Hunebed D8 is het op negen na noordelijkste hunebed in Nederland. Het is het middelste van drie van zulke monumenten: van west naar oost D7 – D8 – D9. Er lijkt hier een weg te hebben gelegen en er zijn prehistorische karrensporen gevonden. Die hebben overigens niets te maken met de hunebedbouwers, want die leefden tussen 3350 en 2750 v.Chr. en het oudst-bekende wiel uit onze contreien wordt zo rond 2400 v.Chr. gedateerd. Uiteraard kan dat beeld nog veranderen.
Hunebed D8 ligt in het bos, ten zuiden van de heide waaraan ook D7 ligt. D8 is bijna acht meter lang en is 4½ meter breed. Ik ben er niet lang geweest want er hing een dreigende onweersbui in de lucht. Bovendien was het terrein maar gedeeltelijk toegankelijk wegens archeologisch onderzoek, waarover ik niets meer heb kunnen ontdekken. Het had in elk geval geen betrekking op het hunebed, maar vrijwel zeker op een van de grafheuvels in de omgeving.
Wijnand van der Sanden meldt in de Gids voor de hunebedden dat een van die grafheuvels de sinistere naam Galgenberg heeft. Hij weet ook te vertellen dat er nog twee andere hunebedden zijn geweest langs de oude weg van Anloo naar Zuidlaren, die bij hunebed D8 de route D7 – D8 – D9 kruist. Verderop langs die weg, ten zuiden van Anloo, ligt hunebed D11.
De kelder van D8 is niet wetenschappelijk onderzocht, maar er schijnt in de achttiende eeuw aardewerk gevonden te zijn, dat er niet heel trechterbekerig uitzag. Het is in de vroege negentiende eeuw nog gezien door Caspar Reuvens, de grondlegger van de Nederlandse archeologie, maar het is onbekend waar het is gebleven.
Meer weten over de Trechterbekercultuur?
- Over dit hunebed: Wikipedia, Hunebeddeninfo.nl en Hunebedden.nl
- Het Hunebedcentrum in Borger, het Drents Museum in Assen en het Muzeeaquarium in Delfzijl
- Herman Clerinx, Een paleis voor de doden. Over hunebedden, dolmens en menhirs (2017; bespreking)
Google Earth: hier. Bezocht op 9 augustus 2021, fietsend van Assen naar Groningen.
Naschrift 7 oktober
Aha, dat archeologisch onderzoek. Dat had dus hiermee te maken.
Dit is een leuke reeks aan het worden.
De laatste drie woorden mag u gerust weglaten.
De mensen van de Trechterbekercultuur hier kenden waarschijnlijk wel het wiel: de veenwegen die ten tijde van de Trechterbekercultuur gedateerd zijn (de Buinerbrug en de Smeulbrandenweg) zijn breed genoeg voor wagens, onder een hunebed in Flintbek (Sleeswijk-Holstein) zijn wielsporen gevonden en een pot uit het Poolse Bronocice heeft een schematische afbeelding van een wagen.
Het oudste in Nederland gevonden wiel wordt rond 2750 v.Chr. gedateerd, dus op de overgang Trechterbeker-Enkelgrafcultuur: https://drentsmuseum.nl/nl/topstukken-uitgelicht/wagenwiel
Maar zijn de karrensporen in het Kniphostbos niet van de handelsroute Groningen-Coevorden, oftewel middeleeuws/vroeg-modern?