Het reliëf van de Haterii! Dit is een van de bekendste afbeeldingen uit de Oudheid. Elk boek over Romeinse bouwkunde bevat er wel een plaatje van. Ik weet niet of ik het eerder heb gezien of dat het me vertrouwd voorkwam door de vele boeken waarin het is afgebeeld. Hoe dat ook zij, het is nu niet in de Vaticaanse Musea maar op de door de lockdown vooralsnog verborgen expositie over de Romeinse keizer Domitianus (r.81-96) in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.

Het reliëf, dat op een graf aan de Via Labicana heeft gestaan, toont enkele gebouwen die de aannemersfirma van Quintus Haterius Tychicus heeft neergezet. Van links naar rechts zijn dat de ereboog voor de tempel van Isis, een Colosseum dat zijn bovenste verdieping nog niet had, de boog voor Domitianus’ broer Titus, een ereboog met een beeld voor de godin Roma, en de tempel van Jupiter Stator die naast de Titusboog heeft gestaan.

Deze Titusboog is overigens niet het triomfmonument in het Circus Maximus waarover ik al een paar keer heb geblogd (een, twee, drie), maar de welbekende ereboog die tussen het Forum Romanum en het Colosseum staat, op het punt waar je begint aan de klim naar de Palatijn. Dat monument is goed bewaard en zo kunnen we vaststellen dat de maker van dit reliëf de gebouwen goed heeft weergegeven. Er heeft dus een beeld gestaan bij of in de doorgang van de Titusboog.

Als alles mee zit, gaat het museum volgende week weer open. Tot het zover is, moet u het doen met de catalogus. Die bestelt u hier als u het museum wil steunen of daar als u liever een lokale boekhandel steunt.