Het blijft lastig, schrijven over de Oudheid. Om dit punt te illustreren nemen we het bekende Amerikaanse blad Newsweek. Het feitelijke nieuws is simpel en staat keurig in de eerste zin.
The remains of a huge building from ancient Greece has been discovered by underwater archaeologists working in the port of Athens.
Sorry, die vijf laatste woorden staan er niet. Er staat:
The remains of a huge building from ancient Greece has been discovered by underwater archaeologists working at a site of an epic battle that took place 2,500 years ago.
Ze is nog niet door haar vijf Ws heen of journaliste Hannah Osborne is al ontspoord. Het wordt hierna eigenlijk niets meer. Nadat we hebben gehoord dat een en ander in juni/juli 2018 is gevonden, lezen we dat
… it dates to the time of the Battle of Salamis – a naval battle between Greek and Persian states that some historians say was a turning point for Western civilization.
Welke historicus dat heeft beweerd sinds Max Weber in 1905 de vloer aanveegde met dit kwakhistorisch gespeculeer, vertelt Osborne er niet bij. De enigen die dit nog reproduceren zijn types als Paul Cartledge (classicus/archeoloog), Tom Holland (classicus) en Anthony Pagden (politicoloog). Weber, voor wie het mocht willen weten, heeft als historicus gestudeerd bij Theodor Mommsen. Dat betekent niet per se dat hij gelijk heeft, maar enig respect voor de expertise van de historicus is misschien, als het gaat om een geschiedkundige vraag, zo’n slecht idee nog niet.
Is ze al onduidelijk over welke historici de beslissendheid van de Perzische Oorlogen verdedigen, Osborne is al even vaag over de pertinente vraag waarop de onderwaterarcheologen die datering rond 480 v.Chr. baseren. De verbinding met een vrij precieze historische gebeurtenis is een bijzondere claim die bijzonder bewijs vergt. Liefst een jaarringdatering dus. Een koolstofdatering is (door het mariene reservoireffect) onmogelijk. Een beschilderde kruik kán ons helpen bij de datering en kan pakweg een jaar of tien, twintig nauwkeurig zijn. Ik voor mij zou dat, zolang er geen jaarringdatering is, ad hoc voldoende vinden om te zeggen dat het gevonden bouwwerk inderdaad kan stammen uit de tijd van de zeeslag bij Salamis. In plaats daarvan noemt Osborne echter het hoofd van een standbeeld uit de vierde eeuw v.Chr. Dat is dus een eeuw of meer ná die zeeslag. Ik zeg niet dat de datering rond 480 verkeerd is, maar Osborne noemt het bewijs niet en is vooral verwarrend. Meer verwarring:
The discovery of the building is important as it is helping archaeologists reconstruct the geography of the region 2,500 years ago.
Nee. Daar gaan archeologen niet over. Dat doen geomorfologen. Hun informatie zou eventueel naar historici kunnen gaan die iets willen beweren over de slag bij Salamis.
O ja. De slag bij Salamis. Osborne rondt af met twee alinea’s over dat gevecht. Er staan geen blunders in, al is het wat curieus dat ze zich beroept op “a report of the battle by the U.K.’s Cardiff University” voor wat gewoon basiskennis is. Het is in elk geval overbodig.
De ronduit ridicule kop – kijk nog even – is vermoedelijk niet van Osborne maar van een koppenmaker, dus daar zal ik niet over uitweiden, maar dit alles is ongeveer even absurd als aankondigen dat het wrak van de kanoneerboot van Van Speijk is gevonden in de haven van Antwerpen, uitweiden over de blokkade van Antwerpen en ondertussen alleen een aanwijzing noemen dat het wrak dateert uit 1931.
***
Oké, helemaal zonder waarde is Osbornes stuk niet. Hierbij een mooie tentamenvraag voor eerstejaarsstudenten.
Citaat (Newsweek 7 juni 2019) “… the Battle of Salamis – a naval battle between Greek and Persian states that some historians say was a turning point for Western civilization.”
Opdracht 1: Noem zo’n historicus. (Eén is voldoende.)
Opdracht 2: Beschrijf hoe Weber de onhoudbaarheid van dit type redenering aantoonde. (Maximaal 300 woorden.)
Opdracht 3: Om welke reden zou deze onhoudbare analyse verspreid blijven worden? (Maximaal 200 woorden.)
Is een deel van het probleem niet dat sommige classici zeggen historici te zijn? En dat de archeologen die Osborne te woord stonden, maar even namens de historici en bodemkundigen spraken?
Je bent de tweede die me op de spraakverwarring wijst: dat sommige classici zich historici noemen. En dat kan in het Engels weer wel en in het Duits weer niet. Daar zit dus weer een stukje in.
En je laatste punt is ook waar: de archeologen hebben zich uitgelaten over andermans werk. Ik verwijs nog eens naar https://mainzerbeobachter.com/2017/03/31/stel-je-spreekt-me-de-pers/
Dus men vindt een gebouw onder water, op de plaats waar tegelijkertijd op het water een zeeslag heeft plaatsgevonden?
+1.
De kop is inderdaad idioot. En zorgwekkend. Hij lijkt geschreven met een publiek in gedachten waarvoor geschiedenis pas relevant is in relatie tot de Bijbel.
In Newsweek?!
O tempora o mores!
Ja, dat vond ik ook vreemd. Maar het staat er toch echt.
Wikipedia is vaak handig. Net als met de voormalige kwaliteitskranten NRC, Trouw en Volkskrant (eigendom van Belgische rijkaards) heb ik het geld maar weer eens gevolgd.
https://en.wikipedia.org/wiki/IBT_Media
Dirk’s veronderstelling verbaast mij plotseling heel wat minder.
ad FrankB Het volgen van het geld is meestal nuttig, maar je moet het wel ver genoeg volgen. In september 2018 werd Newsweek weer onafhankelijk van IBT media.
https://en.wikipedia.org/wiki/Newsweek#Spin-off_to_independent_(2018%E2%80%93present)
Dit artikel eindigt met de alinea: In 2018, former Newsweek journalist Jonathan Alter wrote in The Atlantic that since being sold to the International Business Times in 2013 that the magazine had “produced some strong journalism and plenty of clickbait before becoming a painful embarrassment to anyone who toiled there in its golden age.”[67] Former Newsweek writer Matthew Cooper criticized Newsweek for running multiple inaccurate stories in 2018.
We moeten kortom niet te veel van dit weekblad verwachten, en misschien is het artikel van Hannah Osborne in het huidige Newsweek een van de betere artikelen.
Zie ook de koppen van Andere Artikelen In Pooh-letters als je doorklikt naar het artikel. Zoiets wekt – bij mij althans – meteen de indruk dat het dus wel niet veel zal zijn.
Voor de tweede keer op deze pagina +1.
Niet per se een relatie met de Bijbel. De (gefingeerde) relatie met een invasie door de Perzen zou ook zo maar een relatie met de huidige situatie rond de Perzische Golf kunnen hebben.
“Een koolstofdatering is (door het mariene reservoireffect) onmogelijk”
Nee hoor, daar kun je voor corrigeren (en je hebt er alleen last van bij marien organisch materiaal, of materiaal dat marien organisch materiaal eet (lees: vissers))
Met de hiervoor vereiste nauwkeurigheid?
Prima om historisch scherp te slijpen en zout op alle slakken te leggen, daarvoor lees ik deze blog en de boeken van Jona. Maar dit korte journalistieke stukje gezwam noemen is overdreven.
Het artikel is geen wetenschappelijk betoog maar een historisch nieuwsbericht dat ik als belangstellende lezer informatief vind, zeker met de plaatjes van het archeologische onderzoek erbij. De journaliste vermeldt duidelijk dat de link met de beroemde zeeslag wordt gelegd door een Grieks ministerie. O ja, ze had er nog even bij kunnen zetten dat een precieze datering altijd een lastige zaak is. Dat ze voordat ze iets over die zeeslag vertelt eea. nog even naleest en de bron noemt, keurig toch? En vermelden dat sommige geschiedkundigen “Salamis” een keerpunt in de Westerse beschaving vinden houdt automatisch in dat de meesten die mening niet zijn toegedaan.
Op het laatste punt spreek ik je tegen. Als het een minderheidsstandpunt is – en dat is het, sinds Weber het al ruim een eeuw geleden heeft weggeblazen – moet je er als journalist gewoon geen aandacht aan besteden. Nu geeft ze het respectabiliteit. Dit is het equivalent van een artikel schrijven over een opgraving in Jeruzalem, zeggen dat Jezus daar heeft rondgelopen en dan toevoegen dat er mensen zijn die beweren dat Jezus niet heeft bestaan. De associatie met Jezus is even overbodig als de associatie met de zeeslag van Salamis, en het vermelden van kwakgeschiedenis is in beide gevallen niet nodig.
Ik denk dat de schrijfster het bericht gewoon had moeten laten liggen. Er is een vijftien meter lange structuur gevonden, that’s it. Dan is in feite gewoon geen nieuws en je moet het niet ophypen door er dingen bij te halen die er niets mee te maken hebben.
Sinds Weber… zal zo zijn, maar bv. de zeer belezen schrijver van Battle of Salamis, Engelse Wikipedia, besteedt er nog, zij het kort, aandacht aan. Mijn punt is dat je de lat voor de journalist te hoog legt.
Ik begrijp je, maar het lijkt me nooit verkeerd te streven naar betere verslaggeving. Ik heb het idee dat oudheidkundigen regelmatig gebruik maken van het gebrek aan vertrouwdheid met de Oudheid van journalisten. Dat is waarom we bij Oog op de Oudheid streven naar de aanwezigheid van journalisten – we willen op een of andere manier de vakkennis daar vergroten, zodat ze beter gaan zien wat nieuws is en wat niet, en waar het relevante deel van een verhaal zit.
Waarvan akte!
Jona, beoordeel je die wetenschapsjournaliste niet te hard? Ik heb jarenlang een abonnement op Newsweek gehad en nam dit soort berichtgevingen tot mij met in mijn achterhoofd dat je dit soort berichten niet ál te serieus moet nemen. Vaklui die er meer van weten halen hun informatie op andere plaatsen. De kop is wel een lachertje (pre-biblical times!)
Nee, ik denk niet dat ik te hard oordeel. Het kan altijd beter. Bij iedereen – ook of misschien wel juist bij mij. Een journalist behoort op een gegeven moment in de gaten te krijgen: dit is geen verhaal, ik kwam voor een monumentaal gebouw en zit nu een relaas over een veldslag te schrijven, waar is het verband? En dan behoort zo iemand te merken dat ze in haar stuk dat verband niet aangeeft.
Ze is, zoals men zegt, “gerund” door archeologen die met een betrekkelijk onbeduidende vondst de media wilden halen en dus begonnen te praten over zaken buiten hun directe expertise: geschiedenis en geomorfologie.
Ik denk dat ik je toch gelijk moet geven na een tweede lezing van het artikel. Ik kon vanmorgen om een of andere reden het filmpje niet geopend krijgen. Dat ’te hard oordelen’ bedoelde ik eigenlijk meer een tikkeltje ironisch, in de zin van ‘je mag er niet al te veel van verlangen’, maar je hebt gelijk: het stuk en zijn samenhang is vrij waardeloos, omdat er direct al op de bekende Amerikaanse manier met grote woorden gespeculeerd wordt over verbanden die niet aangetoond zijn. Ik heb nog even nagekeken wie Osborne is: zij is als adjunct-hoofdredacteur van de Science-Tech rubriek bij Newsweek werkzaam, maar ik zag in haar curriculum dat zij nog voor een aantal andere bladen van uitermate diverse pluimage gewerkt heeft. Zij zou dus in haar positie op de hoogte moeten zijn hoe ze een samenhangend verhaal moet schrijven.
Zoals ik al zei, ik heb tegenwoordig niet meer zo’n hoge pet op van de Amerikaanse opiniemagazines. Overigens is de kwaliteit van de ‘voorlopige mededelinkjes en nieuwtjes’ zowel in historische als wetenschappelijke ‘populaire tijdschriften’, waaraan de belangstellende leek zich moet ‘laven’, de laatste tijd volgens mij achteruit gegaan. Ik heb nogal veel abonnementen en waar ik bijvoorbeeld veel vertrouwen in heb is Eos, de Scientific American, Geo Wissen, Geo Geschichte, Science et Vie, jouw ‘kind’ Ancient History, Antike Welt.
Ik verdiep mij niet meer grondig in de vakliteratuur van mijn vroegere discipline, ik volg deze nog wel (op een zekere afstand), maar het voordeel is dat ik mij nu meer met andere dingen kan bezighouden.
Trouwens, je adagium ‘bad information drives out good information’ houdt ook nog een ander gevaar in: als belangstellende leek die niet of nauwelijks toegang heeft tot specialistische vakliteratuur en dus de waarde van al die ‘mededelingen’ niet kan toetsen, is het risico veel groter dat de ‘bad information’ op de HD blijft opgeslagen.
Ik geniet iedere dag weer van je blogs, vooral omdat je de lat zo hoog legt
Ter verdediging: journalisten en andere populariseerders moeten altijd concessies doen. Het gevaar is er altijd dat een vereenvoudiging verwordt tot een rechtstreekse onjuistheid. Een bekende in de natuurkunde is de singulariteit genaamd Oerknal. Het liefste vermeldt men dan nog dat in die singulariteit de natuurkundewetten niet geldig meer zijn.
Probleem is dat deze uitspraken alleen betekenis hebben als men de quantummechanica geheel buiten beschouwing laat. En er is natuurkundige consensus over het feit dat daar geen enkele rechtvaardiging voor is. Het valt allemaal na te lezen in Hawking’s Het Heelal.
Hieruit volgt logischerwijs dat het aan de natuurkundigen is dit recht te zetten. Idem voor dit stukje in Newsweek. JL zou zijn vak niet verstaan als hij naliet er op te wijzen dat het zo ernstig tekort schiet dat het maar beter niet geplaatst had kunnen worden.