Een kleine maand geleden blogde ik over iemand die een bril in een museum had laten liggen, waarna dat voorwerp prompt was aangezien voor een kunstwerk. Ik vertelde toen dat dit een simpele waarheid tot uitdrukking bracht: kunst is niet kunst omdat het van zichzelf kunst is, kunst is kunst omdat wij dat erin herkennen. Ik toonde als voorbeeld de bovenstaande foto, die makkelijk had kunnen doorgaan voor een abstracte compositie in een museum van eigentijdse kunst, al is het een NASA-foto van Saturnus en het maantje Rhea.
Wetenschappelijke illustraties kunnen wel vaker doorgaan voor kunstwerken – hier zijn nog wat voorbeelden.
Opnieuw beeldmateriaal van de NASA: de golfstromen in het noordelijk deel van de Stille Zuidzee.
Een zonnespectrum.
Een dwarsdoorsnede van een fusie-reactor.
Een foto van superdunne plastic draden uit een elektronenmicroscoop.
Een overzicht van de verschillende verkeersstromen op een verkeersknooppunt – in dit geval bij Petersburg (meer voorbeelden hier).
De trillingen van een aardschok in Algerije, geregistreerd door een seismograaf in Genua, maar het had ook een balpentekening van Fabre kunnen zijn.
En tot slot: nee, dit is geen “landscape art”, maar het zijn zogenaamde “crop marks”. De heldere gele baan staat op zuurstofrijkere grond en een archeoloog kan, zonder een spa in de grond te hebben gezet, zien waar ooit een sloot heeft gelopen.
Dat waren wat afbeeldingen die, net als de bril in het museum, nooit bedoeld zijn geweest als kunst, maar die in een boek over moderne kunst niet zouden misstaan. Meer voorbeelden vindt u op de webpagina van de expositie die Museum Boijmans-Van Beuningen in 2011 aan dit thema wijdde: “Schoonheid in de wetenschap“.
Er was een tijd dat Wetenschap en Kunst tesamen kwamen. In de geneeskunde (geneekunst) spreekt men van ‘kunstfouten’ bij een niet [ goed ] gelukte ingreep; kunst en kunde. Leonardo da Vinci, Huomo Universale, dichter, schilder, ingenieur, bouwkundige, et cetera, et cetera is wel het meest bekende voorbeeld van dit Renaissance-ideaal [ Dit wist je al : -] Toch zullen ook de Griekse beeldhouwers verstand hebben gehad van metallurgie, anders lukt het niet om zulke dunwandige standbeelden te scheppen. Ach, er zijn eigenlijk voorbeelden te over. En: Jeder Mensch ist Künstler [ Prof. Joseph Beuys ] “It’s in the eye of the beholder”. Nog een leuke: “Is dit kunst of kan het weg ?” … P.S. Gefeliciteerd met de bokaal. Kun je er ook werkelijk uit drinken of is’tie lek : -]
Mijn vader maakte een eind aan alle discussie over kunst: “Kunst is alles wat je niet kan want als je het kan is er geen kunst meer an”. Kunst en kunde kunstzinnig verenigd.
Meer dan voor archeologen lijkt die laatste foto me iets voor agronomen. Ik heb ook eens een keer zo’n streep op m’n akker gehad, inderdaad daar waar ik kort tevoren een buis had ingegraven. Maar na een paar jaar was er weer niks meer van te zien. Naar mijn idee is die sloot dus pas dichtgegooid.