Tag: vanitas vanitatum

Even geen commentaar

On door Jona LenderinginWetenschapscommunicatie
Raadhuis, Gouda.

Oké, ik val met de deur in huis: de commentaarsectie van deze blog gaat even op slot. Ik neem die beslissing niet lichtvaardig, want ik verwijder hiermee iets cruciaals. Het discussiëren is immers wat bloggen zoveel aardigheid geeft. De blokkade is daarom tijdelijk, maar wel noodzakelijk. Ik loop momenteel aan tegen de grenzen van mijn incasseringsvermogen.

Leuk en minder leuk

Als er één ding is waar ik als blogger trots op ben, dan is het dat we op deze plek een “community” hebben geschapen. Verschillende lezers heb ik via deze blog persoonlijk leren kennen; ik kan op uw expertise terugvallen als ik een vraag heb over natuurkunde of statistiek; u hebt mijn verblijf op de Vaalserberg mogelijk gemaakt, waar ik Xerxes in Griekenland en Bedrieglijk echt schreef; u steunt elkaar door stukjes over geliefde boeken te delen; we discussiëren en leren daarvan.

Lees verder “Even geen commentaar” →

Aarzelend voorwaarts – maar waarheen? (2)

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, humaniora, Klassieken, Wetenschapscommunicatie24 reacties
Ik ben even de weg kwijt.

“Op dit punt ben ik somberder,” schreef ik in mijn vorige stukje, doelend op de toekomst van de oudheidkunde als bloeiende wetenschap. Er zijn stevige intellectuele problemen. Uitdagende debatten zoals die in de jaren zeventig over de vraag of je, wanneer filologisch en archeologisch bewijsmateriaal asymmetrisch is, de ene of de andere bewijscategorie moet volgen, zijn er momenteel niet. Zowel in eigen land als daarbuiten werken de oudheidkundige bloedgroepen weinig samen, hoewel de problemen in de papyrologie toch echt voortkomen uit het feit dat tekstwetenschappers oostindisch doof zijn geweest voor wat archeologen zeggen over provenance, en hoewel de DNA-revolutie juist voor de filologische wetenschappen de belangrijkste gevolgen heeft. De oudheidkunde dreigt intellectueel op dood spoor te raken.

Ook de overdracht hapert. De samenleving zit opgezadeld met te kort opgeleide afgestudeerden en met desinformatie. Dat laatste probleem groeit al jaren. Ik zou het hebben gewaardeerd als degenen die de afgelopen maanden mopperden dat antiwetenschappelijke standpunten over klimaat, vaccinatie en corona op TV een platform kregen, de afgelopen decennia ook hadden gemopperd bij antiwetenschappelijk gezwatel over de geesteswetenschappen. Het is niet erg wetenschap te brengen als amusement, maar je moet degene die hierdoor belangstelling krijgt, wel zicht bieden op verdieping. Voorlichting zonder tweede lijn is aandachttrekkerij en dus contraproductief. Zie de schade die de archeologie ondervindt van de vlakke informatie over de limes.

Lees verder “Aarzelend voorwaarts – maar waarheen? (2)” →

Aarzelend voorwaarts – maar waarheen? (1)

On door Jona Lenderinginhumaniora, Wetenschapscommunicatie12 reacties
Ik ben even de weg kwijt.

Als rusteloosheid, een gevoel van malaise en een onvermogen effectief toekomstplannen te maken symptomatisch zijn voor corona, dan ben ik er de afgelopen maand door ingehaald. Niet dat het slecht gaat. Ik ben gezond, had voldoende spaargeld om door de afgelopen maanden te rollen en kon naar Wallonië uitwijken toen ik onlangs mijn huis aan familieleden moest uitlenen. Nu dat laatste zich herhaalt, kan ik terecht bij twee van de vaste lezers van deze blog – ik kan rekenen op steun van talloze mensen. Ik ben een gezegend mens en dat ben ik me elke dag bewust.

Maar eerlijk is eerlijk: ik ben rusteloos en richtingloos. De eerste corona-weken ging het allemaal wel. Ik had in vrij korte tijd vier boeken gepubliceerd (Constantijn, Xerxes, Wahibre-em-achet en Bedrieglijk echt) en had een achterstand bij allerlei ander werk. Een deel van die achterstand heb ik kunnen wegwerken, maar niet alles. Langzaam zonk bij me in dat sommige projecten nooit af zouden komen en dat geeft me een naar gevoel. Ik ben te vaak aan iets begonnen en heb te veel energie gestoken in mislukkingen. Volgens mij kan The Seven Habits of Highly Effective People worden samengevat als “alles wat Lendering niet is”.

Lees verder “Aarzelend voorwaarts – maar waarheen? (1)” →

Kennis is impopulair

On door Jona LenderinginCultuur, Dagelijks leven79 reacties

Afgelopen zaterdag was ik even te horen in het radioprogramma De Taalstaat, waar ik mocht vertellen over mijn digitale repertoire. Het blogstuk over historische taalkunde kwam aan de orde en ook twee tweets waarin ik cultuurpessimistische artikelen ter lectuur had aanbevolen: een stuk van Toine Heijmans in De Volkskrant over een schatrijk land dat bezuinigt op bibliotheken en een opiniestuk van Bastiaan Bommeljé dat kinderen niet onnozel worden geboren maar door ons onderwijs onnozel worden gemaakt.

Presentator Frits Spits liet me een en ander toelichten (u hoort het hier) en ik vertelde dat we ons, als samenleving, kapot aan het amuseren zijn. Verder knorde ik dat er zo verschrikkelijk veel amusement was in de media. Hoewel ik niet ontken dat een mens zich mag ontspannen, is de media-aandacht daarvoor doorgeschoten. Het is een vals dilemma, voegde ik toe, dat amusement staat tegenover educatie. De twee kunnen goed samenvallen. Terwijl ik dat aan het vertellen was, realiseerde ik me dat het wonderlijk was dit standpunt uitgerekend in De Taalstaat naar voren te brengen, omdat dat programma juist educatie en amusement combineert.

Lees verder “Kennis is impopulair” →

Lendering gaat het land uit

On door Jona LenderinginDagelijks leven4 reacties
Gevelsteen (Oudezijds Achterburgwal, Amsterdam)

Afgelopen zondag plaatste ik hier een oproep voor een crowdsourcing-actie, met als doel een huisje in België te kunnen huren om, far from the madding crowd, aan twee schrijfprojecten te kunnen werken.

Maandag sprak ik erover met mijn zakenpartner, die het geld in de gaten houdt, en die me liet weten dat er al een flink bedrag was binnengekomen. Dat is dinsdag en woensdag behoorlijk toegenomen en toen mijn partner vanmiddag even keek naar de stand van zaken, bleek dat we het streefbedrag van €1500 hadden gehaald en zelfs overschreden.

Lees verder “Lendering gaat het land uit” →

Lendering het land uit!

On door Jona LenderinginDagelijks leven25 reacties
Gevelsteen (Zeedijk 125, Amsterdam)

Zoals u misschien weet, ben ik lid van een vennootschap, Livius, en verdien ik mijn geld met het geven van cursussen, met werk als reisleider en met het schrijven voor onder andere het NRC Handelsblad. De vennootschap is een fijne constructie, want enerzijds ben ik zelfstandig en ongesubsidieerd, anderzijds heb ik een soort financieel vangnet. Ik hoef niet elk project aan te pakken om mijn schoorsteen te laten roken. Met ongeveer twintig uur werk per week kan ik mijn geld verdienen en dat is ook ongeveer het maximum dat ik aankan. Ik heb grote bewondering voor mensen in het onderwijs die vergelijkbaar werk doen en veel langere werkweken maken. Zoveel energie heb ik helaas niet en de verhaaltjes die ik soms schrijf over fietstochtjes, zijn ook de verhaaltjes van iemand die zijn batterijen bovengemiddeld vaak moet opladen. De vennootschapstructuur maakt voor mij echt verschil.

Misschien nog wel belangrijker dan de financiële steun is dat de vennootschap me ook inhoudelijke kansen biedt. Als ik boeken schrijf, hoef ik geen goedverkopende pulp te schrijven, maar kan ik me richten op lacunes in het aanbod, zoals uitleg van hoe een oudheidkundige omgaat met een wonderverhaal. Ook kan ik af en toe een uurtje uittrekken om een journalist advies te geven zonder dat ik daar meteen een prijskaartje aan hoef te hangen. En ik kan een gratis nieuwsbrief uitgeven. Oké, de nieuwsbrief collecteert eens in het jaar (rond 1 september), maar het is goed dat het ding gratis kan blijven. Informatie over de Oudheid moet toegankelijk zijn. Er zijn nog te veel academisch betaalmuren.

Lees verder “Lendering het land uit!” →

De bloggersparadox

On door Jona LenderinginWetenschapscommunicatie60 reacties

Ik heb nu ruim 3200 blogstukjes en ruim twee miljoen woorden geschreven, meestal over de Oudheid. Daarbij kan ik me weleens vergissen, maar trouwe lezers van deze blog weten dat ik ook weleens terugkom op een eerder oordeel en mezelf verbeter. U weet dat ik daarbij geen werkelijke agenda heb, of het moest zijn dat ik wil tonen waarom oudheidkunde een wetenschap is. Volmaakt ben ik allerminst, maar ik probeer naar eer en geweten te schrijven over het onderwerp dat me dierbaar is.

Gek genoeg is het problematisch. U vertrouwt me, maar alleen eerlijke mensen zijn zulk vertrouwen waard. Helaas moet ik, om zo nu en dan een bepaald punt te maken, van tijd tot tijd oneerlijk zijn. Daarin zit iets paradoxaals. En ik kom er niet werkelijk uit.

Lees verder “De bloggersparadox” →

Gent, Moriaanstraat

On door Jona LenderinginDagelijks leven11 reacties

De Moriaanstraat in Gent-Ledeberg zal niet bij iedereen een gevoel van herkenning oproepen, maar ik heb er nogal wat verleden liggen – en laat ik mijn blog eens gebruiken voor een persoonlijk verhaal. U moet eerst even weten dat er een organisatie bestaat die Internationale Bouworde heet, die jonge vrijwilligers uit Noordwest-Europa als bouwvakkers uitzendt naar plekken waar het allemaal wat minder is. Zo werkte ik dus een lange zomer (1983?) als metselaar in het huis van een echtpaar waarvan de man leed aan een geestelijke ziekte.

De buurt was niet bepaald welvarend – en zal ook nu niet gelden als de rijkste van Gent – en het huis was daar niet het enige zonder sanitaire voorzieningen. De aanleg daarvan was dus een van onze bezigheden. Ook brachten we in de muren een eenvoudig soort isolatie aan waardoor werd verhinderd dat grondwater optrok. Spectaculair chique was het huis daarna nog altijd niet, maar het alternatief zou zijn geweest dat het huis onbewoonbaar werd verklaard en dan had het echtpaar helemaal niets. De Bouworde was voor hen de enige manier om hun huis opgeknapt te krijgen en het was voor een paar jonge Nederlanders en Vlamingen en een Amerikaanse een manier om eens naar het buitenland te gaan en zo iets over de wereld te leren. Bijvoorbeeld dat je niet ver hoeft te reizen om te zien wat armoede is.

Lees verder “Gent, Moriaanstraat” →

Oud jaar

On door Jona LenderinginDagelijks leven20 reacties
Groeten uit Mainz

1.

Ik heb de laatste dagen hard gewerkt aan het themaboekje voor de komende Week van de Klassieken, Wahibre-em-achet en andere Grieken. Gistermiddag had ik het af en vandaag stuur ik het naar de mee-lezers.

Als u nu mocht denken dat ik dat belachelijk snel heb geschreven, dan moet u ook twee andere gedachten in overweging nemen. De eerste is dat het gaat over migratie, een onderwerp waarover ik de laatste tijd veel op deze blog heb geschreven – zie alle stukken over DNA – zodat de materie al was uitgekristalliseerd. Ik kon vrij snel een schema maken en hoefde de afgelopen tijd alleen de zinnen te schrijven.

Desondanks lag mijn werktempo inderdaad hoger dan anders. Dat is niet omdat ik nu harder dan normaal werkte. Het is omdat ik de rest van het jaar minder hard werk dan normaal zou zijn. Ik moet vaak reizen en verspil eindeloos veel uren in de trein. Als ik thuis probeer te werken, zijn het bouwvakkers die me van mijn werk houden. Ik zat nu op de Veluwe, heb mijn mail zoveel mogelijk genegeerd, stond elke ochtend om zes uur op, kon overdag zoveel dutjes doen als ik wilde, en kon zo de benodigde flow behouden. Ik vermoed dat u de ervaring herkent en ik vrees dat we allemaal hetzelfde denken: we komen te weinig toe aan normaal, efficiënt werken.

Lees verder “Oud jaar” →

Het ideale Sinterklaaskado

On door Jona LenderinginChristendom, Geschiedenis, Klassieken, Oudheid, Religie, Romeinse Rijk20 reacties
Een fresco van het Concilie van Nikaia (325) uit het Rila-klooster in Bulgarije. Vooraan staat, even links van het centrum, de ketterpletter klaar om een aureoolloze heiden een herderlijke opdoffer te verkopen. Rechts kijkt keizer Constantijn geschokt toe.

De eerste druk van Het visioen van Constantijn is uitverkocht en ik vermoed dat dat mede komt doordat menig lezer van deze blog een exemplaar heeft aangeschaft. Daarvoor mijn dank! Inmiddels is er een tweede druk, die is uitgebreid met de illustratie die ik al eens terloops besprak en waaruit ook wat foutjes zijn weggepoetst. Als u het boek al heeft, moet u het niet opnieuw kopen, want zó veel verschil maakt het nu ook weer niet uit en die toegevoegde illustratie – tja, ik zou zeggen: volg deze link en dan weet u het ook.

Toch maak ik even reclame voor dit boek. Het is immers binnenkort Sint-Nikolaas en u weet waaraan deze heilige zijn faam dankt: aan de pastorale oplawaai waarmee hij tijdens het Concilie van Nikaia een ketter tegen de vlakte sloeg. Een ongehoorde breuk van het protocol, zeker in de nabijheid van een keizer. U ziet het hierboven. Wat ik maar zeggen wil: zeg Sinterklaas en je zegt Constantijn.

Het visioen van Constantijn is daarom het perfecte Sinterklaaskado. En er zijn mensen, ook in uw vriendenkring, die het boek nog niet hebben. (Als u het boek slecht vond: geef het dan aan iemand aan wie u een hekel hebt.) Mocht u aarzelen, dan vindt u hieronder enkele citaten uit de boekbesprekingen. Kortom, bestel het boek hier.

Lees verder “Het ideale Sinterklaaskado” →