Precolumbiaanse kunst

Azteekse watergodin uit Mexico

Ongetwijfeld woedt er discussie over de vraag of we de geschiedenis van de Amerika’s vóór de komst van Columbus nog moeten aanduiden als “precolumbiaans”. Zoals alle historische periodiseringen verheldert én verdoezelt ook dit etiket. Ja, de komst van mensen van overzee was een schok, een breuk. Nee, er waren continuïteiten.

Schok en continuïteit

De klap van de Spaanse aanwezigheid was in elk geval onvoorstelbaar. De conquistadores kwamen met schepen, paarden, kanonnen, christendom, gouddorst en het pokkenvirus. De mensen in Midden-Amerika, die leefden in wat wij het Chalcolithicum zouden noemen, konden zich geen voorstelling maken van wat hun te wachten stond. Vermoedelijk begrepen ze het evenmin nadat Hernán Cortés, samen met de Tlaxcalteca’s en de Texcoca’s, de hoofdstad Tenochtitlan had verwoest. De ervaren schok schiep ruimte voor de snelle verspreiding van het christendom en de Spaanse taal.

Lees verder “Precolumbiaanse kunst”

Geliefd boek: De laatste keizer van Mexico

Het verhaal van de Franse interventie in Mexico is in Nederland niet zo bekend. Bij mij wel. Karl Mays held Winnetou nam het al op voor de Mexicaanse president Benito Juárez, dus op mijn twaalfde had ik er al van gehoord. Toen ik jaren later naar Mexico reisde heb ik een aantal plaatsen die een rol speelden in deze geschiedenis bezocht en in Mexico leeft het verhaal nog zeker.

Conservatief gestook

Benito Juárez was een Zapoteek van eenvoudige komaf die zich wist op te werken tot president van Mexico, maar daarvoor moest hij wel eerst een burgeroorlog winnen tegen de conservatieve gevestigde orde, oftewel de katholieke kerk en de grootgrondbezitters. De conservatieven vluchtten naar Frankrijk en zochten steun bij keizer Napoleon III, die wel oren had naar een uitbreiding van zijn invloedssfeer richting het Amerikaanse continent. De opkomst van de Verenigde Staten was de Fransen ook toen al een doorn in het oog, maar de Amerikaanse Burgeroorlog was net uitgebroken, dus de VS waren verzwakt en dat bood kansen.

Lees verder “Geliefd boek: De laatste keizer van Mexico”

Geliefd boek: De jaren met Laura Díaz

De Mexicaanse auteur Carlos Fuentes (1928-2012) is vooral bekend door La región más transparente (1958) en La muerte de Artemio Cruz (1962), beide geschreven in de traditie van de romans over de Revolutie van 1910 en als eigenzinnige verwerking daarvan. Los años con Laura Díaz (1999) is, hoewel literair-technisch minder experimenteel, zo mogelijk nog ambitieuzer.

Een fictieve achterkleinzoon vertelt de geschiedenis van de hoofdpersoon die leefde van 1898 tot 1972, zich daarbij ook baserend op de herinneringen van Fuentes’ grootouders van moederszijde, Duitse immigranten. In 600 pagina’s volgen we Laura tijdens de dictatuur voorafgaand aan de revolutionaire bewegingen, de Mexicaanse Revolutie, de desillusie daarna, haar contacten met Frida Kahlo en Diego Rivera, de tijd van het anti-communistische McCarthyisme, en in haar liefde voor Jorge Maura, een Spaanse republikein (romanfiguur geïnspireerd door Jorge Semprún).

Lees verder “Geliefd boek: De jaren met Laura Díaz”