Pluto

Planeten draaien, zoals u weet, om de zon of een andere ster. Ze zijn bolvormig. En ze zijn zo zwaar dat ze, zoals het heet, “de buurt hebben opgeruimd”: andere objecten die ooit in dezelfde baan draaiden, zijn als het waren opgeveegd. Pluto voldoet niet aan dit laatste criterium. Dat het hemellichaam toch vaak een planeet wordt genoemd, is slechts een kwestie van traditie, en omdat dat geen wetenschappelijk criterium is, is een nieuwe categorie bedacht: de dwergplaneten, waarvan Pluto en de oude planetoïden Ceres en Eris voorbeelden zijn.

U zult zich de discussies uit 2006 herinneren: er waren nogal wat mensen die de traditie belangrijker vonden dan een bruikbare definitie, en daarom Pluto als planeet wilden blijven aanduiden. Misschien speelde een rol dat “dwergplaneet” onbelangrijker klinkt dan “planeet”. “Plutoïseren” was even een nieuw werkwoord om aan te duiden dat iets ten gevolge van een herdefinitie onbelangrijker was komen te ogen.

Lees verder “Pluto”

Mandeeërs op Pluto

Mandese incantatieschaal (Nationaal Archeologisch Museum, Athene)
Mandese incantatieschaal (Nationaal Archeologisch Museum, Athene)

De schaal hierboven, te zien in het Nationaal Archeologisch Museum in Athene, is een zogeheten “incantatieschaal”. In een bijna eindeloze spiraal staat een tekst die de eigenaar moet beschermen tegen allerlei boze geesten. Ze zijn gemaakt in het Sassanidische Rijk en zijn er voor elke religieuze minderheid: er zijn christelijke schalen, maar ook joodse, manichese, zoroastrische en mandese. Ik heb op het bordje in het museum gelezen dat de bovenstaande schaal mandees is, maar ik kan het niet controleren.

Mandeeërs?

Ik weet namelijk maar weinig van de mandeeërs. Daarmee ben ik overigens in alleszins redelijk gezelschap, want het is een geloofsgemeenschap in noordelijk Irak waarover maar weinig bekend is. Zeker, we kennen enkele theologische concepten: het zijn dualisten die geloven dat de ziel eigenlijk bij God wil zijn maar door een Groot Kosmisch Bedrijfsongeval als balling in dit ondermaanse moet verkeren. Er is echter geheime kennis waarmee de gelovige de terugkeer van zijn ziel kan bevorderen. Het doet sterk denken aan de antieke gnosis en het is vermoedelijk geen toeval dat de naam van deze religie is afgeleid van het Aramese manda dat, net als het Griekse gnosis, zoiets betekent als kennis of inzicht.

Lees verder “Mandeeërs op Pluto”