Tag: klassieken

MoM | Nepklassieken

On door Jona LenderinginGeschiedenis, humaniora, Klassieken, Methodologie en theorie, Oudheid, Verbijstering, Wetenschapscommunicatie38 reacties

Zoals de trouwe lezers van deze blog weten, was ik dit voorjaar in Albanië en omdat we de reis eindigden in het uiterste zuiden van dat wonderschone land, was het eenvoudiger terug te vliegen vanaf Korfu dan vanuit Tirana. Op de luchthaven zag ik bovenstaande kalender. Die is fout op zó veel manieren.

Om te beginnen de selectie, waaraan vrouwen ontbreken, terwijl een Sapfo toch niet de geringste bewoner der Parnassos is geweest. “Maar we hebben van haar slechts enkele gedichten en fragmenten!” zou de kalendermaker kunnen tegenwerpen, en dat is waar. Maar weet u, van Sokrates hebben we helemaal niets, zelfs geen fragmenten, en die krijgt wel een plek. “Maar Sokrates had enorme invloed!” Ja, maar als invloed het criterium is, dan moet je toch eerder Sapfo opstellen dan Pindaros. Ik zou dan ook een Archimedes hebben verwacht. Je zou bovendien kunnen denken aan de evangelisten, de meest gelezen en vaakst vertaalde Griekse auteurs aller tijden.

Lees verder “MoM | Nepklassieken” →

De waarde van de klassieken

On door Jona LenderinginCultuur, Geschiedenis, humaniora, Klassieken, Oudheid3 reacties

Het boek In moerassen en donkere wouden, waarin Vincent Hunink de “Germanenteksten” van de Romeinse auteur Tacitus presenteerde en waarvoor ik een inleiding schreef, wordt herdrukt. Vincent kondigde het met bescheiden trots aan op zijn Facebookpagina: een plaatje van het omslag met daarbij alleen het woord “herdrukt”. Ik gaf als commentaar dat ik de herdruk terecht vond omdat ik het geen slecht boek vond.

Lacunes

Ik kreeg verschillende reacties dat ik wel iets tevredener mocht zijn, maar dat kan ik niet. Ik kan de feilen van het boek namelijk moeiteloos aanwijzen. Het bevat bijvoorbeeld geen foto’s, wat jammer is omdat verschillende Tacituspassages door een illustratie zouden zijn verhelderd. Een foto van het meisje van Yde, dat in de toelichtingen enkele keren wordt genoemd, zou zeker een meerwaarde hebben gehad.

Lees verder “De waarde van de klassieken” →

Ancient History Magazine

On door Jona LenderinginGeschiedenis, humaniora, Klassieken, Oudheid5 reacties

kickstarter_launchIk heb al eerder geschreven over het nieuwe oudheidkundige tijdschrift van Karwansaray. Een uitgeverij die, ondanks haar exotische naam, overigens gewoon kantoor houdt in Zutphen. Het nieuwe tijdschrift heet Ancient History Magazine en u leest er meer over op de eigen website.

Het zal een van de eerste keren zijn dat een blad over de Oudheid zich niet zal beperken tot archeologie of de klassieke traditie – hoe interessant die op zichzelf ook zijn – of tot het Nabije Oosten dan wel tot Griekenland en Rome. Ancient History Magazine wil echt gaan over de Oudheid als Oudheid.

Er zijn wel duizend redenen om een abonnement te nemen. Omdat ik dit schrijf in Iran op een hotelkamer zonder fantastische internetverbindingen, noem ik alleen de eerste acht.

Lees verder “Ancient History Magazine” →

De waarde van de klassieken

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Oudheid9 reacties
De Griekse dichter Theodoros (Archeologisch Museum Nesebar)
De Griekse dichter Theodoros (Archeologisch Museum Nessebar)

De woorden van de Engelse filosoof C.E.M. Joad (1891-1953) zijn altijd fijn om een anders saaie conversatie wat schwung te geven:

People say it is important to be able to read Latin and Greek prose and poetry in the original. A lot of snobbish nonsense! Classical literature is good, but it isn’t half as good as ours.

Helaas is de hiermee ontketende discussie nogal voorspelbaar.

  1. U zult merken dat aanvankelijk iedereen denkt dat het onmogelijk valt vol te houden dat moderne poëzie beter is dan oudere;
  2. vervolgens zullen er mensen zijn die erop wijzen dat mensen steeds belezener worden, zodat dichters clichés beter herkennen, waardoor ze sprankelender, verrassender en dus beter schrijven;
  3. hierna zal iemand opmerken dat je, als je er zo naar kijkt, antieke poëzie meet aan een moderne maatstaf;
  4. en tot slot zal iemand constateren dat dat niet in strijd is met Joads bewering.

Het is te hopen dat er daarna iemand is die opmerkt dat theoretische bespiegelingen de discussie niet verder brengen, en dat die iemand dan gewoon een gedicht voordraagt. Bijvoorbeeld dit:

Lees verder “De waarde van de klassieken” →

Het mooiste uit de oude wereld

On door Jona LenderinginCultuur, Geschiedenis, Klassieken, Literatuur, Oudheid
Romeins mannenportret uit Egypte (Antikensammlung, Munchen)

In november probeerde ik met de medewerking van de lezers van mijn blog en die van de Livius Nieuwsbrief twee lijstjes op te stellen: mooie antieke dingen om te bekijken en mooie antieke teksten. Dat leverde een groot aantal leuke en verrassende antwoorden op (in de comments op deze bladzijde), en uiteindelijk twee toch enigszins voorspelbare lijstjes waarvan ik verwacht dat ze langer beklijven dan de jaaroverzichtslijstjes waarmee de pers u deze december weer zal vervelen.

Lees verder “Het mooiste uit de oude wereld” →

De paradox van de klassieken

On door Jona LenderinginCultuur, Klassieken, Literatuur, Oudheid1 reactie
Tacitus’ grafsteen (Thermenmuseum, Rome)

Onlangs heb ik Tacitus’ Annalen herlezen. De Romeinse auteur wordt meestal aangeduid als historicus, al is hij voor dat etiket eigenlijk teveel een moralist. Hij graaft dieper dan de meeste geschiedkundigen, toen en nu. Tacitus’ portretten van de Romeinse keizers en senatoren zijn onvergetelijk, en dat is de reden waarom zijn werk nog altijd wordt gelezen en – dankzij de niet-aflatende zorg van talloze vertalers – elk jaar weer méér lezers heeft dan in de hele Oudheid.

Tacitus is met recht een klassieke auteur. Tot op de huidige dag heeft hij bewonderaars en talloze latere auteurs hebben geprobeerd hem te imiteren. In ons eigen taalgebied bijvoorbeeld P.C. Hooft, wiens Nederlandse Historiën buitengewoon indrukwekkend zijn. Als die tekst momenteel minder lezers vindt, is het omdat Tacitus leverbaar is in het hedendaagse Nederlands van een vertaler als Marinus Wes, terwijl je Hooft in zijn eigen, krachtige Renaissance-Nederlands moet lezen. Dat is bepaald geen straf, maar het verklaart waarom Hooft geen lezers meer vindt.

Lees verder “De paradox van de klassieken” →

Klassieken

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Literatuur, Oudheid16 reacties
Homeros (Glyptothek, München)

Ik denk dat het de classicus Piet Gerbrandy was die de klassieken eens definieerde als “teksten die ertoe doen”. Je kunt ze verdelen in twee, elkaar overlappende, groepen: sommige teksten beïnvloeden ons, terwijl andere een standaard zetten die we willen volgen.

Voorbeelden uit de tweede groep zijn vrij gemakkelijk te geven. Er gaat namelijk een bewuste keuze aan vooraf en dat maakt ze herkenbaar. In zijn Nederlandse Historiën probeerde P.C. Hooft de Romeinse auteur Tacitus te volgen, en dat haalde in Hooft het beste boven. (Wie zijn verslag van het Leids Ontzet nog niet heeft gelezen, heeft bij dezen een huiswerkopdracht.) Een ander voorbeeld: ik kon gisteren de academische voorlichting vergelijken met een Sirenenzang, en hoewel ik voor de zekerheid een link heb opgenomen naar een uitleg van die mythe, is daar slechts twee keer op geklikt. De Sirenen behoren tot een gedeeld referentiekader. Klassiek.

Lees verder “Klassieken” →