Van 2005 tot 2020 vatte ik het online beschikbare oudheidkundige nieuws elke maand samen en mailde dat als de Livius Nieuwsbrief naar een groeiend publiek. Uiteindelijk waren er 7900 abonnees, maar de kwaliteit van de samengevatte berichten was abominabel. Rond 2014 constateerde ik dat 40% van de online-artikelen fouten bevatte die de betrokken wetenschappers herkend behoorden te hebben. Het duurde daarna nog zes jaar tot bij mij het kwartje viel: door die informatie te delen, zelfs als ik aangaf dat het onzin was, was ik medeplichtig aan de academisch desinformatie. Dus stopte ik ermee. De oudheidkunde gaat kapot, zeker, maar het hoeft niet door onze handen te gebeuren.
Hieronder vindt u een van de nieuwsbrieven. Veel links zijn inmiddels verouderd.
======================================
LIVIUS’ EIGEN NIEUWS
In de reeks museumstukken: eliteaardewerk, een Mesopotamisch kadaster, de Trojaanse Oorlog, een schitterend Grieks grafreliëf, een lever voor de ingewandenschouw en de gouden plaatjes uit Pyrgi,
Over boeken: Hugo Konings boek over de uitleg van mythen, Piet Gerbrandy’s vertaling van Synesios’ hymnen en de boeken van Luit van der Tuuk over de Friezen en Franken.
En: Tepe Sialk, de herkomst van de Batavenmythe en wat hebben de verkiezingsprogramma’s te bieden voor Oudheidliefhebbers?
======================================
HET MOOISTE VAN DE MAAND
Dat uw redacteur het eerste exemplaar kreeg van de tentoonstellingscatalogus heeft vanzelfsprekend geheel geen invloed gehad op de uitverkiezing van de expositie over Egyptische koninginnen in onze erkend subjectief “het mooiste van de maand” genoemde rubriek.
Verder het bericht dat in het Rijksmuseum van Oudheden de Egyptische collectie weer open is. Toebosch’ onvolprezen Eigen Tijdschrift is enthousiast.
In de bonus krijgt u nog een reeks stukjes over Egyptische koninginnen: algemeen, Neithhotep, Merneith, Nitokris.
======================================
EGYPTE
Dat het alfabetische schrift in het Midden-Oosten is ontstaan, staat vast. De oudste onomstreden tekens komen uit de Sinai maar er zijn (uit de Wadi el-Hol) ook Egyptische tekens die alfabetisch zouden kunnen zijn. De zaak wordt nu complexer – wat betekent dat we meer informatie hebben en dus dichter bij een oplossing zouden zijn als het niet zo gepolitiseerd was.
Het maandelijkse gesleep met mummies: 1, 2 (Nefertari), 3. En dan hebben we het nog niet gehad over de Leidse krokokodillenmummie.
En verder: interessante ontdekking in Abydos, Sohag (waar zelfs de schijn dat archeologie een wetenschap is moet wijken voor het toeristisch belang), Aswan en beeldschoon oud glas.
======================================
HET OUDE NABIJE OOSTEN
Een prachtige kruik uit de Midden-Bronstijd, gevonden in Tel Aviv. Om helemaal blij van te worden, zo’n mooie foto.
Daan Nijssen vertelt over het schandaal van de Persepolis Fortification Tablets.
En verder: Arslantepe, Khirbet al-Batrawy, milieuvervuiling, . Plus: spijkerschriftkoekjes.
======================================
BLOED-OUDHEDEN
In noordelijk Irak is het offensief naar Mosul gestart. Er zijn geruchten over grote verwoestingen, aangericht door ISIS, in Nineveh. In Nimrod zijn soortgelijke geruchten inmiddels bevestigd.
Daan Nijssen legt uit waarom ISIS de zaken kapotmaakt. En het opiniestuk die je wist dat zou komen.
======================================
DE OUDE GRIEKEN
Niet direct nieuws, maar wel interessant: meer details over de instorting van Santorini (Thera) en de daarop volgende, al bekende stormvloed.
Een oud kliekje opnieuw opgediend: de bijbelse stam Dan was mogelijk een groep Myceense huurlingen.
En verder: geboortebeperking en de skeletten uit Faleron weer eens.
======================================
ROME EN ZIJN RIJK
Een fascinerend Etruskisch graf met een naargeestig skelet.
Keizer Silbannacus, wie kent hem niet?
In de stad zelf: het heropende Circus Maximus.
Vaker dan je zou denken is er nieuws over smokkelaars van oudheden die worden gearresteerd – zoals deze twee Nederlanders.
En verder: Alexandrië, Antalya, een dierenkerkhof in Berenice, Mardin, Plovdiv, Pompeii, een inscriptie uit Sanli Urfa maar geen woord over de inhoud, Starza della Regina (oudheidkundige standaardoverdrijving), Vindonissa
======================================
BENOORDEN DE ALPEN
De nieuwe website “Archeologie op de kaart”: een mooi begin van wat hopelijk véél uitgebreider gaat worden.
Een geweldig stuk over de Romeinse kust: genuanceerd, zonder overdreven claims. Wetenschapsjournalistiek over de Oudheid – het kan dus wél goed.
De ontdekking van een Merovingisch grafveld bij het Limburgse Echt. En – daarmee verwant – een stukje over Frankische kunst.
Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: Cissbury Ring, Bristol en de zwarte bewoners van Leicester. Want de simpele conclusie van het DNA-onderzoek, dat migratie iets is van alle tijden, lijkt maar niet door te dringen.
En verder: Bronstijd-graven op de Utrechtse Heuvelrug en hoe Archeon werd gepiepeld.
======================================
ISRAËL, JODENDOM EN CHRISTENDOM
Een IJzertijdnederzetting is natuurlijk niet interessant. Dus verzinnen we er een paleis van koning David bij. En dat recyclen we net zo lang tot iedereen een grondige weerzin heeft van de oudheidkunde. Nu weer een expositie. En niemand die de moeite neemt zelfs maar op te schrijven hoe de opgraving heet (Khirbet Qeiyafa).
En dat is dan weer wél nieuws: de ontdekking van een ritueel bad in Machereus.
Diverse berichtjes uit Jeruzalem: grafschenning, de Grafbasiliek (werkelijk niets nieuws, maar ja, het is bijna kerstmis hè) en een Byzantijnse boog.
Een interessante inscriptie uit de tijd van Bar Kochba illustreert hoe moeilijk de onderdrukking van diens messiaanse opstand is geweest.
En verder: Masada.
Een stukje over het vroege christendom waarin werkelijk niets nieuws staat: inderdaad, de christenen waren joods; inderdaad, ze hadden ruzie; inderdaad, de Bijbel circuleerde nog niet in een voor ons herkenbare vorm; inderdaad, ze scholen niet in catacomben; inderdaad, we weten niets over Petrus. Kortom: een stuk dat niets noemt dat u niet allang weet. En helaas is het bittere noodzaak dat op het internet te herhalen – zie ook “overig” (hieronder).
======================================
OVERIG
Omdat oudheidkundigen verzuimen uit te leggen dat ze een wetenschap beoefenen met een echte methode, denkt iedereen dat ’ie kan meepraten. Mark Rutte herhaalde zijn blunder over de val van het Romeinse Rijk, in Engeland herhaalt iemand van UKIP dat verhaal, en verder wordt Cicero te onpas gebruikt. Zolang wetenschappers de methode niet uitleggen, zijn manifesten als dit pure symptoombestrijding.
Het leuke verhaal over de eerste tekeningen van Palmyra, n.a.v. de expositie in Deventer.
De Universiteit van Amsterdam biedt een interessante reeks “big history”.
En verder: een Paflagonisch graf.
======================================
BOEKEN
De boekenrubriek in de Livius Nieuwsbrief wordt verzorgd door Roel Salemink van de Amsterdamse Athenaeumboekhandel, die u de boeken snel zal leveren als u gebruik maakt van de onderstaande links.
Het tweede deel in John Romer’s History of Ancient Egypt is verschenen en heeft de ondertitel From the Great Pyramid to the fall of the Middle Kingdom. Het behandelt op uitvoerige wijze de geschiedenis van het oude Egypte tussen 2500 en 1800 voor Christus.
Geneeskunde is een kleine selectie uit de Naturalis Historiae van Plinius de Oudere. Zoals de titel doet vermoeden zijn hier de gedeelten samengebracht over medicijnen, geneeskrachtige kruiden en hun functioneren.
Dat niet iedere Griek blind geloofde in de mythen over goden, helden en monsters laat Hugo Koning zien in het boek Mythen moet je niet geloven! waarin hij de tekst Peri Apiston (Ongelooflijke verhalen) van Palaiphatos (vierde eeuw voor Christus) opnieuw heeft vertaald en ingeleid. (recensie)
Over de Griekse filosofie is het geprezen overzichtswerk van Anthony Gottlieb in vertaling verschenen: De Droom der Rede. een geschiedenis van de filosofie van de Grieken tot de Renaissance.
======================================
DWAASHEID
En daar waren ze weer: de loden codex (commentaar) en het Evangelie van de Vrouw van Jezus (commentaar).
======================================
INTERNET
Gnomon biedt zijn catalogus van oudheidkundige artikelen digitaal aan. Het totale aantal van 600.000 publicaties is overigens een fractie van de totale productie. Alleen al voor Nederland werden tussen 2000 en 2010 een half miljoen pagina’s geschreven – ofwel een toren van vijfentwintig meter.
======================================
OVERLEDEN
De Nijmeegse stadsarcheoloog Jan Thijssen is overleden.
======================================
EN TOT SLOT
Een belangrijke doorbraak in het hiëroglyfenonderzoek.
Toota witharsechwanoo!
“En het opiniestuk die je wist dat zou komen.” Ik neem aan dat dit een bewuste verwijzing is naar de beruchte regel uit het Koningslied, waar velen over struikelden, menend dat het een anglicisme was, terwijl later bleek dat die mensen hypercorrect waren (https://drabkikker.wordpress.com/2014/04/26/de-constructie-die-u-dacht-dat-fout-was/). U neemt “die je wist dat zou komen” echter als een versteende woordcombinatie, net zoals ik aan tafel “Mag ik de…” ongeacht het geslacht van het gewenste eten gebruik. Grappig.
Het Volkskrant-artikel waarnaar je linkt in de zin over Rutte’s idee over de ondergang van de EU analoog aan de val van het Romeinse rijk, rept daar met geen woord over. Rutte heeft het daarin wel over migratie, maar niet over de gevolgen ervan voor de EU en al helemaal niet over Rome. De enige vergelijking die hij er in maakt is die tussen de reddingswerkzaamheden en een veerdienst.
Dat verzuim wordt gelukkig geheel goed gemaakt door het artikel over UKIP in HuffPo – de titel alleen al! Maar de uitsmijter staat helemaal aan het einde:
“They view history through the prism they want to , it doesn’t make it right or wrong.”
Of zoals Ol’Hambo, de heiligste man ter wereld die eveneens meer dan eenieder afweet van biologie en theologie, pleegt te verklaren; “Darwinisten bekijken het fossielenverslag door het prisma van hun Darwinistische voorkeur, dat maakt het niet correct of incorrect.”
En in het UK (met en zonder IP) hebben ze het er ook druk mee:
http://timesonline.typepad.com/dons_life/2016/12/the-fall-of-the-roman-empire-on-twitter.html
Dat is vreemd. Ik weet namelijk zeker dat het er stond.
Het zal niet de eerste keer zijn dat de inhoud van een internet artikel na een paar uur aangepast wordt, al kan ik in dit geval niet goed bedenken waarom.
Raadsel is opgelost. Jenne Jan Holtland:
“Op zondag heb ik het stuk aangepast voor de papieren krant (met citaten erbij van migratiekenner Jorrit Rijpma), en omdat daar een maximale woordlengte geldt, is de analogie met het Romeinse Rijk gesneuveld.
Voor de volledigheid nog een keer het citaat: ‘Het Romeinse Rijk ging ten onder omdat het de buitengrenzen niet controleerde. De EU begint daar steeds meer op te lijken.’”
Rutte blundert dus niet alleen nogmaals maar maakt zijn blunder zelfs nog groter.
Heb je met de krant gemaild of zo?
Met de schrijver.
Wat voor nieuws heeft het boek van Gottlieb te bieden vergeleken met Russell’s Geschiedenis der Westerse Filosofie en Gaarder’s De Wereld van Sofie?