Even ongeacht welk dier bedoeld is met het Griekse woord kamelos, een kameel of een dromedaris, het Bijbelvers dat het makkelijker is voor een kameel door het oog van een naald te gaan dan voor een rijke het koninkrijk Gods te betreden, is voor sommigen nogal problematisch. In de Verenigde Staten, waar de puriteinse christenen vanouds materieel succes beschouwen als blijk van goddelijke gunst, heeft men zich altijd wat ongemakkelijk gevoeld bij Jezus’ categorische afwijzing van rijkdom.
In hun kringen schijnt het misverstand te zijn ontstaan dat in Jeruzalem een stadspoortje zou zijn geweest dat “het oog van de naald” heette. De achterliggende gedachte is dat, zoals een groot dier met enige moeite wel door een kleine poort kon, rijkdom geen definitief obstakel voor het koninkrijk hoefde zijn. Een vergelijkbaar idee is dat “oog van de naald” de oosterse naam zou zijn van een winket, dat wil zeggen het kleine deurtje dat wel wordt aangebracht in een grote deur. Zie boven.
Weer een andere smoes is dat er sprake is van een kopieerfout en dat er geen “kameel” (kamelos) maar een kabel (kamilos) zou zijn bedoeld. Kleermakers en borduursters gebruiken toch wel eens een dikke draad, krijgen die toch ook door het oog van de naald? Nou dan.
Maar Jezus bedoelde wel degelijk dat rijkdom een obstakel was (of in elk geval: kon zijn) voor wie deel wilde hebben aan de wereld die zou komen. Het blijkt immers ook uit andere Bijbelverhalen en gelijkenissen: denk aan de opmerking dat het onmogelijk is én God én de Mammon (het Kapitaal) te dienen, of het verhaal van de rijke en de arme Lazarus. Jezus predikte geen lieve boodschap over gelijke kansen of Alle Menschen Werden Brüder, hij kondigde de bestraffing aan van de rijken, een ommekeer van de maatschappelijke verhoudingen en de verwisseling van de eersten en de laatsten. De rijken hadden hun beloning al gehad.
Tot slot: het oog van de naald is ook bekend is uit de Talmoed. Daar is het dier dat er doorheen moet een olifant, maar het bestaan van dit gezegde bewijst dat Jezus geen stadspoort, geen onderdeur en geen kabel op het oog had maar een groot dier.
Allemaal leuk en aardig, dat wegzetten als misverstand van deze uitleg over de kameel door het oog van de naald, maar dan zit je nog wel met de parabel over de talenten, he?
Ik weet niet precies wat u bedoelt, maar misschien heeft u hier iets aan: https://mainzerbeobachter.com/2015/12/15/de-gelijkenis-van-de-talenten/
Wat ik daar schrijf is overigens in beton gegoten.
Medellín, 4 juni 2020
Jona Lendering en Paul Jorion bevinden zich op één lijn, hoewel Paul Jorion er ook nog op attendeert dat Lucas (¨Luc¨ in het Frans) veel gedetailleerder en preciezer is (hij was immers arts, uit Antiochië, zoals Jona ook elders opmerkt) en zeker ook de context erbij betrekt dan dat bij Matheus het geval is.
In de woorden van Jorion: het is een boodschap TEGEN de geldwisselaars, tegen het kapitalisme, tegen de automatische concentratie van rijkdom in het kapitalisme:
https://www.youtube.com/watch?v=hMkkr0xOxrk&feature=emb_rel_end
De meneer die er werkelijk geen snars, maar dan ook helemaal geen iota van begrepen heeft is een meneer die eerder door Jona werd aangepakt vanwege (slordig) wanbegrip, (of zou het cynische opzet zijn…?):
https://www.youtube.com/watch?v=HinC1Xd27E8
Wellicht gaat hij het beter begrijpen nu de instorting begonnen is.. vergelijkbaar met zijn plotsklaps gebleken flitsende inzicht in de pijn die, wereldwijd, gevoeld wordt bij ‘zwarte’ piet.
Bien a vous,
JL
@charles van de broek
In de parabel van de talenten vermeerderen de slaven niet hun eigen bezit, maar dat van hun meester. Deze parabel is dus geen enkele rechtvaardiging van (grote) particuliere rijkdom. In de parabel zie je het bijbelse concept dat de aarde toebehoort aan God, en dat de mens zijn rentmeester is. Het concept “eigendom” staat daar haaks op. Dat hebben we dan ook van de Romeinen, in de bijbel is het concept onbekend.
Iemand die van tellen houdt schijnt eens te hebben geteld dat in het nieuwe testament rijkdom 33 keer negatief wordt benaderd. Vergelijk dat eens met homofilie, dat – misschien – één keer door Paulus wordt afgewezen. Maar daar kun je wel makkelijk onderuit, want het is niet erg duidelijk wat Paulus precies bedoelt met “schandelijke lusten”.
De parabel over de talenten is niet bedoeld als aansporing om rijk te worden, maar een oproep om Jezus te volgen. Wie dat volledig doet, zal beloond worden; met wie die roeping laat lopen, loopt het slecht af. Dit alles tegen het decor van de (veronderstelde) ‘eindtijd’, waarin Jezus een verregaande en definitieve keuze onontkomelijk achtte. Wat we nu ook van die uitnodiging mogen vinden, hij was precies het tegendeel van een opwekking om rijk te worden.
Wat ik er als kind al uithaalde was de aansporing niet jaloers te zijn op anderen – dus inderdaad precies het tegendeel van een opwekking om rijk te worden. Maar toen wist ik nog niet dat Jezus een eindtijdprofeet was.
Nog een mogelijkheid: je hebt als jood de Wet ontvangen en behoort tot het uitverkoren volk. Op die geste reageert een goede jood door voor de Wet te ijveren.
Dat is niet heel anders dan wat wat ik bedoel, alleen neem jij Jezus’ verwachting van het voor de deur staande koninkrijk van God niet mee. De oproep om voor de wet wat te ijveren heeft in zo’n tijd meer urgentie dan ooit.
Juist het feit dat er zoveel nadruk ligt op de straf voor degene die het uit angst niet aandurft de radicale stap te nemen om zijn talenten te vermeerderen, pleit er m.i. voor deze parabel niet op te vatten als een ’tijdloze’ oproep om voor de wet te ijveren. IJveren voor de wet moet altijd, maar nu het koninkrijk van God aanstaande is, is Jezus’ oproep the last call: binnenkort is het te laat.
“voorin”: lees ‘voor’.
“….. voor een rijke het koninkrijk Gods te betreden”
betekent nog steeds niet dat het onmogelijk is voor een rijke het koninkrijk van YHWH te betreden; rijken moeten er alleen heel erg veel moeite voor doen. Ik begrijp als ongelovige dan ook niet zo goed waarom juist Amerikaanse protestanten er zoveel moeite mee hebben. Ik zou denken dat “financieel succes schept vele extra verplichtingen” – een versie van noblesse oblige, zeg maar – veel beter past bij een puriteinse houding. Het past ook nog eens uitstekend bij de Amerikaanse traditie van liefdadigheid. Maar ja, wat weet ik ervan; alleen dat christenen in staat zijn alle mogelijke ongerijmdheden te combineren. En uiteraard zijn rijke Amerikaanse christenen bepaald niet de eersten die sterk gehecht zijn aan en een goed christelijk imago en hun ruime financiële middelen.
“…betekent nog steeds niet dat het onmogelijk is voor een rijke het koninkrijk van YHWH te betreden; rijken moeten er alleen heel erg veel moeite voor doen.” Nou ja, net zoveel moeite als een kameel om door het oog aan een naald te kruipen, wat de facto een onmogelijkheid is. Ergo: rijken komen het koninkrijk van God niet in. Tenzij er een enkele keer een kameel door het oog van een naald glipte.
Een scherp mes en een blender doen wonderen…
“de facto een onmogelijkheid is”
Nee hoor, niet volgens de moderne natuurkundige inzichten. Gewoon een kwestie van heel hard lopen (Lorentzcontractie). En – ik vind het nu eenmaal leuk om onzin in te brengen tegen onzin (in dit geval “koninkrijk van YHWH”) – de goddelijke Jezus was daar natuurlijk al bekend mee.
Overigens zie ik niet in waarom we moeten uitsluiten dat Jezus een hyperbool gebruikte.
“Tenzij er een enkele keer een kameel door het oog van een naald glipte.”
Precies dit inspireerde me om weer te reageren. Want als u tot in de eeuwigheid amen zeker weet dat er nooit een kameel of dromedaris door het oog van een naald zal glippen dan weet u meer dan alle huidige natuurkundigen samen.
Ik wil best geloven dat een kameel “volgens de moderne natuurkundige inzichten” heel hard lopend het oog van een naald kan passeren; maar die moderne natuurkundige inzichten waren, vrees ik, voor Jezus en zijn tijdgenoten nog verborgen. Dat impliceert dat zijn parabel over kamelen en ogen van naalden voor zijn tijdgenoten toch wel degelijk betekende dat rijken het koninkrijk Gods per definitie niet binnenkwamen. Dat dat een hyperbool was is onwaarschijnlijk: Jezus is in onze bronnen consistent in zijn veroordeling van rijkdom: die belemmert je de toegang tot het koninkrijk van God. En met “een handige financiële constructie bedenken dus; alles weggeven, maar vruchtgebruik behouden bv.” kom je dan echt niet weg.
“voor Jezus”
Dat is een opmerkelijke tekortkoming voor iemand die verondersteld wordt goddelijk te zijn – de zoon van een alwetende YHWH. Ik vind het best, hoor, zoals ik al schreef wil ik Jezus best nog iets lager achten dan ik toch al deed. Maar waarom zouden christenen deze onvolmaaktheid in Jezus accepteren?
“belemmert”
Een belemmering is geen onmogelijkheid.
“kom je dan echt niet weg”
Dat beweert u. Waarom zou een christen zich iets aantrekken van een imperfect mens met de verwaande pretentie te weten hoe een almachtige, alwetende enz. god redeneert?
1) U verwart bepaalde hedendaagse geloofsopvattingen over Jezus met die van de evangelist. Voor de auteurs van de parabel was Jezus niet goddelijk en YHWH niet alwetend. 2) Ik gebruikte ”belemmeren” in de betekenis “de weg versperren”, maar ik begrijp dat ik beter een ondubbelzinniger woord had kunnen kiezen. 3) Met “kom je dan echt niet weg” verwees ik niet naar mijn persoonlijke opvatting, maar naar de opvatting van Jezus, voor zover we die kunnen reconstrueren. Of een christen zich iets zou moeten aantrekken “van een imperfect mens met de verwaande pretentie hoe een almachtige, alwetende enz. god redeneert” (en zo ja: waarom) moet hij m.i. zelf weten. Overigens zult u de notie dat God ‘alwetend’ is nergens in het Nieuwe Testament aantreffen, en evenmin dat hij ‘almachtig’ zou zijn. Maar u bent uiteraard helemaal vrij om er uw eigen godsbeeld op na te houden.
Altijd leuk zo’n blogje van Jona over de Bijbel en FrankB op dreef. Onzin tegen onzin is leuk, ongetwijfeld. Maar wat is er onzinnig aan een menselijk denkbeeld, dat armen en verdrukten het beter krijgen in een op handen zijnde situatie, toen Koninkrijk van God genoemd?
Overigens lees (ook) ik de kameel-uitspraak van Jezus als hyperbool.
Niet dat idee van armen en verdrukten aan een beter leven te helpen, dat is prima; ik ben bv. groot voorstander van verlaging van de Gini-index. Het idee van een hiernamaals is onzin. Het voert hier en nu te ver om dat te beargumenteren; voel u dus volledig vrij het met mij oneens te zijn (of niet). Ik voel me om onzin bovenop deze onzin te stapelen.
Mijn serieuze punt is natuurlijk GmKnepper’s vooronderstelling aan te vechten dat slechts één interpretatie (niet helemaal toevallig de zijne) van Jezus’ beweringen mogelijk is. Dat geloof ik pas als het aantal christelijke denominaties (volgens een vriendelijke schatting ruim 4 000) heel wat lager is dan nu. Gelukkig voor mij zie ik het er niet van komen.
En bedankt voor het compliment.
Lorentzcontractie heeft natuurlijk niets te maken met het integraal verkleinen van alle deeltjes van een kameel, het intact blijven van een naald, het dóór het oog floepen van de kameel en vervolgens aan de andere zijde nog als kameel herkenbaar zijn. Een beetje natuurkundige (hier kunt u uw aanhalingstekens plaatsen) herkent dat als een aan zekerheid grenzende onmogelijkheid.
Nee… ik geef mijn blender meer kans… het duurt even, maar je krijgt zo’n beest er uiteindelijk doorheen!
Oh, en een trechter.. die heb je ook nodig.
Hoe jij honderden kilo’s kamelenpuree door het oog van een naald denkt te krijgen is me een raadsel. Een draadje is al moeilijk genoeg.
Bij voldoende hoge snelheid is ook dat mogelijk.
Ah, maar ik ben geen natuurkundige; nooit beweerd ook.
“Lorentzcontractie heeft natuurlijk niets te maken met het integraal verkleinen van alle deeltjes van een kameel”
Gelukkig heb ik dat ook nooit beweerd, noch iets van wat volgt.
https://en.wikipedia.org/wiki/Length_contraction
De vervorming waar u zich zoveel zorgen over maakt bevindt zich alleen in het oog van de stilstaande waarnemer.
Nou; u beweert toch echt dat het de facto niet onmogelijk zou moeten zijn voor een kameel om door het oog van de naald te floepen.
Ik zal mijn ” aan de andere kant weer als kameel herkenbaar zijn” laten vallen, wat ik bedacht mij later dat dit met mijn blender-oplossing ook bezwaarlijk het geval zal zijn.
Maar: aan het “er doorheen gaan” wil ik toch vasthouden, en dat zou betekenen dat de kameel in ál zijn dimensies zou moeten vervormen om door het oog te kunnen.
Anders is er sprake van een “naald door een kameel”, en ik denk dat we dat bij veeeeel lagere snelheden ook al wel voor elkaar kunnen krijgen…
Jona: “In hun kringen (puriteinen in de VS) schijnt het misverstand te zijn ontstaan” – waar baseer je dat op?
In de jaren zestig las ik zo’n uitleg van “het oog van de naald”, ik meen me te herinneren bij de RK bijbeluitlegger Tom Naastepad of bij anderen, die ik niet verdenk van “puriteinse” ideeen.
Naast de grote stadspoort zou er een zeer nauwe poort geweest zijn voor handelswaar: als een kameel/dromedaris erdoor wilde, moesten de manden aan weerszijden eraf (zodat er belasting over betaald kon worden).
Een leuke uitleg, in lijn met de context (die hierboven even wordt vergeten door gmknepper), dat een rijke aan het (eeuwig) leven kon deelnemen als hij zijn rijkdom (geheel) weggaf.
Later las ik dat deze uitleg om diverse redenen niet klopt, van het bestaan van zo’n poortje is niets gebleken en zie bv. de olifant, door jou genoemd; ik lees de oog-van-de-naald-uitspraak als een overdrijving, “laat er geen misverstand over bestaan dat rijkdom een obstakel is”.
Ho ho, ik ben helemaal niet vergeten dat iemand deel kon hebben aan het eeuwig leven als hij zijn rijkdom had weggegeven. Maar dat bevestigt precies wat ik betoog: zo lang iemand rijk was kon hij het koninkrijk van God niet in, net zo min als kamelen ooit door het oog van een naald konden kruipen.
gmknepper: OK, ik had het betreffende zinnetje dus moeten lezen als “Ergo, rijken die hun rijkdom niet weggeven, komen het Koninkrijk van God niet in”.
Aha. Gewoon een kwestie van een handige financiële constructie bedenken dus; alles weggeven, maar vruchtgebruik behouden bv. Vanuit mijn volstrekt goddeloze ethiek verliest de uitdrukking zo aan waarde; mocht u er in slagen mij te overtuigen van uw uitleg dan zal Jezus nog wat in mijn achting dalen. Ik sloeg Sint Franciscus toch al hoger aan.
ik meen vroeger eens gelezen te hebben dat sprake is van een foute vertaling ipv kameel had eigenlijk vertaald moeten worden: kamelenhaar. Die schijnen nogal dik te te zijn. Klopt dit?
Aan een uitspraak over de dikte van kamelenhaar waag ik me niet, maar ik vrees dat de kamelenhaarinterpretatie weinig anders is dan een poging om de scherpte van Jezus’ uitspraak eraf te halen. In elk geval is er geen enkele reden om hier de kameel als ‘kamelenhaar’ op te vatten (nu ja, behalve als je rijk bent natuurlijk).
” een poging om ….”
Tja, zo spant ongeveer de gehele mensheid Jezus’ uitspraken voor zijn/haar personnlijke karretje, ikzelf niet uitgezonderd. Nogal zielig voor de man, welbeschouwd.
Dat denk ik ook. Want als de haren van een kameel dikker zijn dan die van een schaap, neem je gewoon een grotere naald. Probleem opgelost.
Het oog van de naald was destijds een klein poortje naast de grote stadspoort. Dat diende om late bezoekers de mogelijkheid te geven als de grote poort dicht was, om toch binnen te mogen. Dan kon de late bezoeker met al zijn goederen toch binnen, maar diende eerst al de last van de kameel af te leggen. De kameel kon dan ook op zijn knieën naar binnen schuiven. De rijke dient afstand te doen van zijn vermogen, omdat het hem een hinder zou vormen.
Helaas: vrome fantasie. Of heeft u argumenten voor deze hypothese? Dan hoor ik die graag.
Het oog van de naald.
Was bedoeld om controle uit oefenen op de goederen die binnen de stad kwamen.
Alles moest van de kameel als je voorbij deze poort wilde. De belastinginner kon dan de goederen nauwkeurig bekijken en belasting erop bepalen. Deze poort was een soort plaatselijke douane. Zo konden de handelaren moeilijk fraude plegen. Uniek van tactiek.
Helaas: vrome fantasie. Of heeft u argumenten voor deze hypothese? Dan hoor ik die graag.
Zie Jansenius Comment. in Concordiam Evangelicam 1576 bl. 7401576 bl. 740
https://www.dbnl.org/tekst/_taa006190501_01/_taa006190501_01_0074.php#416
De fantasie van een bisschop uit 1572… I rest my case.
Wat wel weer duidelijk maakt dat het vers al in de zestiende eeuw als problematisch werd ervaren.
Yup. Ik heb er de bisschop maar niet meer op nageslagen, maar het zou op zich wel interessant zijn om uit te zoeken of die poortjesfantasie inderdaad bij hem vandaan kom, of nog verder teruggaat. Het is trouwens wel veelzeggend dat zo’n fantasie die iedere onderbouwing mist zo’n lang leven heeft (ook mijn schooljuffrouw heeft mij dat vermeende poortje nog wijsgemaakt). Het is blijkbaar nauwelijks te accepteren dat volgens Jezus rijkdom en entree in het koninkrijk Gods echt niet te combineren waren.