Oog op de Oudheid is een jaarlijkse serie presentaties en -discussies over de bestudering van de oudheid, georganiseerd door het Rijksmuseum van Oudheden. Want de wereld van de Romeinen, Grieken, Kelten, Egyptenaren, Joden en Mesopotamiërs is fascinerend, maar de bestudering daarvan is dat eveneens. Onder het motto ‘geen weetjes maar wetenschap’ hoort u vier avonden lang wat onderzoekers nu eigenlijk doen – dit jaar via livestreams. In 2021 is Oog op de Oudheid gewijd aan het thema controverse.

• data: dinsdag 30 maart, dinsdag 6, 13 en 20 april 2021
• tijd: 20.00 – 21.30 uur
• locatie: livestream vanuit het Rijksmuseum van Oudheden
• kosten: gratis
• social media: #OodO21

Programma

Elke avond begint om 20.00 uur, wordt ingeleid door en sluit af met een korte discussie onder leiding van presentator Richard Kroes. Om 21.30 uur is de sluiting.

***

Dinsdag 30 maart Oog op de ander: een disclaimer vooraf

Trigger warnings zijn waarschuwingen waardoor mensen van tevoren weten dat hetgeen ze gaan zien of lezen, schokkend kan zijn. De vraag is of zulke disclaimers ook nodig zijn als het gaat om thema’s als verkrachting of moord in de Oudheid. Ethische vragen verplichten musea zorgvuldig na te denken over het al dan niet tonen van menselijke resten. Of zijn we te gevoelig? Oudhistorica Kim Beerden en conservator Annemarieke Willemsen (Rijksmuseum van Oudheden) bespreken dit spanningsveld.

Dinsdag 6 april Oog op je collega: archeologie en geschiedenis

Archeologen en historici houden zich bezig met het verleden, maar de eerste groep baseert zich op materiële resten, terwijl de tweede groep inzichten haalt uit geschreven teksten. Dat kan leiden tot interessante tegenstellingen. Over het Bijbelse Nabije Oosten bijvoorbeeld, suggereren de teksten iets anders dan de vondsten. Het bewijs is dan asymmetrisch. In het geval van Romeins Nederland vullen de categorieën elkaar aan en is het bewijs complementair. Of is het complexer? Archeologen Margreet Steiner en Nico Roymans tonen de afwegingen.

Dinsdag 13 april Oog op het publiek: wetenschap en journalistiek

Oudheidkundig onderzoek is pas af als de resultaten zijn overgedragen aan de burger. We financieren de wetenschap immers om er als samenleving verstandiger van te worden. Maar laten de universiteiten hun voorlichting wel voldoende meegroeien met het steeds hoger opgeleid publiek? Beperken classici hun voorlichting niet te zeer tot het gymnasium? Leggen journalisten, op zoek naar nieuws, het rustige proces van gestage oudheidkundige kenniswinst wel goed uit? Wetenschapsjournalist Theo Toebosch en archeoloog Karen Jeneson (Thermenmuseum) leggen de dilemma’s uit. (Dit onderdeel wordt gehouden in het kader van de Week van de Klassieken, 8 t/m 18 april 2021).

Dinsdag 20 april Oog op het einde: de Aeneis van Vergilius

Het slot van Vergilius’ Aeneis is een van de meest bediscussieerde passages uit de Latijnse literatuur. Daarnaast is het debat over deze fascinerende slotscène sterk verweven met historische ontwikkelingen in de twintigste eeuw. Classici Lidewij van Gils en Jörn Soerink hebben ieder hun eigen perspectief op deze bijzonder controversiële passage.