen, koop dan een van mijn boeken, doe via Livius.nl een cursus of reis (bijvoorbeeld Cyprus), of doneer. U kunt de blog volgen via het Whatsapp-kanaal.