Tag: Jemen

Alchaudonios de Arabier

On door Jona LenderinginArabië, Geesteswetenschappen, Geschiedenis, Romeinse Republiek11 reacties
Een muilezel in Kyrene. Het dier wilde met me spelen. Ik overleefde de aanval.

Over de voor-islamitische Arabieren is de laatste jaren veel meer bekend geworden. Eén reden is de publicatie van tienduizenden inscripties op het Arabische Schiereiland. Wim Raven schreef er eerder over:

In de handen van specialisten zijn al die inscripties goud waard. Hele nieuwe talen worden er ontdekt (bijv. Safaïtisch), reeds bekende talen worden bekender, de ontwikkeling van diverse alfabetten is te volgen, handelsroutes en de verbreiding van stammen en staatjes over het schiereiland worden zichtbaar. Het is niet overdreven te zeggen dat de oude geschiedenis van Arabië door die inscripties geheel moet worden herschreven, inclusief het ontstaan van de islam.

Waanzinnig leuk natuurlijk maar vooral: de nieuwe kennis blijkt op allerlei onverwachte punten van pas te komen. Neem mijn reeks “Wat deed Julius Caesar vandaag 2069 jaar geleden?”

Lees verder “Alchaudonios de Arabier” →

Alexander de Grote: de laatste jaren

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Hellenisme, Klassieken, Macedonië, Oude Griekenland, Perzië
Alexander als wereldheerser (Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, Brussel)

[Dit is het laatste van vier stukjes over Alexander de Grote. Het eerste vindt u hier en een poging de veroveringstocht te contextualiseren vindt u daar.]

Zoals we zagen in het vorige stukje was Alexander gedwongen terug te keren. Zijn soldaten wilden niet verder. En dus begon de terugreis. Met een grote vloot voeren de Macedoniërs naar het zuiden. Alexander gebruikte zijn normale strategie, waarbij hij eerst vluchtelingen en niet-strijders aanviel, om zo de soldaten te terroriseren. Vooral de Malliërs, die hun naam gaven aan het moderne Multan, kregen het zwaar te verduren. Alexander raakte zwaar gewond, maar herstelde en trok verder naar het zuiden, tot hij de Indische Oceaan bereikte.

Lees verder “Alexander de Grote: de laatste jaren” →

Qassem Soleimani en de oorlogen van Iran

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Midden-Oosten, Politiek5 reacties

Arash Azizi’s boek The Shadow Commander heet een biografie te zijn van Qassem Soleimani, de in januari 2020 door een Amerikaanse drone gedode commandant van de Iraanse Quds-brigade. Het is echter geen biografie. Hoewel we wel iets horen over zijn jeugd in Kerman en vernemen dat hij, anders dan valt te lezen in ’s mans officiële biografie, geen zwarte band haalde in karate, is het boek arm aan persoonlijke details. Pas op een van de laatste pagina’s verneemt de lezer dat Soleimani getrouwd was, een dochter had en woonde in een van de noordelijke wijken van Teheran. Het boek gaat in feite over Irans buitenlandse politiek.

Buitenlands interventies

Simpel gezegd: de islamitische republiek heeft bovengemiddeld veel invloed in Libanon (via Hezbollah), Syrië (waar het Assad in het zadel houdt), Iraq (waar het diverse milities steunt) en Jemen (waar het een Stellvertreterkrieg voert met Saoedi-Arabië). De raketten die Hamas afschiet op Israël zijn van Iraans ontwerp. Bij dit alles was Soleimani een sleutelfiguur. Hij en niet Assad overtuigde Poetin te interveniëren in Syrië. Hij was het die opdracht gaf tot de moord op oud-president Saleh van Jemen. En hij lijkt Assad te hebben gesuggereerd vatbommen te gebruiken tegen zijn eigen burgers.

Lees verder “Qassem Soleimani en de oorlogen van Iran” →

Geliefd boek: Leeres Viertel

On door Hans OverduininLiteratuur, Midden-Oosten10 reacties

Enigszins in het verlengde van de blog van 18 december j.l. van Huibert Schijf over het boek The Marsh Arabs van Sir Wilfred Thesiger, waarin Schijf ook diens boek Arabian Sands (1959) noemt waarin Thesiger zijn reizen in de Rub’ al-Khali woestijn in het zuiden van Saoedi-Arabië in de jaren 1940 beschrijft, hierbij een verhaal over één van mijn favoriete boeken, de roman Leeres Viertel/Rub’ al-Khali (1996) van de Duitser Michael Roes (geb. 1960).

Ik ga in deze blog uit van de Nederlandse vertaling van Nelleke van Maaren uit 2001 (uitgave Arbeiderspers), om de simpele reden dat dit het exemplaar is dat in mijn boekenkast staat. Ik trof het kort na verschijning aan in een plaatselijke boekhandel en schafte het aan puur op basis van de informatie op de flaptekst. Ik werd na lezing niet teleurgesteld. Duitstalige boeken waren in die tijd alleen bij de grote boekhandels in de grotere steden verkrijgbaar en ik bestelde mijn Duitse boeken in de regel bij Die Weisse Rose in Amsterdam, zoals ik mijn Griekse boeken bestelde bij Het Griekse Eiland in diezelfde stad. Beide zijn inmiddels ter ziele en hun plaats is digitaal ingenomen door ‘de winkel van ons allemaal’. Ik was hoe dan ook tevreden met mijn fraai gebonden Nederlandstalige exemplaar van 746 pagina’s, inclusief aanhangsels. Voor zover ik weet zijn zowel de Nederlandse als originele Duitse uitgave uitverkocht, maar tweede hands nog vrij eenvoudig verkrijgbaar.

Lees verder “Geliefd boek: Leeres Viertel” →

Aelius Gallus in Jemen

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Romeinse Keizerrijk30 reacties
De eerste van de twee in het geciteerde artikel genoemde inscripties (© Mission archéologique franco-italienne de Tamna)

In het jaar 30 v.Chr. annexeerde Octavianus, de latere keizer Augustus, Egypte. Het werd geen normale Romeinse provincie maar gold als het persoonlijke domein van de heerser, bestuurd door een prefect. De eerste, Cornelius Gallus, kennen we ook als dichter; zijn opvolger Aelius Gallus is bekend om een als mislukt te boek staande expeditie naar het Gelukzalige Arabië, het huidige Jemen. Deze vond plaats in 26-25 v.Chr. Na zijn terugkeer organiseerde Aelius Gallus een tocht tegen het Nubische koninkrijk Meroë, en toen die niet het beoogde succes had opgeleverd, riep Augustus hem terug.

Aan Aelius Gallus’ Arabische veldtocht danken we een goede beschrijving van het westen van wat nu Saoedi-Arabië heet, overgeleverd in het aardrijkskundeboek van Strabo. Het doel lijkt te zijn geweest de Wierookroute te verkennen en verdragen te sluiten, al meldt Strabo dat Aelius Gallus ook vermoedde dat er veel edelmetaal en edelstenen wachtten in het diepe zuiden. De bewoners van het Middellandse Zee-gebied betaalden immers fors voor de wierook en wisten niet beter of de bewoners van de Jemenitische koninkrijkjes gaven dat nergens aan uit. Er moesten dus enorme bedragen liggen.

Lees verder “Aelius Gallus in Jemen” →

De wierookroute (3)

On door Jona LenderinginArabië, Archeologie, Geschiedenis, Religie, Vroege Islam8 reacties
De Bahira-moskee in Bosra heeft de vorm van een Romeinse basiliek. De Bahira-legende veronderstelt dat rond 600 de oude karavaanweg nog altijd in gebruik was.

Van Mekka naar Bosra

De christenen, die in de loop van de vierde en vijfde eeuw meer invloed kregen op de Romeinse samenleving, beschouwden het branden van wierook als een vorm van afgodendienst en waren er lange tijd terughoudend mee. De handel in geurstoffen leed eronder en er waren grote sociale veranderingen op het Arabische Schiereiland – meestal niet ten goede. De islamitische verhalen over het onrecht tijdens de Jahiliyyah (de “tijd der onwetendheid” voor de profeet Mohammed) lijken echo’s te bevatten uit deze periode van maatschappelijke onrust.

Lees verder “De wierookroute (3)” →

De wierookroute (2)

On door Jona LenderinginArabië, Archeologie, Geschiedenis, Museumstuk4 reacties
Ergens langs de Wierookroute ontmoeten deze vrouw en deze man elkaar bij een bron (Istanbul, Archeologische Musea)

Van Shabwa naar Gaza

arabia_mapNa de formaliteiten in Shabwa reisden de handelaren verder. De routes lagen vast en volgens Plinius gold het als misdrijf een andere weg te nemen. De karavanen trokken eerst naar Timna en Marib, de hoofdsteden van Qataban en Saba. Daar wendden ze zich naar het noordwesten, naar de vruchtbare oase van Najran, waar de kooplieden de stedelijke wereld van Jemen verlieten en begonnen aan de tocht door het Arabische nomadengebied.

Lees verder “De wierookroute (2)” →

De wierookroute (1)

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Karthago, Klassieken, Museumstuk6 reacties
Wierookbrander (Musée national de Carthage)

Van Sapfo tot Nero

Aan het einde van de zevende eeuw v.Chr. bezong de Griekse dichteres Sapfo de bruiloft van Andromache en Hektor. In dit gedicht (fr.44) noemt ze enkele geurstoffen, waaronder wierook, die ze aanduidt met het arabisme libanos. Ze gebruikte het leenwoord, dat bijdroeg aan een sfeer van exotische luxe, zonder toelichting: haar publiek wist wat wierook was en daaruit kunnen we afleiden dat de geurstof in Griekenland niet zeldzaam meer was. Dat blijkt ook uit het feit dat vanaf de achtste eeuw steeds meer wierookbranders en -altaren in gebruik kwamen.

Lees verder “De wierookroute (1)” →

Een Arabisch eerstelingenoffer

On door Jona LenderinginArabië, Archeologie, Geschiedenis, Museumstuk, Religie5 reacties
Inscriptie over een eerstelingenoffer (Louvre, Parijs)

Het huidige Jemen is een van die gebieden uit de oude wereld waar je meer over zou willen weten. De Grieken en Romeinen noemden het “het gelukzalige Arabië” omdat ze meenden dat het spreekwoordelijk rijk was. Hier kwamen immers de karavanen met wierook vandaan. En bijzonder was het gebied inderdaad. De bewoners hadden dammen gebouwd die het water reguleerden, kenden steden en handelden in geurstoffen. De vaak als nederlaag getypeerde campagne die keizer Augustus die kant opstuurde, had wel degelijk een voor de Romeinen positief resultaat: de zeeroute naar de Indische Oceaan werd geopend.

Ik zal er nog eens over bloggen, voor het moment de bovenstaande inscriptie uit Timna, de hoofdstad van het koninkrijkje Qataban. Ze dateert uit de eerste eeuw na Chr. en ik fotografeerde haar in het Louvre in Parijs. De tekst is kort maar wel aardig.

Lees verder “Een Arabisch eerstelingenoffer” →

Oude koran, jonge islam

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Middeleeuwen, Midden-Oosten, Vroege Islam10 reacties
tehran_mus_islamic_art_quran1
Negende-eeuwse Koran (Museum van islamitische kunst, Teheran)

Arabieren, dat waren die nomaden uit het zuiden. Soms migreerde een stam naar het noorden, en die vestigde zich dan in de grensprovincies van het Romeinse Rijk of in Mesopotamië, waar de Perzen de macht hadden. Voor Romeinen en Perzen waren de Arabische stammen nuttige militaire bondgenoten en dat was dat. Geen Romein of Pers verdiepte zich in de Arabische cultuur, maatschappij of religie. De Arabieren waren marginaal. Althans, zo was het rond 630.

Twintig jaar later strekte het rijk van kalief Othman zich uit van Tunesië tot Afghanistan. Het Perzische Rijk bestond niet langer, het Romeinse was gehalveerd. De Grieks-Romeinse cultuur was ten einde gekomen, de islamitische beschaving ontluikte.

Lees verder “Oude koran, jonge islam” →