Theodoric

Het graf van Theodoric in Ravenna.

Twitter, dat was ooit leuk, tot schreeuwlelijkerds er de toon gingen zetten en Elon Musk er de macht overnam. Evengoed stonden er best leuke dingen, zoals de vier draadjes die de Gentse oudhistoricus Jeroen Wijnendaele in 2021 en 2022 postte over de Late Oudheid. Hier is de laatste, over Theodoric, voor u vertaald in het Nederlands. Het origineel is hier.

***

1. Op deze dag in 526 na Chr., stierf Theodoric. Niet alleen had hij verschillende niet-Romeinse gemeenschappen en krijgsbenden omgesmeed tot één volk, de Ostrogoten, hij had ook Laat-Romeins Italië omgevormd tot het meest formidabele westerse koninkrijk van de vroege zesde eeuw.

Jeugd

2. Theodoric is rond 454 ergens in Midden-Europa (in Pannonië?) geboren, op een moment waarop deze regio verkeerde in een machtsvacuüm. Attila was in 453 gestorven en zijn zonen waren niet in staat het Hunnenrijk bij elkaar te houden. Dat resulteerde in de opstand van verschillende gemeenschappen tegen de Hunse overheersers.

Lees verder “Theodoric”

Romulus Augustulus

Romulus Augustulus (Kunsthistorisches Museum, Wenen)

Twitter, dat was ooit leuk, tot schreeuwlelijkerds er de toon gingen zetten en Elon Musk er de macht overnam. Evengoed stonden er best leuke dingen, zoals de vier draadjes die de Gentse oudhistoricus Jeroen Wijnendaele in 2021 en 2022 postte over de Late Oudheid. Hier is de derde, over de laatste Romeinse keizer, Romulus, voor u vertaald in het Nederlands. Het origineel is hier.

***

1. Volgende week, maar dan in 476 na Chr., zette Odoacer, de commandant van het Romeinse veldleger in Italië, de onbeduidende kind-keizer Romulus (Augustulus, “het keizertje”) af. Deze gebeurtenis wordt wel beschouwd als “de val van het [westelijke] Romeinse rijk”.

Lees verder “Romulus Augustulus”

Een klassieke moord

Maximianus naast keizer Justinianus (San Vitale, Ravenna)

Het is de Week van de Klassieken, het is 15 maart, en dus moeten we het hebben over een van de beruchtste moordpartijen uit de Oudheid. Ik bedoel vanzelfsprekend dat het vandaag 1529 jaar geleden is dat koning Odoacer aan zijn einde kwam. Hoe zat het ook alweer?

Odoacer

Odoacer is een van de bekendste laat-Romeinse militaire leiders. Opgegroeid aan het hof van Attila de Hun trad hij na diens dood met een schare Germanen in dienst van Rome. In Italië maakte hij al snel carrière en begon hij met andere hoge officieren te rivaliseren om invloed aan het hof. Zijn moment of fame kwam toen zijn concurrent Orestes profiteerde van een impasse in het keizerlijk bewind in Constantinopel – ik blogde er al eens over – en zijn zoontje Romulus op de troon plaatste. Toen de situatie in Constantinopel normaliseerde, leidde Odoacer het verzet tegen Orestes en Romulus. De vader werd gedood, de kind-keizer afgezet. Ook daar blogde ik al eens over: de gebeurtenis markeert het einde van het keizerschap in West-Europa.

Lees verder “Een klassieke moord”

De regering van Romulus Augustulus

Romulus Augustulus (Kunsthistorisches Museum, Wenen)

[De Excerpta Valesiana zijn twee korte historiografische teksten. De eerste gaat over Constantijn de Grote en de tweede over Italië in de late vijfde en vroege zesde eeuw. Hierin is ook een overzicht van de regering van de laatste West-Romeinse keizer: een jongen die eigenlijk de trotse naam Romulus droeg maar de bijnaam Augustulus kreeg, “het keizertje”. Hoe onbeduidend Romulus Augustulus was, blijkt uit het feit dat hij niet werd vermoord maar afgezet.]

***

Tijdens de regering van [de Oost-Romeinse] keizer Zeno in Constantinopel kwam de patriciër Nepos naar de haven van de stad Rome en zette [de daar verblijvende West-Romeinse keizer] Glycerius af, die werd benoemd tot bisschop. Nepos zelf werd in Rome erkend als keizer en trok snel verder naar Ravenna.

Lees verder “De regering van Romulus Augustulus”

De vijfde eeuw (slot)

Frankische mantelgesp (Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, Brussel)

[Een tijdje geleden blogde ik enkele keren over de Late Oudheid. Een van degenen die reageerden, John Messemaker, zegde toe zijn gedachten over het onderwerp op een rijtje te zetten. Van dat stuk verscheen het eerste deel hier.]

In 468 besloot de Oost-Romeinse keizer Leo om van het Westen te redden wat er te redden viel. Hij verbond zich met Ricimer en beloofde Geiseric en diens Vandalen te vernietigen. Zoals we al zagen, vernietigde in plaats daarvan Geiseric het leger van Leo. Ricimer werd verlost van zijn problemen toen hij in 472 overleed – een maand nadat hij zijn laatste stromankeizer had vermoord. De uiteindelijke “val van Rome” kwam daarna niet meer door complexe omstandigheden en voltrok zich ook niet in slow motion. Geiseric is de man die in enkele dagen het noodlot voltrok. Op het slagveld. Hij was de man met de hamer.

Het West-Romeinse Rijk heeft niet het excuus dat het deze mogelijkheid niet zag aankomen. Sterker nog: men heeft er sinds de slag bij Adrianopel actief aan meegewerkt. De eeuw-lange accommodatiepolitiek van Theodosius, Stilicho en Aetius heeft rampzalig uitgepakt.
Lees verder “De vijfde eeuw (slot)”