In een artikel in Het Parool over de spanningen in de Grafbasiliek in Jeruzalem wordt de aandacht getrokken door een fotobijschrift:
Volgens veel christenen bevindt het lichaam van Jezus zich onder deze tombe.
Tja. Er zijn nogal wat soorten christenen, “veel” is een rekkelijk begrip en de meeste gelovigen hechten niet zo aan de finesses der geloofsleer. Maar of het nu gaat om nestorianen, om Armeniërs of Kopten, om maronieten, om Grieks- of Russisch-orthodoxen, om Rooms-katholieken, om lutheranen, om anglicanen, om calvinisten, om doopsgezinden, om de amish, om evangelischen, om quakers, om mormonen, om zevendedagsadventisten, om het Leger des Heils, om de pinkstergemeenschappen, om Jehova’s Getuigen of om gereformeerden (al dan niet vrijgemaakt, binnen dan wel buiten verband), of om rekkelijken dan wel preciezen, om de geestelijkheid of de gelovigen: geen van die groepen denkt dat Jezus nog begraven ligt. De christelijke leer draait immers om zijn opstanding.
Wat daar de historische waarheid van is, daarover kun je een boom opzetten. Het lege graf is het punt waar wetenschap en christendom uit elkaar gaan. Gelovigen kunnen bomen opzetten over de vraag of het paasfeest überhaupt dient te worden gevierd en, zo ja, op welke datum en op welke wijze. Waar je echter géén boom over hoeft op te zetten, omdat er simpelweg niets te bediscussiëren valt, is of er veel christenen zijn die geloven dat Jezus nog steeds begraven ligt in Jeruzalem. Zulke christenen zijn er niet.
Als dit de factcheckrubriek van een krant was, zou ik afronden met de constatering dat de bewering in Het Parool “onzin” was. Er is echter nog iets anders dat ik wil zeggen: er is een bepaalde mate van algemene ontwikkeling die je dient te hebben als je werkt bij een journalistiek medium. Daarbij behoort ook enige kennis van de hoofdlijnen van onze culturele geschiedenis. Dat dit bijschrift geschreven kon worden is vreemd, dat niemand bij de redactie het heeft gecorrigeerd – je hoeft er geen boom over op te zetten dat dat regelrecht bizar is.
Naschrift
Het Parool van 4 juli bevatte een ingezonden brief over hetzelfde onderwerp én een rectificatie. Het heeft, mijns inziens, iets wrangs dat de krant in een rectificatie iets moet uitleggen dat algemene ontwikkeling zou behoren te zijn én nog steeds de juiste formulering (“op de derde dag”) niet weet te vinden.
Net als alle niet historisch geschoolde Nederlanders hebben journalisten (tenzij ze ook nog historici zijn) geen verstand van geschiedenis. Dat kun je hen niet kwalijk nemen, dat hebben ze, als ze niet al te oud zijn, namelijk nauwelijks gehad op school. En als ze het gehad hebben was het oppervlakkig in Jip en Janneke taal en voorzien van grote niet kloppende illustraties. Je mag ook niet verwachten dat ze de bijbel kennen. Dat boek wordt echt nergens meer onderwezen, tenminste niet op scholen waar de journalisten in onze dagbladen hebben gezeten (behalve misschien die van het Nederlands Dagblad). En waar leren kinderen nog logisch denken de laatste 50 jaar? Dus ze moeten het doen met wat ze uit onzinnige tv-documentaires (geschiedenis met een knipoog: zoals die over Romeinen of de Gouden Eeuw) of uit Hollywoodfilms hebben opgedaan. Of Game of Thrones. Ik kijk er al lang niet meer van op.
Ook ik kijk er niet van op, maar ik ben blij dat er nog bloggers zijn die zich er niet bij neerleggen, die de moeite blijven nemen uit te leggen hoe het wel zit en niet slechts met holle woorden maar met daden tonen dat het verleden belangrijk is.
In het Parool zijn wel meer onvolkomenheden te lezen.
Vriendelijke groet,
“Zulke christenen zijn er niet”? Ik wilde eerst reageren met de opmerking dat er toch wel liberale christenen zijn die, in lijn met Paulus, de opstanding minder grofstoffelijk opvatten en het lege-grafverhaal als een legende beschouwen. Die zullen althans de mogelijkheid openhouden dat Jezus’ stoffelijke resten ooit zijn vergaan in de buurt van de Grafkerk. Maar ook zij zullen zeggen: wat er ook ooit misschien gelegen heeft, Jezus was het niet, want Jezus is opgestaan en wat er achterbleef was Jezus niet meer. Dus inderdaad, er zijn geen christenen die denken dat Jezus nog onder de Grafkerk begraven ligt. (Of nou ja, je weet het nooit, het zijn er een paar miljard.)
Wat is het nou? Zijn ze er wel of zijn ze er niet?
Ik ben christen, maar ik voel me niet gebonden aan het geloof in een lichamelijke verrijzenis van Jezus. Het kan me in religieuze zin niet schelen waar zijn stoffelijk overschot ligt.
Ik denk dat je de meerderheid bent. Ook jij gelooft niet dat Jezus in Jeruzalem begraven ligt.
“Maar indien Christus niet is opgewekt, is onze prediking stellig vergeefs, en ons geloof is vergeefs,” zei Paulus in het belangrijkste Bijbelgedeelte dat hierover gaat.
Zo bezien, zou je Paulus’ mededeling kunnen verstaan als een aansporing wél te geloven dat Jezus’ stoffelijk lichaam onder de grafkerk ligt.
Ja, maar dat is dus niet wat “veel christenen” denken en wat de krant schrijft.
Het enige dat er van Jezus op aarde is achtergebleven is, zoals bekend, zijn voorhuidje.
Umberto Eco maakte al het grapje (niet van hemzelf) dat als je alle splinters van het kruis die als relikwie worden vereerd bij elkaar zou leggen, Jezus aan een heel bos van kruizen is gekruisigd. Zou dit – naar analogie – ook opgaan voor de relikwieën van de Heilige Voorhuid?
Het grapje is van Calvijn, die opmerkte dat je van alle houtsplinters verschillende schepen kon bouwen.
Jona heeft volkomen gelijk. Het gaat er niet om of dat er een paar Christenen zijn die de essentie van de geloofsleer in twijfel trekken (ik vraag me zelfs af of je zo’n opvatting dan nog onder ‘Christelijk’ kunt vatten trouwens). Het gaat erom dat er bij een landelijke krant blijkbaar mensen zitten die er geen snars van weten. En ook al wordt het Christelijk geloof steeds minder belangrijk in dit land, als journalist is dat toch een schraal gebrek aan algemene kennis.
Stond dit artikel alleen in de papieren krant? Want op parool.nl kan ik er niets over vinden en zelfs Google weet het niet. Een linkje zou helpen.
Nee, inderdaad: op dit moment niet online. Ik kijk later deze week nog wel een keer.