De Numidiërs waren de mensen die woonden in het gebied ten westen van Karthago. Er waren twee regio’s, bewoond door de Massyliërs in het noordoosten van het huidige Algerije en de Masaeisyliërs in het noordwesten. Ik weet er vrijwel niets van. Daarom zit ik, tegen de tijd dat u dit leest, in het vliegtuig naar Tunis, van waaruit ik Karthago wil bezoeken om daarna richting Algiers te reizen. Daar hoop ik ten tijde van de verkiezingen te zijn, dus wie weet wat we gaan beleven.
Om de waarheid te zeggen heeft mijn reis iets van een vlucht. Ik heb twee krankzinnig drukke maanden achter de rug. Ik werk aan een boek. Mijn vorige boek is donderdag gepresenteerd. Mijn huis wordt verbouwd – ze zijn er al anderhalf jaar mee bezig – en de rust die ik zoek, wordt me juist daar waar je denkt jezelf te kunnen zijn, het luidruchtigst ontnomen. Afgelopen woensdag, nadat ik ook onverwacht een nieuwe computer had moeten kopen en installeren, bedacht ik dat ik behoefte had aan vakantie; dat heb ik niet vaak en komt schokkend snel nadat ik verfrist terug was gekomen van mijn schrijfzomer in Gemmenich. Kortom, ik ga op reis om, door iets nieuws te leren, de accu op te laden.
Het Numidische landschap bestaat, zo begrijp ik, uit een kuststrook met daarin de havens van Caesarea (het moderne Cherchell), Tipasa, Icosium (Algiers) en Hippo Regius (Annaba). Daarachter beginnen de hooglanden van Numidië. Wie vanuit de havensteden het land intrekt, steekt eerst een oostelijke uitloper van de Tell Atlas over, bereikt daarna de golvende, steppeachtige vlakte die nu de “Hautes Plaines” wordt genoemd, en steekt vervolgens de Sahara-Atlas over om te eindigen bij de zandwoestijn, de Grand Erg. In het oosten sluiten de twee uitlopers van de Atlas zich in het berglandschap dat Aurès heet. Net ten oosten van de Tunesische grens werd bij Chemtou het beroemde giallo antico gewonnen dat je in alle delen van de oude wereld wel vindt.
Ik heb begrepen dat het gebied vrij vruchtbaar is. Dat de Numidiërs voornamelijk zwervende herders zouden zijn geweest, is een misverstand gebaseerd op het feit dat hun naam lijkt op het Griekse woord νομάδες, dat verwijst naar herdersstammen. Die waren er zeker. Ze hadden hutten op wielen die ze mapalia noemden. Maar de meeste mensen waren sedentair, zoals Herodotos al correct vermeldt.
De Numidische kusten werden voor het eerst verkend door de Feniciërs, die hier verschillende kolonies stichtten, zoals Iol en Hippo Regius. Hier handelden ze met de mensen in het binnenland.
De twee genoemde politieke eenheden, de Massyliërs in het oosten en de Masaeisyliërs richting Marokko, zijn gedocumenteerd vanaf de derde eeuw v.Chr. Beide groepen leverden cavalerie, die bijvoorbeeld tijdens de Tweede Punische Oorlog meevocht in het leger van Hannibal (218-202). De Karthaagse bondgenoot Syfax was in die tijd leider van de Masaeisyliërs; zijn rivaal was de Romeinse bondgenoot Massinissa van de Massyliërs. Deze profiteerde van zijn bondgenootschap met Rome en veroverde na de Tweede Punische oorlog de steden Sabratha, Oea en Lepcis Magna in het huidige Libië.
Massinissa stierf in 148 v.Chr., kort voordat de Romeinen Karthago veroverden en het huidige Tunesië annexeerden. De Massylische koning werd opgevolgd door zijn zonen Micipsa, Gulussa en Mastanabal en later door Jugurtha (r.118-104). De laatste werd verslagen door de Romeinse generaal Marius, waarna delen van zijn koninkrijk werden toegevoegd aan het Romeinse rijk. In 46 v.Chr. voegde Julius Caesar meer Massyliaans gebied toe aan het Romeinse Rijk.
De Masaeisylische Numidiërs verloren hun onafhankelijkheid pas later en werden opgenomen in de provincie Mauritanië. Het Derde Legioen Augusta, aanvankelijk gevestigd in Tebessa (tegenwoordig Theveste), zou de grens verdedigen. Het werd later overgeplaatst naar Lambaesis (bij Batna). Even verderop lag de nieuwe stad Thamugadi (Timgad). Ik hoor dat dit een schitterende plak is om te bezoeken, werelderfgoed zelfs, dus ik kijk ernaar uit.
Hoewel we niet beschikken over antieke Numidische literatuur, kennen we de namen van verschillende goden. In Cirta (het huidige Constantine) is bijvoorbeeld een heiligdom opgegraven van Baal-Hammon, de heer van de Onderwereld. Ik blogde er al over. Onder de Numidische goden waren ook Aulisua, Iocolon en Motmanius, bekend van inscripties maar wel wat schimmig.
De Romeinse auteur Cassius Dio verwijst naar religieuze bezweringen en betoveringen, waardoor de Numidiërs regen zouden hebben laten vallen. Soortgelijke bezweringen worden genoemd door Herodotos. Dit was de wereld waarin de christelijke auteur Augustinus leefde (354-430). Hij is geboren in Thagaste en eindigde als bisschop van Hippo Regius. Ik ben erg benieuwd wat we de komende twee weken zullen meemaken.
“(454-430)”
Ook Augustinus van Hippo is er niet in geslaagd de Tijdpijl om te draaien en later geboren te worden dan dat hij stierf. Kun je er 354 van maken?
Veel plezier in Tunesië en Algerije.
Ben je nou al eens aan het nadenken over een verhuizing?
Verbeterd!
Ik mis een verwijzing naar Sallustius, in 1999 nog vertaald door de door jou bewonderde Vincent Hunink (met een inleiding door de door jou verguisde Fik Meijer).
Deze verwijzing mis ik ook!
Ik hoop dat je louter leuke en interessante dingen tegenkomt en beleeft (en ook heel lekker Tunesisch eten voorgeschoteld krijgt). En bedenk: het is VAKANTIE en geen werk.
Hoe blijf je met zoveel impulsen, (waaronder sommige zeurende reageerders) überhaupt overeind? Goede reis en nog een trivia: spreek je Jugurtha, bij mij eerst bekend als stripheld, uit als Gugurtha, zoals ik ooit op tv hoorde doen?
Was dat misschien een tv-programma in de taal van je achternaam?
Nee, een Nederlands programma, Reis om de wereld in Tachtig vragen heette het geloof ik, eerst gepresenteerd door Pim Jacobs, later door Catherine Keyl. De commentaarstem was Meta de Vries en die moet ik toch echt ‘Gugurtha’ (‘Goegoerta’) hebben horen zeggen.
https://tvenradiodb.nl/18308/de-reis-om-de-wereld-in-80-vragen.html
De achternaam Spaans in Nederland heeft overigens hoogstwaarschijnlijk niets met Spanje te maken.
Nee, maar het lag zo voor de hand om daar een grapje over te maken, dat ik het niet kon laten. Ik moest eraan denken omdat je in het Spaans de j als een g uitspreekt. Maar goed. Het mysterie is dus niet opgelost.
Zelf gegrasduind op het web, de Berber-vorm is iets als Yugurten, wat toch een J-klank suggereert. Dan had Meta het toch mis blijkbaar…
Vakantie is afgeleid van vacatio (Latijns werkwoord vacare) dat staat voor vrij zijn van verplichtingen. Het is een periode waarin een persoon zijn gewoonlijke dagelijkse activiteiten staakt, zoals naar school of het werk gaan.
Remember, Jona: All work and no play makes Jack a dull boy.
Zoals Saskia hierboven zegt: Maak er een VAKANTIE van!
Overigens, een prettige en ontspannende vakantie toegewenst!
“Vakantie in een crisisgebied.”
Adorno, ik kan het boek in de bende niet zo snel terugvinden, hij vond vakantie volslagen overbodig en onzinnig. Ik herinner me dat het stond in een bundel uit de jaren 50 vorige eeuw.
Maar als iemand toch vakantie wenst moet ie dat maar doen ook !
(overigens ben ik het volkomen eens met adorno!).
Volgens Bomans gaan wij op vakantie om zo veel ontberingen te lijden dat we blij zijn weer thuis te komen en het dan een jaartje vol te houden tot de volgende vakantie
Volgens Hans Dorrestijn kan het nog veel erger. Maar ja, daar is hij dan ook Hans Dorrestijn voor.
https://youtu.be/PZ0zRdJJEXc
Waarom begin je je blog met te zeggen dat je vrijwel niets weet over het daarna redelijk uitvoerig besproken landschap etc.? Is het vissen of vergissen?
Vergelijk het met Zeeland. Je kunt wat informatie opschrijven die je baseert op schoolboeken. Maar je kent het pas als je tegen de wind in van Middelburg naar Goes bent gefietst, de Westerschelde bent overgestoken en iemand hebt gesproken die de Watersnoodramp heeft meegemaakt.
Ik ken Algerije niet uit eigen aanschouwing en dat maakt echt heel, heel veel uit.
Heb een goede vlucht!