Het Teheran van F. Springer

“Het Shayad-monument doemde op. ‘De pik van Arie. Kijk er nog eens goed naar. Die moet een nieuwe naam krijgen.” (p.344)

Er is een romantisch idee over literatuur dat een goede auteur zich onderscheidt van vakbekwame auteurs doordat hij een bepaalde intuïtie bezit die hem of haar doet aanvoelen wat nog belangrijk zal gaan worden. De auteur als profeet: ik weet dat ik me aan obscurantisme te buiten ga. Maar toch: sommige boeken overstijgen de plaats- en tijdgebondenheid van hun auteur. Dan blijkt die aangevoeld te hebben, misschien niet eens bewust, dat er andere visies mogelijk zijn, en een latere generatie ontdekt dat die perspectieven in zo’n boek dan al aanwezig zijn. Teheran, een zwanezang van F. Springer (pseudoniem van C.J. Schneider) is volgens mij zo’n boek.

Springer zelf was niet bepaald positief over de Iraanse Revolutie, die hij meemaakte terwijl hij als diplomaat was gestationeerd in Teheran. Hij zou later opmerken dat hij zelfs niet meer over Iran wilde vliegen en in zijn roman laat hij een Nederlandse diplomaat samenvatten dat de Middeleeuwen op de stad neerdalen. Omdat de revolutie in Teheran, een zwanezang zo negatief wordt beoordeeld, blijft wat mysterieus waarom een van de vrouwelijke personages thuisblijft in Iran en een kans laat lopen zich in veiligheid te brengen.

Lees verder “Het Teheran van F. Springer”

Driemaal de Iraanse Revolutie: F. Springer

De werkkamer van de Shah
De werkkamer van de Shah

Ze waren er allemaal weer. Pulpschrijver Toby Harrison. Zijn verblijf in Teheran. De ironische gesprekken. De overdonderende entree van Bill Turfjager, Nederlands consul aan het hof van zijne keizerlijke majesteit sjah Mohammed Reza. De schitterende typeringen (‘hete lucht gevangen in een aanmatigend letterbeeld’). Arie van der Meer. Harrisons onmogelijke liefde voor zijn Iraanse secretaresse Pat Jahanbari. De kortste mooie zin uit de Nederlandse letteren (‘Oh my God’). Hadji Baba. En tot slot, als de lezer denkt dat het boek is afgelopen, de genadeslag.

De zevende druk van Teheran. Een zwanezang, wel eens beschouwd als de beste roman van F. Springer (1932), was reden voor een feestje en Uitgeverij Querido liet de lezers in de vreugde delen door de prijs te verlagen tot ze bijna redelijk werd. Reden genoeg om het in 1991 voor het eerst verschenen boek te herlezen en de vraag te stellen of het nog steeds evenveel plezier en pijn doet. Is het, met andere woorden, inderdaad een klassieker?

Ja.

Lees verder “Driemaal de Iraanse Revolutie: F. Springer”