De oudste wereldtaal is het Aramees. Of eigenlijk is het niet één taal, maar een familie van talen. Het aardige is dat het Aramees al drie millennia te volgen is. Aanvankelijk was het de taal van – u raadt het al – de Arameeërs in Syrië, maar later was het de kanselarijtaal van het Perzische Rijk en toen dat ten onder was gegaan, bleef het Aramees in gebruik in het gehele Nabije Oosten. In het Romeinse Rijk en het Parthisch/Sassanidische Rijk ontstonden joodse, samaritaanse en mandese varianten.
En ook christelijke, trouwens, die nog altijd worden gesproken in een paar dorpen ten noorden van Damascus. Ik weet niet of dat nog steeds de situatie is want tijdens de Syrische Burgeroorlog is stevig geplunderd in die regio en ik sluit niet uit dat ook de bewoners het hard te verduren hebben gehad. Mogelijk is het Aramees sinds kort geen levende taal meer.
Hoe dat ook zij: voor oudheidkundigen is het Aramees een heel belangrijke taal. Na het Grieks, dat de uitgebreidste literatuur van de antieke wereld bezit, en het Akkadisch en het voorchristelijk Latijn, die op grote afstand volgen, komen het Sumerisch, het Egyptisch en het Aramees als uitgebreidste van alle oude talen. Een Duitse oudheidkundige heeft dat rond 2000 voor het eerst uitgeknobbeld, compleet met de aantallen overgeleverde woorden erbij.
Ik heb er al vaker op gewezen dat de DNA-revolutie ons dwingt bij de analyse van antieke taaluitingen verder te kijken dan de onmiddellijke context (Grieks-Aramees voorbeeld hier). Het Aramees zal de komende jaren daarom eerder belangrijker worden dan naar de achtergrond verdwijnen en eigenlijk zou elk oudheidkundig instituut een arameïst moeten hebben.
Dat is ook wat Holger Gzella denkt, de auteur van een reeks inspirerende columns in het Leidse universiteitsweekblad Mare en – meer ter zake – van een geweldig boek over het Aramees, De eerste wereldtaal. Zelf zal hij voor de Leidse universiteit de noodzakelijke arameïst niet meer zijn, aangezien hij daar onlangs is weggegaan. Dat is een klap voor de Nederlandse oudheidkunde, maar we houden aan zijn verblijf in ons land in elk geval een prachtboek aan over.
Mijn goede vriend Richard Kroes besprak het boek al eerder; u bestelt het hier en ik wijdde er het tweede filmpje aan in mijn reeks “Zit een oudheidkundige met de rug naar een boekenkast”.
Leuke vlog weer. Mooi boek ook trouwens.
Pfioew! Dat was een compleet college in een paar minuutjes! En sorry dat ik nu meteen een bederfvlieg moet zijn, maar die hele hermeneutische DNA revolutie gaat natuurlijk helemaal niks uitmaken als het gaat om het pauselijk gezag en hoe Aramese christenen daarover denken. Want dan gaat het over vastgeroeste dogmatische denkbeelden en niet over wetenschappelijke inzichten.
En als ik naar die boekenkast kijk: ik zet m’n boeken altijd neer per formaat. Dus groot bij groot en klein bij klein. Dat voorkomt dat je een dun boekie tussen twee dikke pillen eruit wilt halen en vervolgens de halve kast eruit dondert.
Ik denk ook niet dat er veel verandert. Maar we kunnen erop blijven wijzen.
Waarom zou de RKK iets moeten veranderen? Beroep op traditie is meestal een drogredenering., of het nou door of tegen de RKK wordt gebruikt. Oudheidkunde kan slechts aantonen dat historische claims onjuist zijn, niet of zulks consequenties moet hebben voor het heden.
Wetenschappelijke inzichten informeren, ze beslissen niet. De wetten van Newton vertellen slechts wat er gebeurt als u van een flat springt, niet of u dat wel of niet moet doen.
Ik had Latijn hoger geschat; goed dat het Akkadisch zo hoog staat, want naar mijn onbescheiden mening verdient de Babylonische astronomie/astrologie veel meer aandacht. Die komt er dus vroeg of laat.
Inderdaad, ook deze vlog was weer in een oogwenk voorbij.
Of de paus de opvolger van Petrus is en daaraan zijn gezag ontleent, laat staan wie Petrus precies was, zal veel hedendaagse katholieken worst wezen. De oorsprong is minder belangrijk dan het feit dat hij het gezicht van de RKK is. Of beter: een gezicht. Iemand die je kan bijtreden als hij het heeft over armoede, klimaatverandering of interreligieuze dialoog, iemand die je kan weerstaan op andere punten, zie bijvoorbeeld: Antwerpse bisschop biedt excuses aan voor standpunt Vaticaan over homoseksualiteit: “Boos en beschaamd”
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/03/17/antwerps-bisschop-schaamt-zich-voor-standpunt-vaticaan-over-homo/ (al is het niet de paus die hier rechtstreeks wordt bekritiseerd).
Bedankt voor de boekentips! Ik ga ernaar uitkijken in de bibliotheek, wegens nu al een overvolle boekenkast (die ik overigens thematisch rangschik en dan per thema naar formaat).
Flink wat christenen zijn sowieso sceptisch over de aanspraken van de bisschop van Rome, vroeger en nu. Een ‘Aramese interpretatie’ is echt niet zo revolutionair in dat opzicht.