Tag: Apollonius van Tyana

Een heidense Sinterklaas

On door Jona LenderinginChristendom, Geschiedenis, Jodendom, Oudheid, post-atheïsme, Religie3 reacties
Masaccio, Sint-Nikolaas (Gemäldegalerie, Berlijn)

Een triest verhaal van lang geleden: een man verliest zijn vrouw, heeft enkele financiële tegenslagen, kan zijn drie dochters geen bruidsschat meegeven, ja, moet de meisjes zelfs naar het bordeel sturen. Geheel onverwacht – hoewel: in een sprookje verwacht je zoiets – duikt er een wijze weldoener op die de bruidsschat regelt, ervoor zorgt dat de meisjes nette echtgenoten vinden en zo bewerkstelligt dat men verder nog lang & gelukkig leeft.

Misschien herkende u het verhaal. Het is inderdaad een van de legenden over Sint-Nikolaas. Hij wordt – behalve als kindervriend en patroon der zeevarenden – vereerd als beschermer van prostituees. Ik heb het altijd een poëtisch toeval gevonden dat op een steenworp van de Amsterdamse Wallen niet minder dan drie Sint-Nikolaaskerken zijn (1, 2, 3). Vroeger werd Nikolaas ook aangeroepen door vrouwen die geen man konden vinden: het schijnt dat ons “goedheiligman” een verbastering is van “goedhuwelijksman”.

Lees verder “Een heidense Sinterklaas” →

Apollonios van Tyana (slot)

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Literatuur, Oudheid, Religie1 reactie
De drie wijzen uit het oosten bij koning Herodes. Byzantijns mozaïek uit de Chora-kerk in Istanbul.

[Dit is het laatste van mijn stukjes over de antieke charismatische wijze Apollonios van Tyana, die ik presenteer ter gelegenheid van de verschijning van de door mijn vriendin Simone Mooij gemaakte vertaling van Filostratos’ Leven van Apollonios. Het eerste stukje is hier.]

We hebben in de vorige stukjes gezien dat Apollonios een pythagorese filosoof was die boeken schreef over astrologie en offers. Hij werd beschouwd als magiër: mensen geloofden dat hij de toekomst kon voorspellen en zieken kon genezen. Ik vertelde in mijn vorige stukje dat dit soort “goddelijke mannen” een normaal personage waren in de antieke wereld.

Lees verder “Apollonios van Tyana (slot)” →

Apollonios van Tyana (11)

On door Jona LenderinginChristendom, Geschiedenis, Jodendom, Klassieken, Oudheid, Religie4 reacties
Glykon (Museum van Anatolische Beschavingen, Ankara)

[Dit is het elfde van twaalf stukjes over de antieke charismatische wijze Apollonios van Tyana, die ik presenteer ter gelegenheid van de verschijning van de door mijn vriendin Simone Mooij gemaakte vertaling van Filostratos’ Leven van Apollonios. Het eerste stukje is hier.]

Apollonios van Tyana was niet de enige charismatische wonderdoener-filosoof uit de Oudheid. Onze bronnen vermelden verschillende “goddelijke mannen” – mensen die een speciale band met het hogere zeiden te hebben, nieuwe cultuspraktijken introduceerden en niet zelden in conflict kwamen met meer conservatieve gelovigen. Zo was er Alexander, die de cultus voor de slangengod Glykon introduceerde en een buitengewoon succesvol orakel begon. Dat Lucianus Alexander typeerde als “leugenprofeet” bewijst dat de nieuwe profeet al te veel gevestigde belangen schaadde.

Lees verder “Apollonios van Tyana (11)” →

Apollonios van Tyana (10)

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Literatuur, Oudheid, Religie
Pythagoras (Capitolijnse Musea, Rome) (Als u er Bin Laden in wil herkennen, mag dat ook)

[Dit is het tiende van twaalf stukjes over de antieke charismatische wijze Apollonios van Tyana, die ik presenteer ter gelegenheid van de verschijning van de door mijn vriendin Simone Mooij gemaakte vertaling van Filostratos’ Leven van Apollonios. Het eerste stukje is hier.]

Ik somde gisteren op wie Apollonios, als we de authenticiteitscriteria toepassen, zou zijn geweest. Hij

leefde in de tweede helft van de eerste eeuw, presenteerde zich als magiër en pythagorese filosoof. Hij wilde de culten hervormen en schreef boeken over astrologie, offers en pythagorisme. Hij reisde naar India. Mensen geloofden dat hij de toekomst kende en zieken kon genezen.

Een paar problemen blijven zo onopgelost. In de eerste plaats: het Leven van Apollonios bevat enkele korte – eerlijk gezegd: platvloerse – dialogen en een apologie. Beide dienen om de wijze van Tyana te presenteren als een soort Sokrates. De apologie is zeker een compositie van Filostratos, maar van de dialoogjes valt te overwegen of het bewerkingen zijn van materiaal dat hij aantrof in zijn tradities. Ik heb geen methode om dat te bepalen, en dat is jammer, want ik zou graag willen weten of Apollonios zichzelf of Filostratos zijn stof modelleerde op Sokrates. De gedachte dat een leerling van Apollonios de stof zo kan hebben bewerkt, verdient eveneens overweging.

Lees verder “Apollonios van Tyana (10)” →

Apollonios van Tyana (9)

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Literatuur, Oudheid, Religie2 reacties
Boekomslag

https://www.livius.org/sources/content/cassius-dio/

[Dit is het negende van twaalf stukjes over de antieke charismatische wijze Apollonios van Tyana, die ik presenteer ter gelegenheid van de verschijning van de door mijn vriendin Simone Mooij gemaakte vertaling van Filostratos’ Leven van Apollonios. Het eerste stukje is hier.]

In het vorige stukje introduceerde ik vier criteria om te bepalen wie de “echte” Apollonios is geweest. Dit keer laat ik die los op de bronnen en dat levert een stukje op dat – ik erken het – eerder een opsomming is dan een verhaaltje. In volgorde van afnemende waarschijnlijkheid:

1. Apollonios leefde in de tweede helft van de eerste eeuw

  • Onafhankelijke bevestiging: Lucianus noemt een leerling van Apollonios in de eerste helft van de tweede eeuw.
  • Vijfvoudige attestatie: Moiragenes, Brieven (vooral Brief 58, dateerbaar in 82/83), Damis, Anastasius Sinaitica, vermelding door een zekere Domninus.
  • Consistentie: Apollonios wordt vermeld als tijdgenoot van Eufrates en Domitianus.

Lees verder “Apollonios van Tyana (9)” →