Tag: Japan

Japan

Geliefd boek: Kenko

On door Huibert SchijfinGeschiedenis, Literatuur1 reactie

Sei Shonagons Hoofdkussenboek, waaraan in de rubriek “geliefde boeken” drie jaar geleden aandacht is besteed, is door de Belgische vertaler Jos Vos meesterlijk vertaald en becommentarieerd. De auteur leefde tussen ongeveer 966 en 1017 en was tussen ongeveer 993 en 1000 in dienst van de Japanse keizerin Teishi. Het hoofdkussenboek biedt geen doorlopend verhaal. Het zijn losse invallen en observaties, vaak in de vorm van lijstjes, over wat Sei Shonagon zoal bezighield aan het hof: rituelen, spelletjes, feestdagen, gedichtjes en minnaars. Het is verbluffend hoe goed we sommige van haar opmerkingen van duizend jaar geleden nog kunnen herkennen.

Toen in 2020 Kenko. De kunst van het nietsdoen verscheen, eveneens vertaald door Jos Vos, en als tekst duidelijk geïnspireerd door Het hoofdkussenboek, heb ik het meteen gelezen. Het boek bestaat eveneens uit bespiegelingen en observaties. Yoshida Kenko (1284-1350) was aanvankelijk verbonden aan het keizerlijke hof, trok zich na de dood van zijn keizer in 1303 terug en werd in 1313 monnik. Dat geeft hem bij zijn teksten een ruimere blik op de wereld dan de schrijfster van Het hoofdkussenboek. Volgens de vertaler heeft Kenko grote invloed op de Japanse literatuur gehad. Kenko is goed thuis in de Chinese klassieken. Destijds niet ongewoon, maar het behoeft toelichting en die geeft de vertaler ook.

Lees verder “Geliefd boek: Kenko” →

Geliefd boek: Het hoofdkussenboek

On door Huibert SchijfinLiteratuur5 reacties

Jarenlang bezat ik een Engelse vertaling van de Japanse klassieker The Pillow Book waaruit ik regelmatig stukjes las, maar die Britse pocket viel langzamerhand uit elkaar. Toen in 2018 een Nederlandse vertaling verscheen, heb ik die meteen gekocht: Sei Shonagon, Het hoofdkussenboek. Over de nauwkeurigheid van de vertaling kan ik niet beoordelen, maar het Nederlands leest erg prettig. Uit een vergelijking met de Engelse vertaling blijkt dat de Belgische vertaler Jos Vos (1960) in voetnoten vaak een betere uitleg geeft bij passages. Daarvoor had hij jaren besteed aan de integrale vertaling van een ander klassiek Japans meesterwerk Het verhaal van Genji uit dezelfde periode en geschreven door de schrijfster Murasaki Shikibu.

Sei Shonagon leefde ongeveer tussen 966 en 1017. Ze was de dochter van een provinciegouverneur, een niet erg hoge ambtelijke rang. Ze was in dienst van keizerin Teishi tussen ongeveer 993 en 1000. De vertaler merkt op dat Het Hoofdkussenboek getuigt van een hoogst elegante levensstijl maar dat de houten gebouwen bijna ‘spartaans’ waren en in de winter verschrikkelijk koud. Bovendien was het overheersende dieet zo karig dat zelfs de adel last had van ondervoeding. Geen wonder dat Het Hoofdkussenboek (…) niet een lijstje bevat van ‘dingen die lekker zijn om te eten’, merkt de vertaler op.

Lees verder “Geliefd boek: Het hoofdkussenboek” →

De herinneringen van Zjoekov: Khalkhin Gol

On door Jona LenderinginGeschiedenis36 reacties
Zjoekov ten tijde van de slag bij Khalkhin Gol (1939)

Een paar maanden geleden ben ik begonnen in de mémoires van de Sovjet-maarschalk Georgi Zjoekov, de man die in 1945 Berlijn innam en die enkele jaren later als minister van defensie verantwoordelijk was voor het neerslaan van de Hongaarse Opstand. Ik heb over mijn eerste indrukken van de meer dan duizend pagina’s tellende Herinneringen en overwegingen (1969) al eens eerder geblogd. Het is soms taaie kost en daarom vorder ik maar langzaam. Inmiddels heb ik echter toch het jaar 1939 bereikt.

Het meest intrigerende van Zjoekovs herinneringen is misschien wel de enorme trots die hij voelt op wat de Sovjet-Unie in de twintig jaar na de Revolurie heeft bereikt. Dat leidt tot dat typische volksdemocratische proza waarin de lof wordt gezongen van de industrialisering en vernieuwing van het leger: glorieuze overwinningen die werden bereikt door het eerste en tweede vijfjarenplan zoals vastgesteld door het Centrale Comité van de Communistische Partij van de Unie van Socialistische Sovjetrepublieken, die de grootheid bewezen van de ideeën van de Oktoberrevolutie alsmede de juistheid van de leer van K. Marx en V.I. Lenin. Een en ander uiteraard onderbouwd met de productiecijfers die dit proza zo wonderlijk maken.

Lees verder “De herinneringen van Zjoekov: Khalkhin Gol” →

Factcheck: Romeinen in Japan?

On door Jona LenderinginFactcheck, Geesteswetenschappen, Geschiedenis, Romeinse Keizerrijk7 reacties
Romeinse munten, gevonden in Japan (Uruma City Education Board)
Romeinse munten, gevonden in Japan (Uruma City Education Board)

Okinawa is een Japans eiland maar het is misschien wat misleidend het zo te noemen. Daarmee bedoel ik dat het eigenlijke Japan bestaat uit twee heel grote eilanden en twee reeksen kleine eilandjes, waarvan de een in noordoostelijke richting loopt naar Siberië en de ander in zuidwestelijke richting naar Taiwan. In die tweede reeks, de Ryukyu-eilanden, ligt Okinawa halverwege (landkaart).

Onlangs zijn daar Romeinse munten gevonden, daterend uit de vierde eeuw. Uiteraard gehypet als “Romeinen in Japan”, hoewel het dus eigenlijk meer “Romeinen richting Japan” zou moeten zijn. Of nog beter: “Romeinse handelsartikelen richting Japan”. Zouden de munten zijn aangeboden in de antiquiteitenhandel, ze zouden zijn genegeerd. Deze vondst kán immers eigenlijk niet zijn gedaan. De munten zijn echter opgegraven in wat “gecontroleerde omstandigheden” heet: in een professionele, wetenschappelijke opgraving. Hoe komen die munten daar?

Lees verder “Factcheck: Romeinen in Japan?” →

Ex oriente nox

On door Jona LenderinginGeesteswetenschappen, Verbijstering, Wetenschapscommunicatie16 reacties

 

Ideeënarmoede

Het licht komt uit het oosten, zegt men, maar de duisternis zet er ook wat vroeger in. Zesentwintig van de zestig Japanse universiteiten hebben aangekondigd dat ze sterk zullen bezuinigen op hun faculteiten geestes- en sociale wetenschappen, of deze helemaal zullen opheffen. Tot de universiteiten die geen gehoor zullen geven aan de oproep van het ministerie om wat nuttigers te gaan doen, behoren die in Tokyo en Kyoto. Ik vrees echter dat zij het avondrood vormen in het land van de ondergaande zon.

Ik vrees verder dat Nederland het voorbeeld gaat volgen en dat het ook in andere landen minder wordt. Overal op deze wereld hebben de geesteswetenschappen immers álles gedaan om hun belang te verbergen. Voor het goede begrip: de overdracht van informatie is een van de drie door de wetgever aan de universiteiten opgedragen taken. (De andere zijn onderwijs en onderzoek.) Hier zijn enkele voorbeelden van de wijze waarop de geesteswetenschappers hun licht onder de korenmaat houden, ontleend aan mijn vakgebied, de oudheidkunde:

Lees verder “Ex oriente nox” →

Hypochonder met faalangst

On door Jona LenderinginCultuur, Literatuur

Niemand eet een doos bonbons in een keer leeg. Je neemt er slechts af en toe een om er zo lang mogelijk van te genieten. Zo heb ik ook Detlev van Heests De verzopen katten en de Hollander gelezen: nooit verbleef ik langer dan een pagina of vijf per dag in de Tokyose Nieuwloofwijk, waar de roman zich afspeelt. Zo heb ik bijna een half jaar kunnen genieten van een van de geslaagdste romans van de afgelopen jaren.

Van Heests boek lijkt wel speciaal geschreven om beetje bij beetje te lezen. Via een reeks prachtige snapshots maakt de lezer kennis met de buurtgenoten van de hoofdpersoon: een dementerende dame bijvoorbeeld, een evangeliste, een oplichter, een man met een oorlogsverleden. Stuk voor stuk zijn het mooie ronde karakters waar je als lezer niet anders dan sympathie voor kunt voelen. Wie het boek uit heeft, heeft het idee vrienden te hebben gemaakt.

Lees verder “Hypochonder met faalangst” →