Hunebed van de dag: D13 (Eext) - Mainzer Beobachter

Hunebed D13, het op vijftien na noordelijkste hunebed in Nederland, is ook een van de meest merkwaardige. Het is erg klein: het meet slechts 4¼ bij 3¼ meter en dan rond ik nog naar boven af ook. Het bijzondere is dat het nog in de heuvel ligt die erover is opgetrokken. Een flinke heuvel trouwens, met een doorsnede van een meter of dertig.

Het graf is rond 1735 ontdekt door een Eexter boer die een hol geluid hoorde. Om die reden zou de heuvel ook Klankenberg en Stemberg genoemd zijn geweest, al kan die laatste naam ook een verbastering zijn van Steenberg (vgl. hunebed D1, dat deze naam gaf aan het nabijgelegen dorp Steenbergen). Later is het grafmonument ontdaan van enkele stenen. Zwerfkeien waren immers nuttig voor de versterking van de beschoeiing van de diverse waterwerken. Eén steen was in Eext nog tot 1976 in gebruik als bruggetje. De website Hunebedden.nl voegt toe dat er geruchten gaan over een soortgelijke grote steen bij de kerk van Eext.

Johannes van Lier, een achttiende-eeuwse hunebeddenvorser, heeft het graf beschreven. Deze man, wiens huis nog altijd is te zien als je van station Assen wandelt naar het Drents Museum, herkende in het graf een trapje naar beneden en redeneerde dat dit bewees dat het hunebed niet kon zijn aangelegd door hunen ofwel reuzen, zoals destijds nog werd gedacht.

Dat trappetje behoorde overigens niet tot de oorspronkelijke aanleg, net als de grafheuvel, waarvan vaststaat dat die in drie fasen is aangelegd. De laatste ophoging, waarmee de stenen voor vele eeuwen verdwenen onder het zand, is van na de tijd van de hunebedbouwers. Het gebied bleef dan ook als grafveld in gebruik. Er zijn graven uit de Late Bronstijd en de Vroege IJzertijd gevonden. Herman Clerinx vertelt in Een paleis voor de doden dat er nog in 1600 (ná Christus!) een baby is bijgezet op deze plek.