Van 2005 tot 2020 vatte ik het online beschikbare oudheidkundige nieuws elke maand samen en mailde dat als de Livius Nieuwsbrief naar een groeiend publiek. Uiteindelijk waren er 7900 abonnees, maar de kwaliteit van de samengevatte berichten was abominabel. Rond 2014 constateerde ik dat 40% van de online-artikelen fouten bevatte die de betrokken wetenschappers herkend behoorden te hebben. Het duurde daarna nog zes jaar tot bij mij het kwartje viel: door die informatie te delen, zelfs als ik aangaf dat het onzin was, was ik medeplichtig aan de academisch desinformatie. Dus stopte ik ermee. De oudheidkunde gaat kapot, zeker, maar het hoeft niet door onze handen te gebeuren.

Hieronder vindt u een van de nieuwsbrieven. Veel links zijn inmiddels verouderd.

HET MOOISTE VAN DE MAAND

In onze erkend subjectief “het mooiste van de maand” genoemde rubriek dit keer het bericht over een Grieks-joods grafschrift uit Egypte.

======================================

EGYPTE EN HET OUDE NABIJE OOSTEN

Opvallend weinig nieuws uit Egypte en het Nabije Oosten deze maand, maar er is een boeiend artikel over Egyptische doodsoorzaken. En verder zijn opgravingsresultaten uit Giza en Matariya.

In het Nabije Oosten: monumentenbeheer in Iran, een nieuw museum in Irak en opgravingsresultaten in Kültepe en Van,

======================================

BLOED-OUDHEDEN

Iedereen is verontwaardigd over de verwoesting van ons erfgoed in Libië, Egypte, Syrië en Irak, maar waar gaat het nu eigenlijk om? Daan Nijssen legt het uit in zijn reeks “Verloren Oudheid: Kalhu, Dur-Sharrukin, Nineveh en het Mesopotamische koningsideaal.

En verder: de strijd tegen smokkelaars in Irak; Russische archeologen in Syrië; de situatie in Karchemish; uw redacteur zag een foto; en vervalsers slaan hun slag.

======================================

DE OUDE GRIEKEN

Het Antikythera-mechanisme is een soort planetarium vol tandwielen dat is opgedoken voor de kust van het Griekse eiland. Nu is er ook menselijk botmateriaal gevonden.

En verder: Magnesia, Euromos, Hala Sultan Tekke (bij Larnaka), Kourion en een hellenistisch beeld van Kybele in Kurul.

======================================

ROME EN ZIJN RIJK

Een tijdje geleden werd in Vagnari in Italië het skelet van iemand geïdentificeerd die, afgaande op zijn DNA-materiaal, uit oostelijk Azië afkomstig moest zijn. Het was de eerste keer dat zoiets echt bewezen kon worden en sindsdien weten archeologen dat “een Chinees in het westen” bestaan kan. Dat leidde tot een hype toen deze maand oosters-ogende skeletten werden vermeld in Londen. De Volkskrant bracht het terug tot normale proporties en toen verprutste de koppenmaker het.

Omgekeerd doken er Romeinse munten op in Japan. (Glas kenden we al.)

In de stad zelf: elke vijf jaar wordt de roterende eetzaal van Nero wel ergens in Rome geïdentificeerd. Ook dit keer hangt het van de misschiens en mogelijks aan elkaar.

Ook in de stad zelf: technologie om de catacomben driedimensioneel te documenteren.

De identificatie van het slagveld bij Abritus, waar keizer Decius in 251 sneuvelde.

Er komt steeds meer duidelijkheid over de Justiniaanse Epidemie, die een belangrijke rol speelde bij het einde van de Oudheid.

En verder: Vulci, restauratie van een standbeeld, de tuinen van Petra, sculptuur uit dezelfde stad, een Romeins “zwitsers officiersmes”, Tieion en Ravenna.

======================================

BENOORDEN DE ALPEN

Klein nieuws uit Peer en over het badhuis van de Romeinse villa van Meerssen.

Uw redacteur sprak over de manier waarop we de limes, die niet meteen wordt herkend als ons eigen erfgoed, kunnen beschermen tegen wetenschapsscepsis.

Erve Eme, een van de weinige plaatsen in Nederland waar u kennis kunt nemen van het Frankische verleden, lijkt in de problemen te raken.

Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: Romeinse slingerstenen bij Burnswark in Schotland, Dorset, mijnen in Kent, een straat bij Rochester en een Angelsaksisch paleis bij Sutton Hoo. De Kasteel van Amstel-prijs voor het nieuwsbericht waarmee op de schandaligste wijze naar aandacht wordt gehengeld, gaat naar dit artikel, waarvan de stompzinnigheid geen toelichting behoeft.

======================================

ISRAËL

Zo rolt de wereld: we vinden een heiligdom in Lachis, maar dat is nog niet genoeg – als in een latere bewoningsfase daarboven een toilet is aangebracht, is dat het bewijs dat men (om zo te zeggen) schijt had aan dat heiligdom. Dat is dan weer bewijs dat de bijbelse beschrijving van de monotheïstische hervormingen van Hizkia authentiek zijn. Want de Bijbel móet in Israël tot elke prijs gelijk hebben.

Ook bij opgravingen in Gezer is het gelijk van de Bijbel de enige vraag die relevant lijkt te zijn.

De laatste jaren is er progressie bij het lezen van verkoolde boekrollen. Meestal gaat het dan om Herculaneum, maar dit keer is het een manuscript van Leviticus.

Staat Alexander de Grote op het Huqoq-mozaïek? In elk geval leuke plaatjes. Om helemaal blij van te worden.

Stukken marmer op de stort? Dat moet uit de Tempel komen! Iets realistischer: een gewicht met de naam van een hogepriesterlijke familie. Nog realistischer: een goudstuk uit Jeruzalem waar geen slingers en guirlandes aan bevestigd hoeven worden.

En verder: Samaria.

======================================

OVERIG

Wat doe je als archeologisch opgravingsbedrijf als de opdrachtgever niet betaalt? Een ingewikkeld verhaal, maar het gaat in feite om een dubbele vraag: willen wij dat onze kinderen genieten kunnen van het erfgoed en, zo ja, wat hebben wij daarvoor over?

En verder: antiek gerst, de taal der Sabeeërs in Jemen.

======================================

BOEKEN

De boekenrubriek in de Livius Nieuwsbrief wordt verzorgd door@ Roel Salemink van de Amsterdamse Athenaeumboekhandel, die u de boeken snel zal leveren als u gebruik maakt van de onderstaande links.

Imperial Triumph. The Roman World from Hadrian to Constantine, door Michael Kulikowski, is een overzichtswerk van de politieke en militaire geschiedenis van het Romeinse Rijk van de tweede tot en met de vierde eeuw na Christus en sluit wat betreft inhoud en stijl mooi aan bij het boek van Mary Beard (SPQR) dat eindigt in het begin van de derde eeuw. Nu met een speciale prijs van 29,95.

Piet Gerbrandy vertaalde de hymnen van de vierde eeuwse bisschop Synesios van Kyrene (370-413) Dans die het heelal omkranst. Negen Hymnen aan de Ene. De gedichten vormen de diepste gedachten van Synesios over het mysterie van het universum, over god en mens, geest en ziel, energie en materie. Zie hier voor een leesfragment.

Uit het Deens vertaald is het boek van Maria Hansen met de titel The Spolia Churches of Rome. Recycling Antiquity in the Middle Ages. Het vormt een praktische en goed geïllustreerde gids langs vele kerken in Rome die (deels) zijn opgebouwd uit materiaal afkomstig van antieke gebouwen en monumenten, ook wel spolia genoemd. Onmisbaar bij een bezoek aan de eeuwige stad.

Jörg Rüpke, hoogleraar en bekend antiek godsdiensthistoricus schreef een overzichtswerk over religie in de Oudheid, van de IJzertijd in de negende eeuw tot en met de vestiging van het christendom in de vierde eeuw na christus: Pantheon. Geschichte der Antiken Religionen.

Hippokrates. Meister der Heilkunst door Hellmut Flashar is een biografie van de man die in de vijfde en vierder eeuw voor Christus in de Griekse wereld al was uitgegroeid tot beroemde arts en ook in onze tijd door zijn vele geschriften van grote invloed zou blijven.

======================================

EN TOT SLOT

De Antwerpse tekenaar Ken Broeders voltooide onlangs zijn zevendelige stripverhaal over Julianus de Afvallige.

Toota witharsechwanoo!