Van 2005 tot 2020 vatte ik het online beschikbare oudheidkundige nieuws elke maand samen en mailde dat als de Livius Nieuwsbrief naar een groeiend publiek. Uiteindelijk waren er 7900 abonnees, maar de kwaliteit van de samengevatte berichten was abominabel. Rond 2014 constateerde ik dat 40% van de online-artikelen fouten bevatte die de betrokken wetenschappers herkend behoorden te hebben. Het duurde daarna nog zes jaar tot bij mij het kwartje viel: door die informatie te delen, zelfs als ik aangaf dat het onzin was, was ik medeplichtig aan de academisch desinformatie. Dus stopte ik ermee. De oudheidkunde gaat kapot, zeker, maar het hoeft niet door onze handen te gebeuren.
Hieronder vindt u een van de nieuwsbrieven. Veel links zijn inmiddels verouderd.
========================
LIVIUS’ EIGEN NIEUWS
We zijn nog steeds volop bezig met het omzetten van de Livius.org-nieuwssite, maar Michiel Gybels schreef nieuwe stukken over de Lycische steden Rhodiapolis en Arykanda.
Uw redacteur blogde over de Olympische Spelen, legde uit waarom hij de Late Oudheid zo leuk vindt en prees de musea van Xanten aan. In de serie museumstukken: een beeldje uit Mari, de beelden van Kleobis en Biton in Delfi, een reliëf van de Slag bij Actium en een Avaarse hoorn. Uw redacteur las trouwens ook een boek over Augustinus.
======================================
DOORBRAAK
Dit had dus wereldnieuws moeten zijn: de problemen met de chronologie van Mesopotamië zijn na een eeuw opgelost. Dat had best wat aandacht in de media mogen hebben want dit is even fundamenteel als de ontdekking van zwaartekrachtgolven, kwantumverstrengeling of het majorana-deeltje.
======================================
EGYPTE
Longread over Sattjeni, dochter van de gouverneur van Elefantine.
Het maandelijkse gesleep met mummies: 1, 2. En een boeiend stuk over tatoeages.
De Kasteel van Amstel-prijs voor het nieuwsbericht waarmee op de schandaligste wijze naar aandacht wordt gehengeld, gaat naar dit artikel: een boek dat claimt Egyptische teksten voor het eerst als tekst te presenteren, met vertaling. Dit is het soort gezwam waarmee de oudheidkunde zichzelf voor schut zet bij iedereen die kan lezen.
En verder: “emoticons” (ofwel merktekens), Luxor en Egypte wil zijn toeristen terug.
======================================
HET OUDE NABIJE OOSTEN
De bestudering van antieke gewassen is belangrijk omdat die nog niet waren veredeld, wat in de praktijk betekent dat ze in één richting worden doorontwikkeld en kwetsbaarder worden. De oude gewassen waren sterker. Onderzoek naar tarwe en sesam uit Çavustepe.
Dit is interessant: een tempel uit de Perzische tijd bij Niğde in ZW-Turkije.
Om blij te worden was een Perzische inscriptie, vermoedelijk van Darius de Grote, die is gevonden bij Fanagoria (tegenover De Krim). De opgravers zijn opmerkelijk terughoudend in hun interpretatie.
En verder: Borsippa, Nerik, Sidon, Alacahöyük, Babylon, Persepolis.
======================================
BLOED-OUDHEDEN
Buitengewoon interessant overzicht van de schade in Syrië, zoals te zien op satellietfoto’s. (Lichtpuntje: Ugarit lijkt niet te zijn getroffen.) Dat ISIS in het defensief is gedrongen, wil overigens niet zeggen dat er niet meer wordt geplunderd: materiaal uit Tell Ajaja lijkt bijvoorbeeld te zijn vernietigd.
Iedereen spreekt schande van de vernietiging van het antieke erfgoed, maar alleen specialisten weten wat van culturen dat waren en hoe groot de schade nu eigenlijk is. Nieuwssite Sargasso heeft historicus Daan Nijssen gevraagd te gaan schrijven over de “verloren Oudheid”, en de eerste twee stukken zijn er.
Artikel over de dood van kinderen die zoeken naar Egyptische oudheden. Zoals bekend komen er nogal wat geroofde papyri op de markt de laatste jaren en dus is er een congres over papyrologie en ethiek.
======================================
DE OUDE GRIEKEN
Interessante Bronstijd-vondsten op Cyprus.
Niemand heeft ooit betwijfeld dat de Grieken mensenoffers brachten, maar als je pretendeert dat wetenschappers meenden dat het marginaal was, kun je je vondst makkelijker hypen.
Een grafkamer in Amisos aan de Zwarte Zee – en let eens op hoe zorgvuldig het woord “Grieks” wordt vermeden.
Herontdekking van een zeldzaam model Griekse helm.
En verder: Bresto, Soli, de uitspraak van het Grieks.
======================================
ROME EN ZIJN RIJK
Aan het rijtje standbeelden dat in Perge is gevonden, kan nu een fraaie Caracalla worden toegevoegd.
Om helemaal blij te worden: de vondst van een vloektablet uit Viminacium. Geschreven in Griekse letters, dus wel leesbaar, maar aanvankelijk volslagen onbegrijpelijk. De oplossing was eigenlijk niet zó vreemd maar wel erg leuk.
Wim Hupperetz, de directeur van het Allard Piersonmuseum, heeft vragen bij een scheepsreliëf in zijn museum.
Zo om de twee jaar worden er fragmenten gevonden van de Forma Urbis, een in marmer gegrifte landkaart van het keizerlijke Rome.
Over het einde van de antieke wereld is al een paar jaar veel te doen. Een dip in het klimaat en een epidemie, beide tijdens de regering van Justinianus, lijken een belangrijke rol te hebben gespeeld. Langzaam maar zeker krijgen we meer duidelijkheid. Inmiddels zijn de bacteriën van de epidemie met zekerheid als pest geïdentificeerd.
En verder: een prachtig mozaïek op Cyprus, een kerk in Stratonicea, Pompeii, een mozaïek uit Iconium, Toebosch’ onvolprezen Eigen Tijdschrift over de Via Appia, Metropolis, Alexandrië, Porolissum, filmpjes van Ostia, Chedworth en een leuk filmpje over de uitspraak van het Latijn.
======================================
BENOORDEN DE ALPEN
Weleens een Romeins schip zien varen? Het kan op verschillende plaatsen, maar er is een nieuw schip bij gekomen, de Victoria. Op 10-11 september in Tolkamer (bij Lobith).
======================================
ISRAËL EN JODENDOM
Van dik hout zaagt men planken: een steenwerkplaats is gevonden “halverwege Nazaret en Kana” – en zo wordt geïnsinueerd dat het de plek is waar de stenen kruiken vandaan kwamen waarin het water zat dat in wijn veranderde bij de bruiloft in Kana. Helemáál uitgesloten is dat ondertussen niet.
Cursus framen voor beginnen: als je maar een vertekende weergave biedt van het standaardbeeld is elke oudheidkundige vondst een sensatie. Les één: Sepforis.
Mocht u nog niet weten dat archeologie in Israël politiek is met andere middelen, lees dan even dit zinnetje: een opgraving in Bethar (in de Palestijnse gebieden) die plaatsvindt als “part of an annual event ahead of Tisha B’Av”.
Als je het hebt over de Oudheid, moet Indiana Jones worden genoemd. Ook als het gaat om een geleerde die zich bezighoudt met antieke teksten – in dit geval een palimpsest met de tekst van Jubileeën.
En verder: Nablus, Gezer (gevalletje oudheidkundige standaardoverdrijving), Gath en joods erfgoed in Saoedi-Arabië.
======================================
OVERIG
Het zal u niet zijn ontgaan dat de regering in Turkije aan het afrekenen is met haar tegenstanders. Het heeft er de schijn van dat de Oostenrijkse archeologen in Efese hun seizoen niet kunnen afmaken.
De Zwarte Dood kon zich in de eerste helft van de veertiende eeuw zo gemakkelijk verspreiden van China naar het westen omdat de Mongolen de Zijderoute hadden heropend. Bacteriën en bacillen reizen immers ook. Niemand heeft dat ooit betwijfeld, maar je kunt wat evident is natuurlijk ook presenteren als iets nieuws. Zeker als je wat poep & pies toevoegt.
Steentje in de archeologische vijver: een archeologiebedrijf kondigt aan opgegraven voorwerpen te gaan veilen omdat veel opdrachtgevers weigeren te betalen.
En verder: een oeroud gouden kraaltje en de hoed van Ötzi.
======================================
BOEKEN
De boekenrubriek in de Livius Nieuwsbrief wordt verzorgd door Roel Salemink van de Amsterdamse Athenaeumboekhandel, die u de boeken snel zal leveren als u gebruik maakt van de onderstaande links.
Pax Romana: War, Peace and Conquest in the Roman World is het nieuwe boek van Adrian Goldsworthy over de agressieve oorlogen die de Romeinen voerden tegen andere volkeren en de oorlogen die ze onder elkaar uitvochten, maar ook over de langdurige periodes van vrede en voorspoed (die desondanks vaak ook gepaard gingen met bloedige veldtochten buiten Italië).
Odysseia is de geheel herziene vertaling van de Odyssee van Homeros door Imme Dros, oorspronkelijk verschenen in 1991. Dit in navolging van haar vorig jaar verschenen en bejubelde Ilias-vertaling, en even mooi uitgegeven bij uitgeverij Van Oorschot.
Richard Payne’s A State of Mixture. Christians, Zoroastrians, and Iranian Political Culture in Late Antiquity gaat over christelijke gemeenschappen binnen het Iraanse rijk van de Sassaniden tijdens de late oudheid. Ondanks dat het zoroastrisme de dominante religie was blijken de christenen grote invloed te hebben gehad en juist niet te zijn gemarginaliseerd zoals vaak is aangenomen.
Palmyra. De onvervangbare schat door Paul Veyne is een liefdesverklaring van de Franse oudhistoricus en archeoloog voor de antieke woestijnstad, waar in de afgelopen tijd veel verwoestingen hebben plaatsgevonden door IS en andere strijdende partijen. Lees de recensie van Diederik Burgersdijk op onze website.
Hoe Alexander de Grote legerplaatsen en nederzettingen stichtte tijdens zijn veldtocht in het oosten (Centraal-Azië, Baktrië en India) en hoe deze uitgroeiden tot multi-etnische steden die zowel Grieks/Macedonisch als inheems waren beschrijft Rachel Mairs in The Hellenistic Far East – Archaeology, Language, and Identity in Greek Central Asia.
======================================
DWAASHEID
Het welbeschouwd hilarische verhaal van de vijf Olympische ringen.
======================================
INTERNET
De gedigitaliseerde boeken uit de Oxfordbibliotheek zijn weer online.
======================================
EN TOT SLOT
Onverwachte ontdekking van een Griekse amfoor.
Toota witharsechwanoo!ement op Ancient History Magazine. Het bijna verschenen zesde nummer is gewijd aan Rome in de tijd van de Twaalf Tafelen.
Het spijt me, maar het “leuke” filmpje over de uitspraak van het latijn is een ramp. De spreker is het soort leraar dat je met genoegen het klaslokaal uittimmert. Waarom? Hij praat 5 kwartier in een uur, ademloos, en respectloos voor de luisteraar. Tijd om tot je door te laten dringen wat hij eigenlijk zegt is er niet. De beelden zijn didactisch een lachertje en een theorie over “de” uitspraak van het latijn is volkomen afwezig. Ik zou al blij zijn als Engelsen het latijn uitspraken zoals het klassieke schoollatijn. “Augoestoes” is nog altijd beter dan “oggust”, om maar te zwijgen van “taibierius”.
Stukje voorgelezen Oud-Grieks erg leuk. Doet sterk aan de toverspreuken van Saruman denken: https://www.youtube.com/watch?v=3gUakexPEKI.
We betreuren natuurlijk het gemis van dokter Zahi Hawass, die niet helemaal onvermijdelijk bleek te zijn, maar gelukkig is jouw maandelijkse journaal dat wel!