Geachte heer Vandermeersch,
Afgelopen zaterdag zag het NRC Handelsblad, waar u hoofdredacteur bent, er anders uit dan de lezers gewend zijn en u nodigt hen uit u te laten weten wat ze goed en minder goed vinden aan de weekendeditie, die u ook typeert als de belangrijkste krant van de week.
“Sommige columns kregen een ander jasje, andere een nieuwe plek”, schrijft u, en omdat u waarde hecht aan de dialoog met de lezer, wil ik u bij wijze van antwoord zeggen: het was beter geweest de columns helemaal te schrappen. De krant is het medium niet voor columnistiek.
Een mening bestaat uit een stelling en liefst enige argumenten. Bied je je mening aan in columnvorm, dan voeg je nog een persoonlijke anekdote toe om de lezer te prikkelen, maar dat is het wel zo ongeveer. Soms heb je aan 300 woorden genoeg, soms kom je aan 2000 nog tekort. Online kun je zoveel woorden nemen als je nodig hebt. Je hoeft geen argumenten achterwege te laten omdat je je woordental hebt bereikt en je hoeft je betoog niet uit te spinnen om een woordental te halen. Daarom is het internet voor het ventileren van meningen geschikter dan een column in een krant, waar het keurslijf van het woordental ertoe leidt dat de mening óf onvoldoende wordt onderbouwd óf tot vervelens toe uitgesponnen.
De kracht van een krant zit ergens anders. U heeft de mogelijkheid wat verdieping te geven. Het kaf en het koren te scheiden. U kunt datgene doen waar het internet weer niet goed in is: grondig de feiten echt uitzoeken. Dat is waarvoor ik een krant koop. Voor meninkjes heb ik een mobiele telefoon. Een krant met columnisten is zoiets als een elektrische locomotief met een stoker.
Hiermee heb ik mijn punt gemaakt. Ik kan na deze 320 woorden stoppen en hoef het niet geforceerd tot 400 woorden op te rekken.
Ik kan echter ook nog even doorgaan en bijvoorbeeld toevoegen dat het jammer is dat het NRC Handelsblad het licht van een Frits Abrahams, de beste interviewer en rechtbankverslaggever die we in Nederland ooit hadden, zo lang heeft laten staan onder de korenmaat der columnistiek. U merkt hoe irritant het eigenlijk is, dat ik mijn stukje kunstmatig verleng. Wat ik maar zeggen wil: de krant moet zich richten op dat waarin een krant goed is, en meningen overlaten aan het internet.
Met vriendelijke groet
Jona Lendering
Uit mijn hart gestolen.
Helaas heb ik de indruk dat alle kranten in Nld. bovenal de taakomschrijving van Rita Pulpers hanteren.
Dat ben ik niet helemaal met je eens; ik zou althans dit blogje niet hebben bij elkaar geneuzeld als ik niet dacht dat het Handelsblad en de Volkskrant hun best niet zouden doen. Dat geldt trouwens ook voor de Telegraaf, het Parool en enkele lokale kranten: ze zijn echt redelijk professioneel.
Er valt op de kranten best wat aan te merken, maar ze kiezen lang niet altijd de gemakkelijke weg. Ik denk daarom dat er mogelijkheid is voor verbetering en dat een stukje als dit zin heeft. Dat geldt weer niet voor bijvoorbeeld Trouw.
Ik zou de Antilliaanse kranten wel weer eens willen lezen of de rust willen hebben om de Vlaamse dagbladen elke dag door te nemen. Ik houd eigenlijk vreselijk van kranten.
Rita Pulpers is ook een professional. Daarom gaf ze de taakomschrijving “zoveel mogelijk kranten verkopen”. Daar doet ze enorm haar best voor.
Jarenlang was de Surinaamse De Ware Tijd mijn favoriet. Door de crisis die drie jaar heeft toegeslagen heeft die krant enorm moeten inboeten. De Morgen bevalt mij momenteel nog het beste.
Ik lees al lang geen colums meer. Spuugzat. Altijd weer datzelfde gewauwel.
Maar wel Frits Abrahams. Maar dat is natuurlijk geen column (in mijn optiek).
Hij is een chroniquer van het dagelijks leven. Ik vind het een van de beste journalisten van ons land, dus wat hij schrijft is nooit echt slecht, maar zijn talent kwam beter tot zijn recht in zijn interviews. Zijn gesprek met Finkensieper, de in opspraak gekomen directeur van de kliniek in Zetten, is een van de hoogtepunten in de naoorlogse journalistiek; zijn rechtbankverslagen verdienden de PC Hooft-prijs, en dat schrijf ik zonder ironie. Daarmee had hij m.i. beter verder kunnen gaan.
En overigens zijn er een paar goede columnisten, vooral degenen die een herkenbaar eigen onderwerp hebben en daarom in feite geen meningen geven maar informeren.
Maar vier van de vijf columnisten zijn overbodig.
Omdat we in een boekenkast wonen en ook van tijdschriften en krantensupplementen supplementen moeilijk afscheid kunnen nemen, hebben we sinds vorig jaar een digitaal abonnement op het NRC en de Volkskrant en ’s Zaterdags de papieren Trouw en de papieren Volkskrant. Resultaat: we lezen veel te weinig de digitale versie. Een krant is toch op papier gemakkelijker te lezen.
Twee opmerkingen:
1. De weekendkranten van de grote drie zijn veel en veel te uitgebreid: iedereen moet aan zijn trekken komen, dat begrijp ik wel, maar sommige katernen vind ik echt brandhout, maar je betaalt er echt voor mee.
2. Er zijn op dit moment inderdaad veel te veel teveel columnisten. Toch is Frits Abraham nog steeds het ijkpunt voor ons als de beste columnist van Nederland. Hij is altijd het eerste wat we lezen en soms lezen we zelfs de columns aan elkaar voor, mijn vrouw en ik. Bas Heyne, Sheila Sitalsing en de voetnootjes van Arnon Grünberg. De rest van de columnisten lees ik praktisch nooit.
Als we naar België gaan kopen we soms losse nummers van de De Morgen, De Standaard of van het tijdschrift Knack.
Of geef meer mensen de kans om een column te maken. Zelf ben ik fan van 1 in een andere krant. Maar ik kan me voorstellen altijd maar dezelfde mensen die je leest met HUN mening. Voor mij hoeft het allemaal niet.
Met ze allen lezen wat een iemand ergens van vindt. Ik vind dat eigenlijk best wel stom. Maar wie ben ik.
In theorie zit hier wat in, maar de praktijk is – zoals gebruikelijk – weerbarstiger. Als krantenlezer weet je ongeveer wat je aan je columnisten hebt, sommige zijn interessant andere sla ik altijd over. Het internet is een woeste plaats waar ongelofelijk veel onzin wordt verkondigd en war heel veel bewuste vuilspuiterij plaats vindt. Het is niet iedereen gegeven daar de weg te vinden. Dat een krant – desnoods in een digitale editie – die functie vervult is voor veel lezers waardevol.
De waardering van De Telegraaf hierboven verbaast mij. In mijn vakantie heb ik die weer eens een paar keer gelezen, en het werd weer duidelijk dat deze krant een selectie uit het nieuws maakt en deze op opdient op zijn wijze om zijn rechtse waarheid van angstzaaierij uit te dragen. En in verkiezingstijd verandert De T in een pamflet dat er bewust op uit is om aan De T onwelgevallige politici te beschadigen.
Trouw daarentegen is er bewust op uit om via allerlei speciale rapportages zaken boven tafel te krijgen die daar anders ten onrechte onder verborgen blijven. Bekende vorobeelden zijn Panama en Paradise papers. Evenals b.v. Follow the Money. Als abonnee van AD, Trouw of Volkskrant kun je je ook gratis abonneren op Topics, en krijgt daarmee ook toegang tot artikelen in een aantal Vlaamse kranten.
Ik begrijp je insteek, maar ik denk dat je de financiële journalistiek van De Telegraaf tekort doet. Het was die krant die onze koning dwong een nieuwe accountantskantoor te zoeken.
Verder kijk ik natuurlijk vooral naar de Oudheid. En wat De Telegraaf over Romeins Nederland heeft gepubliceerd, is van alleszins redelijk niveau. Dat valt van Trouw niet vol te houden. Stijn Fens heeft een medewerker van het Allard Pierson-museum (in het beruchte Mithras-stuk) dingen in de mond gelegd die hij niet heeft gezegd en de krant heeft dat niet gerectificeerd. Dat kan alleen worden getypeerd als schandalig.
Financiële journalistiek is inderdaad het kroonjuweel van de Telegraaf, maar je moet een krant toch beoordelen op zijn totaliteit. Financieel is Follow the Money veel beter, maar dat is dan ook het enige dat ze doen.
Een krant moet onder kapitalistische omstandigheden overleven, en dat kan alleen als hij de vooroordelen van de lezers kietelt en op hun emoties inspeelt. Zo kon het gebeuren dat de onderwijsjournalistiek van de Telegraaf objectiever was dan die van de Volkskrant en de NRC. Ik heb dat eraan toegeschreven dat de lezers van de T geen vooroordelen op dit punt hebben, en die van NRC en Volkskrant heel uitgesprokene.
Wat Stijn Fens bezielde weet ik niet, maar toen een medewerker over de Schilderswijk fantaseerde is de krant totaal door het stof gegaan.
Persoonlijk lees ik de columns van Marcel van Roosmalen altijd met veel plezier. Daarnaast vind ik dat al die kranten – en zeker de zaterdagedities – veel te dik zijn.
Maar ach, wat maakt het ook allemaal uit.
Het maakt uit dat je er 3,85 voor betaalt. Ik kan me niet voorstellen dat ik in 2000 tien gulden zou hebben neergeteld voor een krant die in het weekend zo veel overbodige informatie bood.
Ik had altijd het idee dat columns in het leven zijn geroepen om mensen aan de papieren krant vast te laten houden. Een knieval voor het hap-en snapwerk. Veel columns, veel korte stukjes. Voor mij geen meerwaarde. Liever goede onafhankelijke deugdelijke stukken en interviews. Onderzoek-en wetenschapsjournalistiek, achtergronden die verder gaan dan het 8 uur journaal. Binnen-en buitenlands nieuws. Ok en een stukje verstrooiing, puzzels, denksport, gewone sport maar niet alleen voetbal. Mag nog wel meer in staan, maar dit is het ongeveer wel wat ik van een krant wil.
Als aan een columnist denk, denk ik nog steeds aan Jan Blokker!
Vrijwel alle columns zijn reacties op het nieuws. Dat betekent dat de schrijver tot de deadline heeft gewacht op een ideetje voor zijn verplichte kopij. Dat maakt zo’n column tot een uitgewerkte tweet. Daarmee is geen sprake meer van een eigen mening van een schrijver die put uit zijn eigen ervaring, intellect, passies en blik op het leven. Dat soort columns zijn slechts generieke hersenscheten van iemand die blijkbaar het nieuws heeft gezien. Ze verschillen in niets van wat de krantenlezer zelf ook zal bedenken.
Dit is ook de bedoeling van een uitgever. Naast de elitaire journalist die vertelt hoe het zit staat daar ook een vaderfiguur of kroegmaat de lezer te bevestigen in zijn mening. Dat zorgt voor klantenbinding.
Maar een redactie moet een andere doelstelling hebben. En die zou daarom columnisten moeten verbieden over het nieuws te schrijven.
Een terechte brief aan de hoofdredacteur van de NRC.
Let wel, de ‘massa’ is een begerenswaardig object om er een ‘publieke opinie’ aan te verbinden. De kranten hebben zich als taak gesteld daar flink aan bij te dragen. Het moet dan wel een publieke opinie worden die aan de wensen voldoet, een beetje sturen dus als het even kan, iets naar links, iets naar rechts, iets naar correct.
De kranten doen hun werk zowel in de gepresenteerde nieuwsartikelen, liefst met het eigen kleurtje van de krant, alsook via hun selecte groep bij de kleur van de krant passende columnisten. Veel ‘boodschappelijk’ verschil tussen nieuws en column is er niet. Eigenlijk wacht ik nog steeds op een Nederlandse versie van Gekaufte Journalisten, die uit de doeken doet hoe het er op de Nederlandse mediaredacties echt aan toe gaat.
Het nieuws over de recente Russische hackerij is een goed voorbeeld van wat ‘publieke opinie’ moet bevatten: de Russen zijnde bad boys! Maar spionnen houden alles geheim. Als ze openhartig zijn, maken ze ons wat wijs. Geen krant echter die hierover nieuws brengt.
Jona, dat is toch helemaal de rol niet van een krant? Het is geen wetenschappelijk vehikel, nooit geweest ook. Nou vooruit, ik heb hier het eerste exemplaar van een Rotterdamse krant uit 1789: geen column te bekennen! Maar gelukkig wel het dagschema van Lodewijk XVI. Daarna hebben kranten altijd hun subjectieve mening gespuid, binnen en buiten de feitelijke nieuwsgaring. NRC probeert dat nog netjes te scheiden, wat natuurlijk niet altijd lukt. Maar volgens jou is dus ook het dagelijkse hoofdredactionele commentaar een gruwel in de ogen des Heren?
Het verbaast me dat je je gram niet richt op de verschrikkelijke lifestyle-katernen van die krant. Daar zou je echt een punt hebben. Maar die columns? Georgina Verbaan daargelaten zijn ze vaak amusant, en soms zelfs bijzonder nuttig en prikkelend (zoals Folkert Jensma).
Ik beweer ook niet dat er geen opinie in de krant hoort. Ik zeg dat internet daarvoor geschikter is.
Nee, dat is niet wat je zegt. Je wilt geen ‘meninkjes’ (columns) in de krant, en onderbouwt dat door te stellen dat de ruimtebeperking óf een volledig betoog in de weg staat, óf juist leidt tot uitgesponnen verhalen. Maar het is de verkeerde onderbouwing voor je betoog. Een column is, lijkt me, technisch gesproken niet anders dan de eerste opdracht aan een beginnend dagbladverslaggever: “schrijf een stukje over de brand in minder dan 100 woorden.” Inhoudelijk is een column iets heel anders dan een doorwrocht betoog, en meestal heeft het ook niet die intentie: ik denk niet dat Youp erg blij zou worden als je hem zou verbannen naar het internet…
Fair enough.
Oneens met stukje Jona. Geef mij maar een krant met gecheckt nieuws, achtergronden daarvan en columns als commentaar, zoals de NRC. Daarmee komt ik voor 80% uit en verder nog wat neuzen op internet…Anderen, zoals mijn kinderen, doen dat anders; gelukkig ontwikkelen ze voelsprieten om kaf van koren te scheiden op internet maar gemakkelijk is dat niet.
In de opmerking dat het beter is om geen vormbeperkingen te hebben spreekt een romantisch idee van schrijven: je moet schrijven wat in je opwelt en je daarbij niet door vorm- of andere eisen in een keurslijf laten dwingen. Daartegenover staat een classicistisch idee dat een keurslijf de schrijver tot grotere hoogte stuwt. Wanneer men dat aanhangt, verkeert jouw argumentatie in zijn tegendeel.
Leuke observatie! Maar reken je de column dan niet af op vorm, in plaats van inhoud?
Is argumentatie niet vrouwelijk?
Kranten worden steeds meer ongenuanceerde meningenfabriekjes. De ongenuanceerde meningen of extreme ideeën scoren en objectieve berichtgeving vindt men saai en voegt zogenaamd niks toe. Het zou me niets verbazen dat die vele columns andere krantenartikelen negatief beïnvloeden.
De of het NRC was in de vorige eeuw de beste (objectiefste) krant van Nederland. Nu wordt de lezer door de krant en de krant door de lezer niet meer serieus genomen.
Ik behoor tot de uitzonderingen, denk ik. Ik neem de krant wel serieus (net als De Volkskrant). Het loont om er iets van te zeggen.