Vanmiddag wordt in het Rijksmuseum van Oudheden Het visioen van Constantijn gepresenteerd. U bent natuurlijk de hele dag welkom in het dit jaar twee eeuwen jonge museum, maar als u de heren hierboven de ingang aan het Rapenburg ziet bewaken, weet u zeker dat u op ruwweg het juiste moment binnen komt lopen. Dat is een andere manier om te zeggen dat de inloop begint rond een uur of drie.
Voor wie het nog niet weet: Het visioen van Constantijn gaat over een gebeurtenis die de wereld heeft veranderd. Vóór de regering van keizer Constantijn werden christenen vervolgd en gedood. Tijdens zijn regering – maar niet dankzij hem – kwam aan die vervolging een einde. Sterker, hij begon de kerk te begunstigen. Volgens een legende deed Constantijn dat na een visioen en een militaire zege, maar het wonderlijke is dat dat visioen een heidens karakter had en dat noch de teksten over die overwinning noch het beeldmateriaal veel christelijks bevatten.
In Het visioen van Constantijn leg ik deze puzzel uit, zonder overigens een volledige oplossing te kunnen bieden. Wél kan ik u, langs de weg, een mooie bron te lezen geven: de Lofrede van 310, waarin de eerste vermelding van het visioen is opgenomen. Het is een echt leuke tekst en ik verbeeld me dat je eraan kunt aflezen met hoeveel plezier Vincent Hunink de vertaling heeft gemaakt. Ook kan ik hier en daar aanwijzen waar de problemen zitten die het onmogelijk maken de puzzel werkelijk op te lossen.
Wat mag u vanmiddag in het RMO verwachten? In elk geval zal Vincent iets voordragen en uitleggen wat er leuk is aan een laatantieke toespraak in het verheven stijlregister. Zelf zal ik iets vertellen over de totstandkoming van dit boekje. Huub Eggen vertelt iets over halo’s (volgens mij de minst onwaarschijnlijke interpretatie van het visioen, hoewel we het niet zeker weten) en Ben van den Bercken heeft het een en ander te vertellen over de Grote Leidse Constantijncamee.
Daarna zullen Vincent en ik het eerste exemplaar – laten we eerlijk zijn: dat is het natuurlijk niet, het boek is al een week te koop – aanbieden aan Marc van Oostendorp, taalkundige, neerlandicus én hoogleraar academische communicatie. Meer informatie hier.
Daarna is het afgelopen. Blijft u echter in Leiden! (Er is voldoende leuke horeca.) Die avond is immers de derde sessie van Oog op de Oudheid: egyptoloog Olaf Kaper behandelt de plunderingen in en vervalsingen uit Egypte, terwijl RMO-conservator Lucas Petit vertelt over Syrië en Irak. Oog op de Oudheid wordt gepresenteerd door classica Tazuko van Berkel, kent een pauze met Romeinse wijn (met dank aan Manon Henzen van Eet!verleden) en eindigt met een korte discussie onder leiding van wetenschapsjournalist Marcel Hulspas. De avond begint rond 20:00 maar de zaal is open om 19:30.
Niet mijn beste foto…
Oneens. Ik vind hem juist mooi. Dit is een soldaat, geen lieve jongen. Denk aan dat beeld van die bokser in Rome: een kerel die een paar klappen heeft gekregen maar niet verslagen is.
Ik vind het geen wonder dat je zo kijkt, Robert: die stomme germanen ook altijd!
Ik had me opgegeven voor de presentatie in Leiden, maar ik ga toch maar morgen naar Athenaeum . Het programma in Leiden is aantrekkelijk, maar het gesprek met Roel Salemink wordt vast ook interessant.
Veel plezier!
‘Even’ overvliegen vanuit Brisbane, daarvoor is Leiden net die paar kilometer te ver: vandaar mijn afwezigheid vanmiddag. Ik wens jou en je co-auteur de belangstelling die jullie per se verdienen, waarbij mijn gedachten tegelijk wegvlieden naar Piero della Francesca’s verbeelding van Constantijns visioen in de Basilica di San Francesco in Arezzo: ‘salute’.
Het is een heel goed boek, jullie geven prima uitleg, zover dat dat mogelijk is.
Veel plezier en luisteraars .
Ik heb het boek dit weekeinde met erg veel plezier gelezen. Heel goed, gefeliciteerd, heb een fijne middag!
Jona Lendering en Vincent Hunink: gefeliciteerd met jullie boek, dat inderdaad een prima boek is! Al ben ik nog steeds van mening dat het befaamde visioen de wereld niet heeft veranderd, dat heeft de toenmalige organisatie van christelijke kerken gedaan…
Maar dat mag de pret (van het lezen) niet drukken: de beschouwingen over het heidens karakter van het visioen dat later christelijk wordt geduid zijn zeer goed te volgen. De lezer wordt op vlotte en niet belerende wijze en passant uitgelegd wat de moeilijkheden en mogelijkheden van oudheidkundige interpretatie zijn. De vertaalde lofrede is ook een plezier om te lezen.
Het boek doet mij verlangen naar meer kennis over de tijd van Constantijn en dat wordt de lezer gemakkelijk gemaakt met het hoofdstukje Meer Weten?
Missie geslaagd! Nu nog hopen op veel medelezers.
Omdat leerkrachten schandalig veel vakantie hebben, maar niet zelf kunnen kiezen wanneer, ben ik er niet bij deze middag. Proficiat met je boek en veel plezier!
Ik heb het ook met veel plezier gelezen!
Beste Jona, het was een fijne en leerzame middag! Leuk jou te ontmoeten!
Hieronder, zoals beloofd, de Franse versie van ‘Ma crise’ en daarna een Nederlandse hertaling, om het als chanson te laten overleven niet volkomen letterlijk.
Ma crise
Un jour la vie est belle une euphorie nouvelle
Pour un oui pour un non tout va bien pour de bon
Un jour je suis croyant végétalien pratiquant
Plus de sel ni de pain, plus de lait ni de vin
Un jour je m’exaspère j’ai pas les mots je les perds
Je trépigne, je m’égare
Un jour je ressemble à mon père
C’est la crise c’est la crise
Qui m’épuise rien à faire
C’est la crise c’est la crise
Qui s’éternise on va s’y faire
Un jour je donne, je donne, je donne, je donne
Le cœur sur la main, sur le cœur
Un jour je parle fort à raison et à tord
Je m’emballe, je digresse,
Je m’affale et vous délaisse
Un jour je broie du noir, miné par mes déboires
De la veille et de l’avant veille
Et tout à coup tout m’émerveille
C’est la crise c’est la crise
Qui m’épuise rien à faire
C’est la crise c’est la crise
Qui s’éternise on va s’y faire
Un jour je n’y crois plus pas le coup pas un clou
Moitié plein moitié bu tout est flou tout est fou
Et toc un coup du ciel à nouveau la vie est belle
Pour un oui pour un non tout va bien pour de bon
C’est la crise c’est la crise
Qui m’épuise rien à faire
C’est la crise c’est la crise
Qui s’éternise on va s’y faire
C’est la crise c’est la crise
On va s’y faire
Albin de la Simone
———————————————————————————–
Mijn crisis
Leven is mooi de dag dat ik in nieuwe euforie verkeer
Krijg ik ja of krijg ik nee alles gaat goed alles zit mee
Een dag dat ik het vegetariersgeloof praktiseer
Zouteloos geen melk of wijn of broodjes meer
Op een dag put ik mij uit verlies mijn woorden elke keer
Ik stampvoet, ik verdwaal
Op een dag lijk ik mijn vader helemaal
Het is de crisis het is de crises
Die me uitput niets aan te doen
Het is de crisis het is de crises
Gaat eeuwigdurend met me aan de haal
Ik geef, ik geef, ik geef, ik geef op een dag
Het hart op de tong, op het hart
Op een dag praat ik redeloos veel te luid
Sla op hol, weid te veel uit
Laat mijn touw vieren moeten jullie zonder mij door
Een dag zit ik mislukt in de put bezwaard door loden last
Van de vorige dag en de dag daarvoor
En plotseling ben ik weer blij verrast
Het is de crisis het is de crises helemaal
Die me uitput niets aan te doen
Het is de crisis het is de crises
Gaat eeuwigdurend met me aan de haal
Op een dag geloof ik er niet meer in ga weer op mijn bek
Glas half vol of half leeg alles is vaag alles is gek
En ineens als door het toverstokje van een fee
Krijg ik ja of krijg ik nee alles gaat goed alles zit mee
Het is de crisis het is de crises helemaal
Die me uitput niets aan te doen
Het is de crisis het is de crises
Gaat eeuwigdurend met me aan de haal
Het is de crisis het is de crises
Gaat met mij aan de haal
Hertaling Bert van der Wurff