Tegen het einde van het vierde millennium v.Chr. begonnen de bewoners van Cyprus met de exploitatie van de koperafzettingen in het Troodos-gebergte. Verschillende mijnen uit deze tijd zijn geïdentificeerd en de naam van het eiland, Cyprus dus, is zelfs afgeleid van het metaal dat vanaf nu zo belangrijk was voor de economie. Het lijkt erop dat Cyprus in deze tijd heel nauwe culturele contacten heeft gehad met het zuiden van Anatolië, dus zeg maar Cilicië. Vrijwel zeker gaat het om migratie. Het is maar tachtig kilometer van het vasteland naar Cyprus.
De foto hierboven toont een Cypriotische bronsbaar die ik ooit fotografeerde in het Neues Museum in Berlijn. Op de expositie in het Rijksmuseum van Oudheden die de aanleiding is om deze reeks stukjes te schrijven, hangen er een paar aan een muur. Ik verklap geen groot geheim als ik u zeg dat ze niet echt zijn. De rest van de voorwerpen zijn overigens wel echt. Ik meen dat het Cyprus Museum meer dan 300 voorwerpen aan de collega’s in Leiden heeft uitgeleend en dat is echt veel.
Rond het midden van het derde millennium hadden de inwoners van Cyprus geleerd om brons te maken door aan het koper een klein beetje tin toe te voegen. Hoewel koper al een fijn materiaal is om dingen mee te maken – de Egyptische piramiden zijn gebouwd met stenen en koperen werktuigen – was de alliage van koper en tin nog veel beter. Brons was veel harder en kon worden gebruikt om gereedschappen, wapens en andere objecten te maken.
Omdat Cyprus een van de belangrijkste producenten van koper was, konden Egypte en de andere staten van de Levant het zich niet veroorloven de Cyprioten te negeren, die in ruil voor hun koper paarden, vee, goud en ivoor ontvingen. Beeldjes als dit duiden op de internationale contacten. Rijke graven vormen het bewijs voor de groeiende welvaart van het eiland én het ontstaan van een complexere samenleving.
[Wordt vervolgd. Het eerste deel van deze reeks was hier. Morgen gaat de expositie “Cyprus, eiland in beweging” in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden open. Het is een bijzondere tentoonstelling, waarvoor het museum tot en met 15 maart zeven dagen per week geopend zal zijn. Dit was het 333e voorwerp in mijn reeks museumstukken. ]
Prachtige vorm die baar op je foto.
Een ossenhuid!
Hoe dat zo? Had een bronsbaar ook de waarde van een os?