Ik kocht Nemesis, The Death Star in 1990 en heb het toen in een ruk uitgelezen. In die tijd was er veel aandacht voor wat 65 miljoen jaar geleden tot het einde van het tijdperk van de dinosauriërs leidde. Het boek beschrijft o.a. de totstandkoming van een controversiële hypothese die uiteindelijk in 1991 bevestigd werd met de vondst van de Chicxulukrater in de Golf van Mexico en het Yucatán schiereiland. In 2019 werd zelfs bekend gemaakt dat een plek in Noord Dakota gevonden was met marine afzettingen die afgezet moeten zijn geweest op de dag van de inslag.
Nemesis, The Death Star is geschreven door dr. Richard Muller, een goede bekende van de diverse wetenschappers (o.a. de Nederlandse paleontoloog Jan Smit) die destijds de theorie van een buitenaardse verklaring voor het uitsterven lanceerden. Muller beschrijft op een goed leesbare, op momenten zelfs humoristisch wijze met de nodige zelfspot, de groei van zijn eigen carrière binnen de academische wereld, de vriendschap en de interactie met en de input van de hoofdrolspelers, maar ook de groei van zijn eigen Nemesis-ster theorie als mogelijke verklaring voor de diverse periodiek optredende uitstervingsmomenten.
Hoewel de excentrische Nemesis-ster nog niet is gevonden in ons zonnestelsel – er wordt nog steeds naar gezocht – zijn de periodieke terugkerende meteorietbombardementen van onze aarde inmiddels een wetenschappelijk bevestigd gegeven geworden.
Het boek is geschreven zonder in moeilijk jargon te vervallen en geeft de geïnteresseerde lezer een goede inkijk in het wereldje van de toegepaste wetenschap in de jaren zestig, zeventig en tachtig. De natuurkundige dr. Muller vertelt een mooi verhaal en spaart zichzelf niet. Het beschrijft ook mooi hoe de wetenschap te maken had met afzonderlijke rigide wetenschappelijke disciplines maar ook vooruit kwam met concurrerende hypotheses, het zorgvuldig checken van informatie, interdisciplinaire samenwerking en rivaliteit tussen de onderzoekers die zich vanuit een andere invalshoek op hetzelfde onderzoeksveld begaven. Het boek komt bij mij zeker ieder jaar uit de boekenkast om achterelkaar door uitgelezen te worden.
- Richard Muller, Nemesis, The Death Star
[Op mijn uitnodiging aan de lezers van deze blog om geliefde boeken te delen, ging ook Hans Vogels in. Dank je wel Hans!]
https://www.astroblogs.nl/2013/08/27/de-nemesis-theorie-heeft-de-zon-een-begeleider-des-doods/
“De zon maakt geen deel uit van een binair systeem. Er is nooit enig bewijs geweest voor een begeleider. Het idee is ontkracht door verschillende infrarood surveys, inclusief de recente WISE-missie. Als er een bruine dwerg-begeleider van de zon zou zijn, dan zouden deze gevoelige instrumenten deze gedetecteerd moeten hebben.Nou, geen Nemesis dus. Iedereen kan weer lekker gaan slapen”
Soms lukt het wel: https://en.wikipedia.org/wiki/Discovery_of_Neptune
Als de observaties afwijken van het model, dan ligt het voor de hand om naar een nog onbekende storende invloed te zoeken.
Die opmerking over “binair systeem” is relevant; het model was sowieso niet correct, want het planetaire systeem bestaat uit meer dan twee objecten die elkaar allemaal aantrekken en het drie-deeltjes systeem is al niet analytisch te berekenen. Dus de afwijking zou ook hebben kunnen komen doordat het model fout was.
Een ster zal het niet zijn, want die zouden we inmiddels wel gedetecteerd hebben. Sterren stralen nogal wat uit, namelijk. Maar het lijkt er wel op, dat er iets is aan de randen van het zonnestelsel dat we nog niet gevonden hebben. Dat kan een planeet zijn (Planet 9), maar er wordt ook gedacht aan een zwart gat:
https://phys.org/news/2020-08-planet-primordial-black-hole.html
Het boek beschrijft een tijdsperiode tot 1988. Vanaf het moment dat duidelijk werd dat de meteorietinslag van 65 miljoen jaar geleden geen incidenteel geval was maar onderdeel van een periodiek terugkomend gebeuren ging men zoeken naar een verklaring. Diverse ideeën kwamen op, werden getoetst, verworpen en/of vervangen tot er naar de stand van kennis van destijds een serieuze hypothese overbleef.
Sindsdien heeft (gelukkig) de wetenschap niet stilgestaan en zijn er al tal van nieuwe verklaringen de revue gepasseerd. Het blijft iedere keer weer leuk en interessant hoe je al lezend meegroeit in het creatieve proces en het reilen en zeilen om een hypothese wetenschappelijk gepubliceerd te krijgen.
Muller heeft ook een interessante historie in zijn appreciatie van de huidige “Global Warming”
Blijkt dat hij een flexibele geest heeft
Wikipedia Richard A. Muller “Climate change”