Israël, Libanon en de Hezbollah

Kfarkela

U dacht al: die Lendering, die is in Libanon, dat is dat land van die burgeroorlogen, waarom schrijft hij dáár nou niet over? Antwoord: omdat ik er al uitgebreid over heb geschreven (en wel hier) en omdat het voor een toerist in Libanon geen thema is. Begrijp me niet verkeerd, ik ontmoette hier mensen die niets van hun familiegeschiedenis willen weten omdat ze genoeg weten om niet méér te willen weten. En ik ontmoette deze week iemand die nog steeds in rouw is om een geliefde die in de jaren tachtig door een sluipschutter is vermoord.

Het beeld dat u in de westerse media krijgt, waarin Libanon steeds op de rand van een nieuwe burgeroorlog lijkt te staan, is echter ontzettend overdreven. Dat geldt trouwens ook voor de beeldvorming rond een land als Iran. Omgekeerd komt Nederland in het Midden-Oosten alleen in het nieuws met verhalen over drugs, prostitutie en belastingontwijking. Het is menselijk het extreme uit te vergroten en als representatief te beschouwen, maar de wereld is zo extreem niet als de media hem presenteren.

Lees verder “Israël, Libanon en de Hezbollah”

Palestijnse vluchtelingen

Ingang van het Al-Bass-vluchtelingenkamp, Tyrus.
Ingang van het Al-Buss-vluchtelingenkamp, Tyrus.

Ik weet niet precies wat ik me had voorgesteld bij het Palestijnse vluchtelingenkamp Al-Buss in Tyrus, maar toen ik de toegang zag, schrok ik. Weliswaar was er geen blokkade, leek het gele wachthuisje leeg en konden de bewoners het gebied gewoon op en af lopen, maar het straatje was zó ingericht dat het snel viel af te sluiten. De bewoners konden op elk gewenst moment veranderen in gevangenen. Een bord dat mensen met een buitenlands paspoort geen toegang hadden, versterkte de indruk dat de vluchtelingen vooral buiten het zicht van de wereld moesten blijven.

Alleen al in Libanon wonen zo’n 400.000 Palestijnse vluchtelingen. Ik heb plausibel klinkende argumenten gehoord waarom dat cijfer te hoog is, en misschien klopt het inderdaad niet. Harde cijfers zijn in het Midden-Oosten zelden te krijgen. Het zijn er in elk geval tienduizenden. Het zijn er in elk geval te veel.

Lees verder “Palestijnse vluchtelingen”

De Libanese burgeroorlogen (11)

Het Holiday Inn-hotel toont nog altijd de sporen van de gevechten uit de jaren tachtig.
Het Holiday Inn-hotel toont nog altijd de sporen van de gevechten uit de jaren tachtig.

[Dit is het elfde deel van een serie van dertien artikelen. In het vorige artikel beschreef ik hoe een internationale vredesmacht partij werd in het conflict en werd weggebombardeerd. Het eerste deel is hier.]

De strijd was nu heel complex. Een deel was business as usual. Om te beginnen ging in midden-Libanon de oorlog tussen de maronitische milities en de druzen verder. In het zuiden schoot Hezbollah, dat met Iraans geld een civiele infrastructuur opbouwde in de sji’itische gebieden, op het Zuid-Libanese leger en Israël, die weer terugschoten. Tegelijk probeerde de PLO de vluchtelingenkampen weer in handen te krijgen, maar daar werd ze aangevallen door de sji’itische Amal-militie, die weliswaar op zich niet tegen een Palestijnse staat was, maar vreesde dat de terugkeer van de PLO een Israëlische invasie zou uitlokken.

Lees verder “De Libanese burgeroorlogen (11)”

De Libanese burgeroorlogen (9)

De sporen van de burgeroorlogen zijn in Beiroet nog steeds zichtbaar (hier en daar)

[Dit is het negende deel van een serie van dertien artikelen. In het vorige artikel beschreef ik hoe Israël in 1982 Libanon binnenviel om de PLO uit te schakelen, en hoe deze operatie, ofschoon succesvol, uitliep op een humanitaire en politieke ramp. Het eerste deel is hier.]

In de tussentijd was de internationale vredesmacht, die kortstondig aanwezig was geweest om de evacuatie van de PLO te begeleiden, naar Beiroet teruggekomen. De Fransen waren gelegerd in het soennitische noordwesten van de stad, tegenover de Falange, die culturele verwantschap voelde met Frankrijk en – zo hoopte men – zou aansturen op rust. Inderdaad konden Fransen patrouilles sturen naar de christelijke wijk aan de andere kant van de “groene lijn”. In het zuiden van Beiroet lagen de Amerikanen tegenover de Israëli’s (voor dezen zich naar Sidon terugtrokken), omdat men aannam dat Israël geen conflict wilde met de Amerikanen. Middenin waren de Italianen geplaatst, ter bescherming van de Palestijnse vluchtelingenkampen.

Lees verder “De Libanese burgeroorlogen (9)”

De Libanese burgeroorlogen (8)

Gevecht in Beiroet
Gevecht in Beiroet

[Dit is het achtste deel van een serie van dertien artikelen. In het voorafgaande beschreef ik hoe in het door Syrië bezette Libanon nieuwe coalities ontstonden: Israël en de Falange tegen de PLO en Syrië. Het eerste deel is hier.]

Een moordaanslag op een Israëlische diplomaat was de vonk in het kruitvat. Op 6 juni 1982 viel Israël Libanon binnen. De Syriërs werden teruggedreven en op 11 juni kwamen zij en de Israëli’s een staakt-het-vuren overeen. Nu begon de belegering van het westelijke, islamitische deel van Beiroet, waar de PLO haar hoofdkwartier had. In het oostelijke, christelijke deel ontmoette de Israëlische minister van Defensie Sharon de falangistische leiders en kwam overeen dat zij zouden helpen bij de bezetting van het zuiden. Dit zou een politieke misrekening blijken te zijn: de druzen en de sji’ieten, die aanvankelijk de Israëlische afrekening met de PLO neutraal hadden aanschouwd, voelden zich nu gebruuskeerd en kozen steeds meer partij tegen Israël. Met hulp uit Iran, dat zijn revolutie wilde exporteren, richtten de sji’ieten – die, in de regel arm, zich al hadden georganiseerd in zelfhulpgroepen – nu de Hezbollah op, de “partij van God”. (Er was al een sji’itische partij, Amal. Deze was echter gericht op Libanon en zocht geen aansluiting bij de revolutie in Iran.)

Lees verder “De Libanese burgeroorlogen (8)”

De Libanese burgeroorlogen (7)

Tyrus, monument voor de gedode Unifil-soldaten

[Dit is het zevende deel van een serie van dertien artikelen. In het voorafgaande beschreef ik de eerste ronde van de burgeroorlog, die leidde tot de Syrische bezetting. Het eerste deel is hier.]

In het voorjaar van 1978 slaagden Palestijnse strijders erin bij Haifa in Israël aan land te gaan, een paar toeristen op het strand te doden, een bus te kapen en de passagiers dood te schieten. In totaal kwamen zevenendertig Israëli’s om. Dat bracht Israël ertoe om een veiligheidszone in het zuiden van Libanon in te stellen, die zich uitstrekte tot aan de rivier de Litani, die tien kilometer ten noorden van Tyrus uitmondt in zee.

Lees verder “De Libanese burgeroorlogen (7)”

De Libanese burgeroorlogen (6)

De beroemde foto van Françoise Demulder: de bewoners van het Palestijnse vluchtelingenkamp Karantina worden opnieuw tot vluchtelingen gemaakt.
De beroemde foto van Françoise Demulder: de bewoners van het Palestijnse vluchtelingenkamp Karantina worden opnieuw tot vluchtelingen gemaakt.

[Dit is het zesde deel van een serie van dertien artikelen. In het voorafgaande beschreef ik hoe een etnisch en religieus heterogene, jonge staat grote groepen Palestijnse vluchtelingen wist te absorberen en economisch opbloeide, maar hoe de aankomst van bewapende Palestijnen vanaf 1970 de verhoudingen op scherp zette. Het eerste deel is hier.]

In april 1975 openden enkele schutters het vuur op Pierre Gemayel, de sterk anti-Syrische leider van de Falange. Hij overleefde de aanslag, maar de eerste twee doden waren gevallen in wat zou escaleren tot een burgeroorlog. De Palestijnen kregen destijds de schuld – tegenwoordig de Syriërs – en de falangisten beschoten, bij wijze van represaille, een bus met Palestijnen: zesentwintig doden. De maanden erna werd er sporadisch gevochten en even hoopte men nog dat het een incident was geweest en dat alles rustig zou blijven.

Lees verder “De Libanese burgeroorlogen (6)”

De Libanese burgeroorlogen (5)

Arafat in Beiroet.
Arafat in Beiroet.

[Dit is het vijfde deel van een serie van dertien artikelen. In het voorafgaande beschreef ik hoe een etnisch en religieus heterogene, jonge staat een instroom van Palestijnse vluchtelingen te verwerken kreeg, en ondanks een gewapend conflict opbloeide. Het eerste deel is hier.]

In 1967 meldde de Sovjet-Unie haar bondgenoot Nasser dat Israël een oorlog voorbereidde tegen Egypte. Dit was niet waar, maar de Sovjets hoopten op een lokaal conflict dat de Verenigde Staten zou dwingen te interveniëren in een regio waar geen eer aan viel te behalen. Egypte en later ook Jordanië en Syrië hapten in het aas, mobiliseerden en werden verslagen door de superieure Israëlische luchtmacht, waarna Israël de westelijke Jordaanoever bezette.

Lees verder “De Libanese burgeroorlogen (5)”

1948, Israël en de Nakba

(© Israeli Government Press Office)

Israël en de Palestijnen. Er bestaan zo langzamerhand twee verhalen. Er is het oude verhaal, dat in de westerse wereld tot 1967 zonder vragen werd herhaald: de Joden waren na de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog teruggekeerd naar hun aloude land, waren laaghartig aangevallen door de Arabieren, maar weerstonden hun vijanden dapper.

Nakba

Na de Zesdaagse Oorlog kwamen er vragen over het Palestijnse probleem, maar de eersten in Nederland die er iets over zeiden, werden met hoon overladen. Ze verdedigden immers standpunten van de terroristen die zich in 1964 in de PLO hadden verenigd. Geleidelijk kwam er echter meer oog voor de ellende van de Palestijnen, en inmiddels is er naast het eerste verhaal een tweede ontstaan, over Joden die zich vestigden in het aloude land van de Palestijnen en laaghartig dorpen ontruimden, en over de weerstand van het Palestijnse volk, voor wie 1948 een ramp was geweest, de Nakba.

Lees verder “1948, Israël en de Nakba”