Misverstand: In het Colosseum zijn christenen gedood
Sinds de regering van Marcus Aurelius (r.161-180) had het Romeinse Rijk te maken met toenemende druk op de grenzen. Aanvankelijk ging het om Germaanse stammen in het noorden en Parthen in het oosten, maar in de derde eeuw clusterden de Germaanse stammen samen in grotere verbanden en ontstond in het oosten het Nieuw-Perzische Rijk, dat veel agressiever was dan het Parthische. De Romeinen leden serieuze nederlagen en zochten de oorzaak in de woede van de goden. De keizers namen allerlei maatregelen, waaronder de grootschalige vervolging van religieuze minderheden, zoals de manicheeërs en de christenen.
De christenvervolgingen zijn ernstig geweest en men hoeft geen gelovige te zijn om ervan te walgen. En omdat het gepast is soms bij het menselijk lijden stil te staan, staat aan de rand van de arena van het Colosseum tegenwoordig een enorm kruis. Het is er geplaatst omdat paus Benedictus XIV het Colosseum heeft gewijd aan de herinnering aan de christenen die in de arena zouden zijn gedood. Het vervelende is dat dit niet blijkt uit de ons ter beschikking staande bronnen.
Hoewel er verschillende teksten zijn over de marteldood van Romeinse christenen, zijn er maar enkele die de plaats van hun dood nader identificeren. Zo weten we dat Sebastianus is gedood op de heuvel Palatijn en is bekend dat Agnes in het Stadion van Domitianus werd vermoord. In de Martelaarsakte van Justinus, Chariton, Charito, Euelpistos, Hiërax, Paion, Liberianus en hun gemeente wordt gezegd dat de titelhelden werden gedood “op de gebruikelijke plaats”. Het is niet aannemelijk dat daarmee het Colosseum is bedoeld, aangezien die plaats nooit wordt genoemd in de middeleeuwse lijsten waarop de plaatsen van martelaarschap zijn opgesomd. Áls er christenen om geloofsredenen in het Colosseum zijn gedood, is dat dus blijkbaar vergeten, terwijl alle andere plaatsen wél werden herinnerd.
Nu u hier toch bent…
Door de coronacrisis ben ook ik aan huis gebonden. Terwijl ik graag wat had gedaan om mijn boek te promoten over de wedloop tussen papyrusvervalsers en wetenschappers, Bedrieglijk echt. Dat de oudheidkunde wordt gebruikt om de winst van zwarthandelaren op te drijven, vond ik namelijk verontrustend en had ik wel wat meer over het voetlicht willen brengen. Dus bestel, lees en bespreek dat boek. Of bekijk dit filmpje. Ik ben trouwens ook beschikbaar voor betaald schrijfwerk.
[Oorspronkelijk verschenen in mijn boekje Spijkers op laag water (2009)]
In OVT werd ‘Bedrieglijk echt’ besproken. Het boek doet er toe!
Klopt! Ik heb het ook gehoord! Bespreking was zeer positief!
Zou mijnheer Ratzinger misschien iets hebben gevonden in de Index librorum prohibitorum ?
Dat was Benedictus XVI.
Wat zijn dan die gebruikelijke plaatsen?
Niemand die het weet, niemand die het weet,
Maar dan kunnen we er dus ook niet zeker van zijn dat er geen christenen in het Colosseum zijn geëxecuteerd. We weten dat daar veroordeelden voor de wilde beesten zijn gegooid en we weten dat er christenen zijn vervolgd. Dan is het inderdaad verleidelijk om één en één bij mekaar op te tellen. “Voor de leeuwen gooien” is spreekwoordelijk geworden (maar dat kan ook met het bijbelse verhaal van Daniël te maken hebben.) Die speurtocht naar wat feit is en wat fictie blijft fascinerend.
Dat is nou juist het punt van JonaL – dat we er niet zeker van kunnen zijn, terwijl dat wel zo gepresenteerd wordt. Op vergelijkbare wijze kunnen we er niet zeker van zijn dat de Romeinen (of Feniciërs) nooit de Atlantische Oceaan zijn overgestoken.
Totdat er empirische data zijn die dergelijke beweringen ondersteunen vallen ze in de categorie fictie. Er is geen speurtocht.
Er staat alleen een kruis, geen kruisbeeld.
Een nuance die ik zelf niet zou hebben bedacht maar waar ik ook geen bezwaar tegen kan hebben. Veranderd.
Jona, gezien het feit dat je niet reist momenteel, heb je thuiszittende ook last van dat verschoven uur? Ik zou me kunnen voorstellen dat het minder is,