Zoals de vaste lezers van deze blog weten, werk ik aan een reeks filmpjes waarin oudheidkundigen uitleggen hoe ze aan hun inzichten komen. Dat wordt immers zelden verklaard: u moet maar geloven dat de Romeinen een woord dat ze toch echt spelden als caesar uitspraken als kaisar. Of dat middeleeuwse manuscripten vol schrijffouten bruikbaar zijn om te komen tot een betrouwbare reconstructie van een antieke tekst.
Laten we eerlijk zijn: soms zijn oudheidkundige claims ook ronduit buitenissig, zoals wanneer er niets is opgegraven en oudheidkundigen toch beweren dat er een aquaduct is geweest. Of als ze zeggen dat Zwammerdam Nigrum Pullum heette, terwijl er ter plekke nooit een inscriptie met die naam is gevonden. En om eerlijk te blijven: er is een hoop oudheidkundige schijnzekerheid en ik zou er een lief ding voor over hebben als onderzoekers in het openbaar dezelfde twijfel uitstraalden die ze tegenover hun collega’s betoonden. Vandaar dat we filmpjes zijn gaan maken om in elk geval uitgelegd te krijgen dat wetenschap geen simsalabim is.
Afgelopen donderdag hadden we een draaidag in het Huis van Hilde, het provinciaal archeologisch depot van Noord-Holland. Het heeft een erg leuk museum, dat ik u zeer kan aanraden.
Hier legde Arjen Bosman aan de hand van twee kruiken uit Velsen uit waarom aardewerk zo belangrijk is voor archeologen. Je kunt het gebruiken om te dateren, ook als de elegante plaatjes die u kent uit de Griekse vaasschilderkunst ontbreken. Je kunt het gebruiken om uitspraken te doen over het dieet: de soldaten in Velsen hechtten nogal aan hun Mediterrane retsina. En je kunt het gebruiken om uitspraken te doen over handelswegen, want die retsina moet zijn aangevoerd over de Rhône-Saône-Moezel-Rijn-corridor, de economische hoofdas van voorindustrieel Europa.
We liggen wat achter met dit filmpjesproject. Ik heb weleens gedacht dat iedereen, nu we lijken te zijn aanbeland in een rustige fase tussen twee economische crises, even zijn rust neemt en de afgelopen zomer buitengewoon hechtte aan zijn vakantie. In elk geval leek het de afgelopen maanden vrijwel onmogelijk afspraken te maken – en dan heb ik het niet alleen over dit filmproject maar over werk in het algemeen.
Hoe dat ook zij, we zijn weer bezig en ronden deze maand het eigenlijke filmen af. Met wat geluk is alles dan begin januari klaar.
Ik word wel nieuwsgierig naar die filmpjes. Wanneer, hoe, waar krijgen we ze te zien?
Als alles goed gaat januari op Youtube.