Stel u het volgende voor. Een bouwvakker vergeet een olielampje uit te zetten, de wind blaast het om, er lekt olie en er is een vlam. Een plaatselijk brandje dat aanvankelijk niet eens wordt opgemerkt omdat het zo klein is. Maar even later brandt het paleis compleet af. Hoe kan zoiets gebeuren?
Dat heeft te maken met gebrekkige zuurstofaanvoer. Datgene wat door het olielampje begint te branden – een behang, misschien een stoel – brandt niet goed en de vrijkomende dampen stijgen deels onverbrand op en hopen zich op onder het plafond. Hier groeit langzaam een wolk van roet en onverbrand gas, dat langzaam opwarmt. Op een gegeven moment is dan één vonkje voldoende om de gaswolk te laten exploderen en desnoods een compleet paleis te laten ontploffen. Zo’n brand heet een “delayed flashover” en de gaswolk die klaarstaat om te ontploffen, heet “metakritisch”.
Ik weet dat dit een raar voorbeeld was, want dit stukje gaat over Aylan Kurdi, de verdronken kleuter die iedereen inmiddels op het netvlies heeft. Van de analogieën die ik kon bedenken, was de paleisbrand echter nog de minst vreemde. Sorry. Het punt dat ik probeer te maken is dat de ogenschijnlijke oorzaak, één vonkje, in feite niets zegt. De crux is dat het gas metakritisch was geworden.
En nu is er dus een foto waardoor niemand onberoerd zal zijn gebleven. En nu roepen vrijwel alle pundits dat dit de foto is die het cynische Europa wakker zal schudden.
Eerlijk gezegd vind ik juist dát cynisch. Het veronderstelt namelijk dat de Europeanen pas in actie komen als de verschrikkingen ze door de strot worden gedrukt door wat dan een “iconische foto” wordt genoemd.
En dat is dus gewoon gelul. We hebben weken, maanden lang beelden gezien. Politici hebben er hun commentaren over gegeven en zelfs al waren cynische opmerkingen over dobbernegers luid te horen, het feit was onloochenbaar aanwezig. We hebben weken, maanden lang de informatie gekregen die het feit voorzag van context: Irak, Syrië, ISIS, beelden van de overvolle vluchtelingenkampen in Libanon. Ook op deze kleine blog was u niet veilig voor het mediabombardement (één, twee, drie, vier, vijf). Iedereen heeft in de krant wel eens een achtergrondstuk gelezen, iedereen begreep de problematiek.
En tot slot: deze zomer zijn toeristen van Sicilië en de Griekse eilanden naar Nederland teruggekomen en die hebben er met hun buren over gesproken: “Dan zie je die vluchtelingen. Dat zet je wel aan het denken hè”. Misschien een cynisch grapje: “Maar daarna haalden we weer een ouzo hoor.” Maar ondertussen is het verhaal van die arme drommels opnieuw aangekomen.
Om terug te keren naar mijn analogie: al die tijd hoopte het onverbrande gas zich onder het plafond op. Het werd metakritisch. Uiteindelijk was één vonk, één foto voldoende om de publieke opinie – naar ik hoop: definitief – te doen omslaan.
Dat heeft dus weinig met die foto te maken. Het is uitgesproken cynisch aan te nemen dat de Europese bevolking zo hol en leeg is dat ze alleen door dit soort beelden in beweging kan worden gebracht. Integendeel: in de afgelopen maanden heeft zich een proces voltrokken – in landen als Duitsland wat meer dan in een land als Nederland – waarin de grens tussen “dit zijn wij en dit is van ons” en “dat zijn zij en dit is niet van hen” vrij fundamenteel is verschoven. We zijn echt helemaal niet zo cynisch.
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat we volmaakt zijn. We zijn mensen en het hemd is ons nu eenmaal nader dan de rok. Gemeten aan de perfecte barmhartigheid, waarbij elke verdronken vluchteling er één teveel is, zullen we altijd falen. Dat maakt ons echter niet tot cynische hufters – wij Europeanen zijn gewoon mensen. Niet volmaakt maar ook geen boeven.
Net als Aylan Kurdi.
Geen boeven, maar wel erg egocentrisch. Het is, in mijn opvatting, de omslag in Duitsland, daar deels geforceerd door en als reactie op de neo nazi’s, waarbij Merkel een hoofdrol speelt( lees de Economist van deze week). We moeten D wel volgen, het alternatief is te gênant. Maar het toegeven ? Dat is weer heel wat anders. Dan liever die foto van dat jongetje.
Ik weet niet zeker wat precies de aanleiding is welke reactie, en of die reactie langer duurt dan 3 maanden. Maar ik zag en hoorde wel voortdurend het woord ‘migranten’ in plaats van ‘vluchtelingen’, en dat is een keuze. Zowel politici als (vooral!) de media hebben een agenda, en hoe je over deze crisis spreekt wordt door die agenda bepaald. Media houden van conflict en concentreren zich op de negativiteit, waarbij dus vooral de tegenstanders van opvang aan het woord kwamen. Wie wilde er horen van mensen die vluchtelingen verwelkomen? Ze werden doodgezwegen.
Zo ook de politici, die vooral bang zijn in dit klimaat stemmen te verliezen als ze de poorten zouden openen. Zie Buma die gilt om ‘opvang in de regio’ (UNHCR: van de 11 miljoen ontheemden zitten er 4 miljoen in de buurlanden en maar 200.000 in Europa – hoezo ‘we moeten zorgen voor opvang in de regio’??). Zie ook Rutte, zie ook Cameron, zie.. nou ja heel veel in Europa.
Maar natuurlijk zit de ellende vlak onder de oppervlakte omdat bijna iedereen die beelden van die bootjes en drijven lijken ziet, snapt dat dit niet zomaar gelukszoekers op weg naar een huis en een uitkering zijn. maar we konden nog wegkijken en heel hard roepen ‘dat die rijke landen daar ook wat moeten doen’.
De foto van Aylan heeft daar wel een breuk in geslagen. De publieke opinie is wel gewijzigd. En dus pakt de media deze ’tearjurker’ (zonder spot) natuurlijk op, en dus hollen de politici daar achter aan. Zoals MH17 onze opinie over het conflict in Oekraïne veranderde, heeft deze foto (misschien) ook zo’n impact.
Ik kom nogal eens in een buurtkroeg. Niets bijzonders. Overigens wel in een zeer welvarende gemeente, maar het PVV geluid viert daar vaak hoogtij. Daarom ben ik niet zo optimistisch.
Ik ben zelfs vrij cynisch in dit opzicht. De mensen die daar komen hebben meestal niet de topbanen in onze maatschappij, maar ze krijgen wel te maken met de negatieve aspecten van vreemdelingen. Het is gewoon niet leuk als 3 van de 6 mensen op jouw galerij buitenlanders zijn met allemaal hun eigen gewoontes, leuke maar soms ook zeer vervelende. De politici wonen voor 90% niet in dergelijk soort buurten en hebben er dan ook geen last van en kunnen zich dus hoogstaande morele praatjes permitteren. Dat wil niet zeggen dat je achter de “opvang in eigen regio” adepten dient aan te lopen, maar dat je wel een spreidingspolitiek dient toe te passen en het percentage sociale huurwoningen op te voeren en die te mixen met koopwoningen en woningen in de vrije sector, waardoor de druk op de maatschappij als geheel afneemt en buitenlanders en asielzoekers ook meer de gelegenheid krijgen om te integreren.
Als men bovenstaande zaken nu eens zou doen, dan kraait geen haan meer naar die 8000 extra asielzoekers op de 17 miljoen mensen die hier wonen.
En over het echte zoeken naar oplossingen in de politiek en media hoor je helaas niets.
Als die tragische foto van dat jongetje tot een oplossing bijdraagt, is dat prima, want helaas werkt het nu eenmaal zo. Wie herinnert zich niet die foto uit Afganistan met dat meisje met die groene ogen, en dat filmpje van dat mooie meisje wat voor je ogen stierf door een politiekogel in Teheran.
Ik denk dat je erg gelijk hebt over verschillende punten, waaronder de woningmarkt. De sociale woningbouw is de facto ten einde en dus is er nu schaarste, waardoor de problemen groot zijn, niet alleen voor vluchtelingen maar ook voor anderen.
Men zal er wel aanmoeten of men wil of niet.
Ik ben het wel met je eens Frank. Het kan best beter. Een AZC bij een stad van 30000 inwoners valt ook minder op dan naast een dorp van 2000. En dus minder heisa in de media.
De wereld is van ons allemaal. Iedereen heeft het recht om een bestaan op te bouwen in vrede en welvaart.
Instemmende groet,
Iemand die onbekend was met het vluchtelingenprobleem zou bij de foto hebben gedacht aan een ongeluk aan het strand en een familiedrama. Juist dat de link met vluchtelingen kon worden gelegd bewijst dat iedereen al ‘wakker’ was.
Cynisch vind ik het exploiteren van de foto door de media die aandacht van het publiek wil, politici die er hun voors en tegens aan ophangen en de opvangindustrie die het voor hun marketing gebruiken.
Het meest cynisch vond ik de exploitatie in een Griekse cartoon die als boodschap had dat “austerity kills”. Wat je ook van het IMF, de EU en de ECB mag denken, ze hebben geheel niets te maken met de vluchtelingenproblematiek.
Die cartoon zag ik ook, en ik weet niet wat me meer schokte: de cartoon of de exploitatie. Het deed me denken aan Quincy Gario, die bij het neerhalen van dat vliegtuig boven Oekraine twitterde hoe erg het toch was dat de media dit erger vonden dan de verdronken bootvluchtelingen. Exploitatie.
QG heeft zijn spijt betuigt over die MH17-tweet. Laten we zeggen dat Twitter voor sommige zaken geen geschikt medium is.
Iedereen springt erop om een graantje mee te pikken. Dat pikken gaat soms keihard.
Dank je Jona, een heel goed stuk!!! Groet, Han (op weg naar Athene en Limassol)
“En nu is er dus een foto waardoor niemand onberoerd zal zijn gebleven.”
Toch wel – ik. Ik ben namelijk al tientallen jaren een nerd die door statistieken wordt beroerd en niet door de foto van een mij verder onbekende kleuter. De crisis aan de Macedonisch/ Griekse grens en het afgesloten station in Boedapest doen mij wel iets.
Je zegt dat je van getallen houdt. Nederland zal, zoals het er nu voorstaat 8000 extra vluchtelingen opvangen. Dat is 1 op 2125 inwoners die we al hebben. Dus waar praat je over?
Buiten alle ophef die we daarover in het nieuws krijgen en alle opgewonden taal bij de borrelpraat zullen we daar dus weinig tot niets van merken!
Vriendelijke groet,
Het zal heus nog wel een paar jaar door gaan, maar het stopt ook op een gegeven moment en een heleboel mensen gaan dan ook weer terug, zie de mensen uit voormalig Joegoslavië. Dus je hebt gelijk Rob.
Dit is het eerste stuk dat ik van je lees. Ik vermoed een blogger die mijn aandacht zal vasthouden. Bij dit stuk raak ik de weg kwijt. Er ontploft iets dat al een tijdje onopgemerkt op ontploffen staat. Het jongetje op het strand, het zoveelste slachtoffer, en dan knalt de morele verontwaardiging over het land. Het schema van die verontwaardiging is dat degene die er oververhit uiting aan geeft, steeds verwijst naar een virtuele massa van medeburgers die die maar laat gebeuren. Het gaat in die massapsychose niet om het ‘zij’ van de emigranten (het jongetje op het strand) tegenover het ‘wij’ van het eigen territoir. Wie goed heeft opgelet kon vaststellen dat het ging om Wij de Rechtschapenen die vergeten onze mantel te doorklieven tegenover Zij, die hun kraag opzetten en wegkijken, en dus naar de Verdommenis behoren te gaan.
Kijk naar de reactie op dit stuk: ik, beroerd worden tegenover zij, onberoerd blijven, that is the question.
Ik zie geen enkele aanwijzing – zoals de blog mij wil laten weten – dat Wij een beetje van Dit en een beetje van Dat zijn.