Het ros Beiaard (2)

De Vier Heemskinderen, gevelsteen op de hoek van de Herengracht/Leidsegracht in Amsterdam

[Tweede van vier door Dieter Verhofstadt geschreven stukken over de legende van het Ros Beiaard en de Vier Heemskinderen. Het eerste deel was hier.]

Van het verhaal bestaan sinds de dertiende eeuw diverse manuscripten met lichte variaties, ten gevolge van de mondelinge traditie waarin troubadours eigen elementen toevoegen.

Beiaard in vertaling

In 1508 komt een Nederlandse vertaling uit van de cyclus. In deze versie is Aymon niet erg opgetogen over de krijgsbuit die hem te beurt valt na trouw aan de zijde van Karel de Grote te hebben gevochten. Zelfs een huwelijk met Karels zuster Aye kan hem niet vermurwen. Hij zweert elk kind dat eruit voortkomt eigenhandig te doden. Als hij bij Aye na jaren klaagt over het kinderloos gebleven huwelijk, openbaart zij de vier zoons aan haar man. Aymon is in het bijzonder opgezet met de kloeke Reinout en schenkt hem het Ros Beiaard.

In de Oudnederlandse versie van 1508 is er al sprake van “Dormonde” als laatste rustplaats voor Reinout. Het is de oude naam voor Dortmund. Het kan niet worden uitgemaakt of de vermelding een oorzaak is of een gevolg van de patroonheiliging aldaar. Wel zou hier de voedingsbodem kunnen liggen voor de toe-eigening van de legende door het gelijkluidende Dendermonde. Dat het over Dortmund gaat, is wel zeker: de vroegste Franse versie heeft het over Trémoigne. Hier dokkert de kar met het lijk van Reinold uit eigen beweging heen, nadat het uit de Rijn is opgevist.

Er volgen nog Engelse, Duitse en Italiaanse vertalingen. In de Italiaanse overlevering wordt Rinaldo een belangrijke figuur, die verbonden is met zijn neef Orlando/Roeland, zoals in het epos Orlando Furioso. In de Frankische Roman komen er afgeleide verhalen en voorlopers, spin-offs en prequels als het ware, met de populaire Malegijs als hoofdpersonage.

Lees verder “Het ros Beiaard (2)”