Tag: Curtius Rufus

Sisygambis, Barsine, Antigone

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Levant, Macedonië, Perzië4 reacties
Portret van een koningin of prinses uit Persepolis. Omdat dit de enige Achaimenidische afbeelding is van een vrouw, is ook wel aangenomen dat het een baardloze prins voorstelt (Nationaal Museum, Teheran).

[Laatste deel van een achttiendelige reeks over de slag bij Issos (6 november 333 v.Chr.), waarin de Macedonische koning Alexander de Grote zijn Perzische collega Darius III versloeg. Dat was het begin van het einde van het Achaimenidische Rijk. Het eerste deel was hier.]

Koningin Stateira was niet de enige vrouw die na de slag bij Issos in Alexanders handen viel. In haar gezelschap bevond zich Darius’ moeder Sisygambis, met wie Alexander het opvallend goed kon vinden. Culturele misverstanden waren echter onvermijdelijk, zoals Curtius Rufus aangeeft:

Het gebeurde eens dat Alexander uit Macedonië als geschenk Macedonische gewaden en veel purper kreeg toegezonden, met de vrouwen die het vervaardigd hadden. Hij beval die aan Sisygambis te geven – want hij vereerde haar met het plichtsgevoel van een zoon – en liet haar zeggen dat als de kleding naar haar zin was, ze haar kleindochters moest leren ze te maken, en dat hij vrouwen meegaf die het hun konden leren. Bij het horen van deze boodschap sprongen Sisygambis de tranen in de ogen, want ze was woedend om dit geschenk. (Geschiedenis van Alexander 5.2.18-19; vert. Daan Stoffelsen)

Lees verder “Sisygambis, Barsine, Antigone” →

Nieuwe plannen

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Levant, Macedonië, Oude Griekenland, Perzië5 reacties
Faravahar, het zichtbare aspect van Ahuramazda (Persepolis)

[Voorlaatste deel van een achttiendelige reeks over de slag bij Issos (6 november 333 v.Chr.), waarin de Macedonische koning Alexander de Grote de Perzische heerser Darius III versloeg en de ondergang van het Achaimenidische Rijk inluidde. Het eerste deel was hier.]

Het veld van eer stonk naar uitwerpselen. Doden beheersen hun sluitspier immers niet. Toen de zon de volgende ochtend opkwam lagen de oevers van de Pinaros vol gesneuvelden, een enkele stuiptrekkende stervende, en hier en daar nog wat kermende gewonden, prooi voor honden en vogels. De Macedoniërs zagen eindeloos veel lichamen en het is niet vreemd dat sommige bronnen schrijven dat er wel honderdduizend Perzen waren gesneuveld. Terwijl soldaten probeerden enkele loslopende paarden te vangen en de verstijfde lijken ontdeden van harnassen, wapens en kostbaarheden, bekeek Alexander de strijdwagen van Darius, waarin deze de middag ervoor zijn mantel en boog had moeten achterlaten:

De wagen was aan weerszijden versierd met beelden van goden, vervaardigd uit goud en zilver. Schitterende edelstenen verfraaiden het juk daartussen, en twee gouden beelden van voorouders, elk een el lang, staken erboven uit, de een van Nabu, de ander van Marduk. Daartussen hadden ze een afbeelding van een gouden adelaar met gestrekte vleugels geplaatst. (Curtius Rufus, Geschiedenis van Alexander 3.3.16; vert. Daan Stoffelsen)

Lees verder “Nieuwe plannen” →

Na de slag bij Issos (1)

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Levant, Macedonië, Perzië
Perzische luxe: een gouden schaal (Reza Abbasi-museum, Teheran)

[Vijftiende deel van een achttiendelige reeks over de slag bij Issos (6 november 333 v.Chr.), waarin de Macedonische koning Alexander de Grote de Perzische heerser Darius III versloeg en de ondergang van het Achaimenidische Rijk inluidde. Het eerste deel was hier.]

Als de Perzische koning ten strijde trok, werd hij vergezeld door een aanzienlijk deel van zijn hofhouding. Een leger van vele tienduizenden vergt immers een uitgebreid logistiek apparaat. Omdat Darius persoonlijk had deelgenomen aan de strijd was hij tijdens de slag niet in zijn hoofdkwartier aanwezig geweest, maar zijn bedienden hadden het wel ingericht en het stond klaar om te worden geplunderd.

Plundering

De Macedonische soldaten hadden gemengde gevoelens – de opluchting en somberte die volgen op intense angst en inspanning – en reageerden zich af in het Perzische kamp. Niet alleen konden de mannen, die al uren niet hadden gegeten, er een maaltijd bemachtigen, maar de spreekwoordelijke luxe van het Perzische hof vormde tevens een mooie aanvulling op hun soldij. Darius’ paviljoen was de privé-buit van de koning van Macedonië en bleef voor hem gespaard, maar volgens Curtius Rufus kenden de Macedoniërs verder weinig scrupules:

Lees verder “Na de slag bij Issos (1)” →

De slag bij Issos (7)

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Levant, Macedonië, Oude Griekenland, Perzië
Alexandersarcofaag, detail: een natuurgetrouw weergegeven Pers in gevecht met een Macedoniër in heroïsche naaktheid.

[Het is vandaag 2334 jaar geleden dat de Macedonische koning Alexander de Grote de Perzische heerser Darius III versloeg in de slag bij Issos. Het gevecht luidde de ondergang in van het Achaimenidische Rijk. Het eerste deel van deze reeks was hier.]

Hoewel de Macedonische troepen overal succes hadden, zette de cavalerie de achtervolging nog niet in. In plaats daarvan zwenkte ze landinwaarts om de onbeschermde rechterflank van de Griekse huurlingen aan te vallen. Dezen moesten zich nu teweerstellen tegen de cavalerie van beide Macedonische vleugels en de falanx. De slachting ging door tot na zonsondergang en niemand overleefde het, behalve een groep die in het donker door de Macedonische falanx wist te breken en de zuidelijke oever van de rivier bereikte. Curtius Rufus schrijft:

Toen hij bericht had ontvangen over de succesvolle aanval [op de linkervleugel], zette Alexander, die het nog niet had gewaagd de Perzen te achtervolgen, nu hij op beide flanken de overwinnaar was, de vluchtelingen na. Niet meer dan duizend ruiters vergezelden hem, terwijl een enorme menigte vijanden zich terugtrok. Maar wie telt nog troepentallen na de zege of tijdens de vlucht? En dus werden de Perzen als vee opgedreven door slechts een handvol manschappen. (Geschiedenis van Alexander 3.11.16-17; vert. Daan Stoffelsen)

Lees verder “De slag bij Issos (7)” →

De slag bij Issos (4)

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Levant, Macedonië, Oude Griekenland, Perzië1 reactie
Alexander de Grote (Fondation Gandur pour l’art, Genève)

[Het is vandaag 2334 jaar geleden dat de Macedonische koning Alexander de Grote de Perzische heerser Darius III versloeg in de slag bij Issos. Het gevecht luidde de ondergang in van het Achaimenidische Rijk. Het eerste deel van deze reeks was hier.]

De cohesie van de Macedonische slagorde was al verloren gegaan tijdens de oversteek van het riviertje en daarna had de regen van speren uit de Griekse achterhoede de gelederen verder verstoord. Darius’ huurlingen drongen door de zo ontstane gaten de Macedonische falanx binnen en vielen met hun zwaarden de vijand in de flank aan. Zelf waren ze beschermd door grote ronde schilden, terwijl hun tegenstanders slechts een klein schild hadden en de handen niet konden vrijmaken omdat ze dan hun lans zouden moeten laten vallen. Bovendien was de Griekse falanx dieper dan de Macedonische en bezat daardoor meer kracht. De Griekse infanterie was dicht bij de zege.

Het ruitergevecht op het strand

Ook op de Perzische rechtervleugel leek de overwinning compleet. Alexanders cavalerie, die bestond uit ruiters van de Griekse bondgenoten en de Thessalische cavalerie, was bij het strand de ondiepe monding van het riviertje overgestoken maar op de noordelijke oever tegengehouden door de veel talrijkere Perzische cavalerie, die werd gecommandeerd door Darius’ vizier Nabarzanes.

Lees verder “De slag bij Issos (4)” →

De slag bij Issos (3)

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Levant, Macedonië, Oude Griekenland, Perzië
De Pinaros

[Het is vandaag 2334 jaar geleden dat de Macedonische koning Alexander de Grote de Perzische heerser Darius III versloeg in de slag bij Issos. Het gevecht luidde de ondergang in van het Achaimenidische Rijk. Het eerste deel van deze reeks was hier.]

De derde fase van de slag bij Issos duurde korter dan de lezer nodig heeft om de beschrijving ervan tot zich te nemen. Toen de Macedonische soldaten hun tegenstanders tot op tweehonderdvijftig meter waren genaderd, kwamen ze binnen het bereik van de boogschutters.

De beschieting

Het is moeilijk van zo’n afstand doelgericht te schieten, maar de Perzische schutters wisten wat ze deden. Met hun pijlen voor zich in de grond gestoken stonden ze in een open opstelling die het mogelijk maakte dat behalve de eerste rij ook de tweede de tegenstander kon zien en inschatten hoe ver deze verwijderd was. De pijlen werden vervolgens schuin omhoog afgeschoten en de routiniers in de voorste rijen wisten precies hoe ze moesten richten om de projectielen te laten inslaan op de plaats waar de Macedoniërs liepen, terwijl de mannen op de achterste rijen hun pijlen onder dezelfde hoek afschoten.

Lees verder “De slag bij Issos (3)” →

Op weg naar Issos (2)

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Levant, Macedonië, Oude Griekenland, Perzië1 reactie
De Zuil van Yunus, achter de moskee. Helemaal achteraan is de haven van Iskenderun.

[Het is vandaag 2334 jaar geleden dat de Macedonische koning Alexander de Grote de Perzische heerser Darius III versloeg in de slag bij Issos. Het gevecht luidde de ondergang in van het Achaimenidische Rijk. Het eerste deel van deze reeks was hier.]

Het Perzische leger marcheerde, zoals we gisteren zagen, ten oosten van de bergen naar het noorden. Via een noordelijke pas bereikte dit leger de Middellandse Zee. Tegelijkertijd trok Alexander over de kustweg ten westen van de bergen naar het zuiden – niet het enige voorbeeld uit de krijgsgeschiedenis van twee legers die elkaar mislopen. Dit landkaartje verduidelijkt de situatie.

Contact

Eenmaal aangekomen bij de zee ontdekte Darius dat het leger van Alexander, waarvan hij tot dan toe had gedacht dat het ten westen van Tarsos actief was, zich inmiddels in het zuiden had verenigd met dat van Parmenion. De Perzische koning begreep dat hij zou moeten vechten op voor de Perzen ongunstig terrein. Darius’ leger begon zijn opmars met de herovering van het havenstadje Issos, waar hij de Macedonische achterblijvers liet doden. Velen waren ziek of gewond, maar de Perzen konden het zich niet permitteren een vijandelijk leger, hoe zwak ook, in de rug te hebben.

Lees verder “Op weg naar Issos (2)” →

De manoeuvres van Darius III

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Levant, Macedonië, Oude Griekenland, Perzië
De manschappen van Darius III zullen wel in gevechtstenue zijn geweest en niet, zoals deze soldaten, in uitgaanstenue (Louvre, Parijs)

[Vijfde deel van een achttiendelige reeks over de slag bij Issos (6 november 333 v.Chr.), waarin de Macedonische koning Alexander de Grote de Perzische heerser Darius III versloeg en de ondergang van het Achaimenidische Rijk inluidde. Het eerste deel was hier.]

Zoals we gisteren zagen, was Alexander in het westelijk deel van Cilicië, terwijl Parmenion in het oosten was. Ondertussen probeerden de Perzische koning Darius III en zijn admiraal Farnabazos het Macedonische gevaar te neutraliseren met een dubbele aanval. Darius zou met een grote strijdmacht het leger van Alexander en Parmenion aanvallen en de Farnabazos zou in de Egeïsche Zee Alexanders terugtocht afsnijden.

Het Egeïsche krijgstoneel

De Perzische vloot had Chios en Lesbos al bezet. De logische vervolgstap was Tenedos, een eiland bij de ingang van de Hellespont. Hiervandaan vielen de aanvoerlijnen van het leger van Alexander af te snijden. Ironisch genoeg was het Farnabazos’ succes dat hem belette dit krijgsdoel te bereiken. Bijna alle Griekse eilanden in de Egeïsche Zee waren namelijk tegen de Macedoniërs in opstand gekomen. Het was daarom belangrijk dat de Perzen lieten merken hen te steunen. Daarom moest Farnabazos een eskader naar het zuiden sturen dat erop toezag dat de pro-Perzische partij overal de macht overnam. Farnabazos zelf ging naar Karië en Lycië (in het zuidwesten van het huidige Turkije) om andere steden te steunen in hun strijd tegen Macedonië: Kaunos, Telmessos en Halikarnassos.

Lees verder “De manoeuvres van Darius III” →

De ziekte van Alexander de Grote

On door Jona LenderinginAnatolië, Geschiedenis, Klassieken, Macedonië5 reacties
Ruig Cilicië

[Vierde deel van een achttiendelige reeks over de slag bij Issos (6 november 333 v.Chr.), waarin de Macedonische koning Alexander de Grote de Perzische heerser Darius III versloeg en de ondergang van het Achaimenidische Rijk inluidde. Het eerste deel was hier.]

Alexander bleef in Tarsos. Met zomertemperaturen boven de 45° in de schaduw is dit de heetste stad van Turkije, en hoewel het in september niet meer zó heet is, had Alexander behoefte aan een verkwikkende duik in de Kydnos. Alexanders biograaf Curtius Rufus vertelt het volgende:

Hij trok zijn kleren uit en daalde in het zicht van zijn leger in de rivier af, denkend dat het verstandig was als hij zou tonen tevreden te zijn met een sobere en simpele lichaamsverzorging. Hij was nog maar amper het water in gegaan of zijn ledematen begonnen met een plotselinge rilling te verstijven. Hij werd bleek en bijna zijn hele lichaam verloor levenswarmte. (Geschiedenis van Alexander5.2-3; vert. Daan Stoffelsen)

Lees verder “De ziekte van Alexander de Grote” →

Alexander in Cilicië

On door Jona LenderinginAnatolië, Geschiedenis, Klassieken, Macedonië, Oude Griekenland, Perzië2 reacties
De Kydnos, waarlangs Alexanders mannen oprukten naar Tarsos

[Derde deel van een achttiendelige reeks over de slag bij Issos (6 november 333 v.Chr.), waarin de Macedonische koning Alexander de Grote de Perzische heerser Darius III versloeg en de ondergang van het Achaimenidische Rijk inluidde. Het eerste deel was hier.]

Alexander beschouwde de simpele inname van de Cilicische Poort, waarover ik gisteren blogde, later als een van de grootste meevallers uit zijn carrière. De verklaring was echter eenvoudig: de Perzen hadden de bergpas ontruimd. Aan de andere kant van het Taurusgebergte was de satraap (onderkoning) van Cilicië een val voor hem aan het opzetten. Alexanders biograaf Curtius Rufus schrijft:

De satraap verwoestte Cilicië te vuur en te zwaard om het voor de vijand tot een woestenij te maken. Hij vernietigde alles wat bruikbaar was om het gebied dat hij niet kon verdedigen onvruchtbaar en kaal achter te laten. (Geschiedenis van Alexander 4.3; vert. Daan Stoffelsen)

Lees verder “Alexander in Cilicië” →