Ach ja, ik heb ook wel eens een film gezien en een paar TV-programma’s bekeken. Daar schrijf ik dan over. Zo nu en dan.
De film Yesterday (2019) oogt als een simpele feel-good movie. Vooruit, het ís ook een simpele feel-good movie. De hele wereld blijkt de Beatles te zijn vergeten, op één B-artiest na, gespeeld door Himesh Patel. Die plagieert de Fab Four en lijkt een geweldige carrière te gaan krijgen. Fraude mag in een film natuurlijk niet lonen maar desondanks loopt Yesterday goed af.
De held sluit het meisje in zijn armen. En daar gaat het om in filmland.
Fin.
Het nichtje van mijn vriendin was in Italië geweest en ik vroeg welke stad ze het leukste had gevonden. Even aarzelde ze, en toen zei ze: “Rome, absoluut, Rome.” Ik moest denken aan een filmscène die ik wel tien keer heb gezien – hoewel nooit in de bioscoop. “Rome, by all means, Rome.” De eindscène van Roman Holiday dus.
Wat een film! Rond de kerst zag ik hem weer een keer terug en opnieuw was het smullen. Het cliché “wervelende komedie” mag hier voor één keer worden gebruikt. Werkelijk alles, maar dan ook echt alles, klopt in Roman Holiday. De mooiste actrice die u ooit zag. De mooiste acteur. De beste locaties. Het beste scenario. De beste kostuums. En vooral: het beste einde. Bitterzoet. En daardoor troostrijk.
Een tijdje geleden zag ik de film The Eagle uit 2011. Na alle slechte kritieken viel ’ie me reuze mee en achteraf begrijp ik waarom de kritieken niet betrouwbaar waren. Het is de verfilming van een opvallend geliefd jeugdboek, The Eagle of the Ninth van Rosemary Sutcliff, dus de filmmakers konden het sowieso nooit goed doen. Om de sfeer van de Romeinse wereld op te roepen, hebben ze echter wel degelijk hun best gedaan. De locaties zien er best goed uit.
Regisseur Kevin Macdonald stuitte echter op een probleem toen hij de wereld buiten het Romeinse Rijk moest schetsen. Hoe leefden de bewoners van Caledonië, zeg maar Schotland, in de tweede eeuw na Chr.? Daarover weten we veel minder dan over de Romeinse wereld. Niet alleen omdat de Picten, zoals de noorderlingen heetten, niets hebben opgeschreven, maar ook omdat ze archeologisch wat moeilijker te duiden zijn dan de goed-gedocumenteerde Romeinen. We hebben een gat in onze kennis.
De mooiste film van vorig jaar was, als je het mij vraagt, Summer of Soul. Als u die niet hebt gezien: het gaat over enkele concerten die in de zomer van 1969 zijn gegeven in Harlem, New York. Een soort Woodstock, maar grotendeels vergeten. Regisseur Questlove vond het materiaal terug en maakte er een documentaire van. En dus zien we Stevie Wonder (superjong), Mahalia Jackson, Sly & the Family Stone, B.B. King en Nina Simone. Allemaal “zwarte” muziek en dat is geen toeval, want burgemeester John Lindsay wilde, kort na de moord op Martin Luther King en Robert Kennedy, rassenrellen tot elke prijs vermijden. Daarom steunde hij het initiatief van een zwart muziekfestival.
Nog zoiets: de documentaire They say I’m different, over de onlangs overleden Betty Davis. Terwijl de burgerrechtenbeweging een keurig imago wilde hebben om geen voeding te geven aan theorieën dat zwarten gelijke rechten niet aankonden, was hier een nogal libertijnse zangeres. De documentaire is vrijwel geheel in scène gezet, want er is nauwelijks beeldmateriaal. Wel een aanrader echter, want de muziek is fenomenaal. Hier is het nummer waaraan de documentaire haar naam ontleend.
Ik wandelde door Leiden over het pleintje dat Gerecht heet. De zon scheen, er zaten mensen op een terrasje. En zoals het gaat vang je weleens een flard op van een gesprek. “”We can rebuild it,” hoorde ik een man zijn tafelgenoten geruststellen. “We have the technology.”
Ik heb geen idee wat hij wilde herbouwen en welke technologie hij bezat, maar ineens borrelden woorden op die er ooit altijd op volgden. “We can make him better than he was. Better, stronger, faster.”
Ik bezit geen TV en heb nooit het idee gehad dat ik daar veel mee miste. O, zeker, ik wist dat er goede documentaires en series waren, en ik was me ervan bewust dat voor veel mensen het NOS-journaal belangrijk was, maar de weinige keren dat ik een talkshow zag, wist ik dat het internet, de bioscoop of een boek meer plezier boden en beter beklijfden. In een hotelkamer in Rome had mijn zakenpartner me echter ooit wat afleveringen van Breaking Bad laten zien en die maakten indruk. Tijdens de eerste lockdown hebben mijn vriendin en ik die serie helemaal bekeken. Hoewel het verhaal zo nu en dan ongeloofwaardig was, hebben we er veel plezier aan beleefd, want de personages zijn stuk voor stuk geloofwaardig.
Een van hen is de sleazy advocaat Saul Goodman, die eigenlijk Jimmy McGill heet maar een alias heeft aangenomen. Na afronding van Breaking Bad besloten de makers van die serie ook over hem een serie te maken. Simpel samengevat gaat Better Call Saul over twee advocaten, McGill en zijn geliefde Kim Wexler, die nogal onorthodoxe manieren hebben om hun cliënten bij te staan. Ze raken daarbij steeds verder betrokken bij de georganiseerde misdaad. McGill is in feite consigliere van een drugsbende. Een tweede verhaallijn gaat over Mike Ehrmantraut, een politieman die over de scheef is gegaan, een nieuw leven probeert op te bouwen maar eveneens verstrikt raakt in het criminele milieu.
Er was vorig jaar veel te doen over The Dig, een film waarin de opgraving van Sutton Hoo een rol speelt. Het graf van de vroeg-zevende-eeuwse Angelsaksische vorst Raedwald geldt als een van de grote archeologische ontdekkingen van de vorige eeuw. De bijzetting zou te vergelijken zijn met die van andere heersers uit de Late Oudheid, zoals Childeric in Doornik en het grafveld bij het Zweedse Vendel, ware het niet dat ze alles in omvang overtreft: Raedwald is begraven in een schip van een slordige zevenentwintig meter lang. Het is begrijpelijk dat de opgravers die er in 1938 en 1939 werkten, lang overwogen dat het een Vikinggraf was.
Maar het was dus ouder. Dit schip documenteerde de wereld van de Angelen, van de Saksen, van de kerstening en van de Beowulf. Wellicht herinnert u zich uit 2005/2006 de expositie “Professor Van Giffen en het geheim van de wierden” in het Groninger Museum. In The Dig vat een medewerker van het British Museum, Charles Phillips, het belang van de ontdekking mooi samen: “The Dark Ages are not dark anymore.” En ook: “The Anglo-Saxons did have a civilization.”
Ik schreef al: voor een stukje over Hatra geldt als genreconventie dat het incompleet is als niet ergens staat vermeld dat het begin van de beroemde horrorfilm The Exorcist hier is opgenomen. Hier ziet u dat begin…
… en hieronder gaat het verder met de aankomst van Max von Sydow. En het wordt meteen spooky met vechtende honden en een beeld van de Assyrische demon Pazuzu. Dat heeft nooit echt in Hatra gestaan, al vind ik de Nergal die er wel vereerd is geweest ook knap eng.
Bij een tragedie zien we op het podium een afgeronde reeks serieuze handelingen met een zekere lengte, waarbij elegante taal wordt benut die functioneel is toegesneden op de delen van het stuk en de handelingen niet worden beschreven maar uitgevoerd, met als doel door middel medelijden en angst van die emoties te zuiveren. Tot zover is de definitie – meer een opsomming van kenmerken – redelijk duidelijk, maar de vraag is wie er wordt gezuiverd.
Of misschien was dat de vraag en is er inmiddels een antwoord dat ik niet ken. Het was eind jaren tachtig, toen ik bij de vorige week overleden professor Schenkeveld een literatuurtentamen deed over alle stukken van Aischylos, Sofokles, Euripides en Ezechiël, wel een kwestie. Had die zuivering, de katharsis, betrekking op een personage dat tot inzicht kwam of op het publiek?
Voor mij is de grote makke van de Nederlandse literatuur het grote aandeel autobiografische romans over jeugdjaren verpest door religie. Ik hoef geen tientallen romans te lezen om te begrijpen dat voor een naar vrijheid en ontplooiing hunkerende geest het een hel is op te groeien in een klein, benauwd dorp of stadje met een heersende streng-christelijke of anderszinse moraal. Noch heb ik behoefte aan de vruchten van therapeutisch-van-je-afschrijven. Eén Anton-Wachter-roman vond en vind ik ruimschoots voldoende.
Bovendien is de ultieme semi-autobiografische roman al lang geleden geschreven: De Avonden. Dat geldt dus ook voor vele opvolgers van dat boek. En daarom was De vierde man voor mij een aangename verrassing. Dat boek ging over de auteur en toch weer niet.
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.